سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در 6 آذرماه 1404، نقشه‌ راهی نوین برای درک ماهیت و کارکرد بسیج به‌عنوان یک مفهوم تمدنی و یک نیروی ملی ارائه داد. این بیانات، بازتاب نگاه عمیقی است که به بسیج فراتر از یک نهاد سازمانی می‌نگرد و آن را به‌عنوان یک روح جمعی و هویت ملی به تصویر می‌کشد. نگاهی که ریشه در خط اصیل امام خمینی (ره) دارد و بار دیگر ثابت می‌کند که پیوستگی منویات رهبری در طول سال‌ها، هیچ‌گاه دچار تزلزل نشده است.
مفهوم بسیج در بیانات رهبری دیگر محدود به کارت عضویت، لباس مخصوص یا عناوین رسمی نیست؛ ایشان با تأکید بر اینکه هر کارگر، کارمند، مهندس، دانشمند، دانشجو، ورزشکار و هر کسی که دلش برای اقتدار جمهوری اسلامی ایران می‌تپد، یک بسیجی‌ است، در عمل مرزهای بسیج را تا جایی وسعت بخشیده‌اند که شامل هر ایرانیِ وفادار به کشور و انقلاب می‌شود. این گستردگی نه‌تنها بر قدرت و ضریب امنیت ملی می‌افزاید، بلکه تمام ملت را به‌عنوان نیرویی سازمان‌یافته در برابر هرگونه تهدیدی، مطرح می‌کند.
در جهانی که امروز در آن زندگی می‌کنیم، جنگ‌ها و تهدیدات دیگر شکلی سنتی ندارند. دشمنان از ابزارهای نرم‌افزاری و روان‌شناختی بهره می‌برند تا باورها و اراده ملت‌ها را تضعیف کنند؛ در چنین وضعیتی، تبدیل بسیج به یک هویت ملی به معنای تقویت اراده جمعی است که اجازه نمی‌دهد اصول و ارزش‌های انقلاب به معامله گذاشته شود. این مفهوم جدید، بسیج را به‌عنوان یک نیروی فرهنگی و اجتماعی گسترده در جامعه آشنا می‌کند.
تبدیل بسیج به نیرویی فراتر از نهاد سازمانی، نه‌فقط به معنای ارتقای امنیت ملی بوده، بلکه به معنای ایجاد یک فرهنگ مشترک و همگانی است. فرهنگی که هر ایرانی بدون درنظر گرفتن سطح تحصیلات، شغل یا جنسیت خود، می‌تواند بخشی از آن باشد و در حفظ و تقویتش، شرکت کند. در همین راستا، این نگرش جدید می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای تقویت روحیه ملی و افزایش همبستگی اجتماعی عمل کند.
در این میان، رسانه‌ها و ابزارهای نوین ارتباطی نقش به‌سزایی دارند؛ این رسانه‌ها می‌توانند به‌عنوان پشتیبانی مهم برای تقویت این هویت جدید بسیجی عمل کنند. تبیین درست و دقیق از پیام‌های رهبری و انعکاس آن به‌صورت گسترده در جامعه، می‌تواند به همگانی‌ شدن این فرهنگ کمک کند. همچنین، ارتقای سطح آگاهی عمومی و تشویق به مشارکت فعال جامعه در عرصه‌های مختلف، می‌تواند به تقویت این حرکت منجر شود.
رهبر معظم انقلاب با تأکید بر اینکه بسیجی یعنی هرکس که در تبیین حقیقت می‌جنگد و هرکس که امید می‌سازد، به‌نوعی معیار سنجش غیرت و مسئولیت ملی جدیدی را تعیین کردند. این‌گونه است که بسیج دیگر تنها یک گروه خاص نیست، بلکه شاخصی برای ارزیابی تعهد و وفاداری به کشور و ارزش‌های آن محسوب می‌شود. هر کسی که در راه اعتلای کشورش قدم برمی‌دارد، می‌تواند خود را بسیجی بداند.
این رویکرد جدید و جامع به بسیج، می‌تواند به‌عنوان یک راهبر برای سیاست‌گذاری‌های داخلی و خارجی کشور عمل کند. تعاملات بین‌المللی ایران وقتی موفق خواهند بود که پشتوانه‌ای از این اراده جمعی داشته باشند. در سیاست داخلی نیز این نگرش می‌تواند به وحدت و یکپارچگی بیشتر در جامعه منجر و مانع از ایجاد شکاف‌های اجتماعی شود.
تحقق این ایده‌ گسترده در جامعه، نیازمند همکاری و همسویی تمامی بخش‌های جامعه است. دولت، نهادهای آموزشی، سازمان‌های فرهنگی و رسانه‌ها باید دست به دست هم دهند تا با ترویج این فرهنگ و تقویت روحیه همبستگی ملی، بستر مناسبی برای رشد و توسعه پایدار کشور فراهم آورند.
در شرایطی که دشمنان انقلاب روی جنگ روانی، تحریم‌ها و ایجاد شکاف اجتماعی سرمایه‌گذاری کرده‌اند، این بازتعریف بسیج یک پادزهر مهم و استراتژیک برای تقویت همبستگی و بازسازی سرمایه اجتماعی است. تبدیل بسیج به یک هویت ملی، به معنای تقویت اراده جمعی است که اجازه نمی‌دهد اصول و ارزش‌های انقلاب به معامله گذاشته شود. به‌علاوه، این تعریف جدید همگانی‌ شدن مسئولیت، ایستادگی، امید و مقاومت را در پی دارد.
این بازخوانی مفهوم بسیج به‌عنوان یک نیروی جمعی و ملی، پاسخی به استراتژی‌های دشمن است و بار دیگر تأکید می‌کند که انقلاب اسلامی ایران بر پایه مردمی است که حاضر هستند برای حفظ آن تا آخرین توان خود، ایستادگی کنند. درنهایت، این سخنان پیامی واضح به جامعه و جهان دارد: ایران با اراده ملتی مقاوم و بسیجی، به راه خود ادامه خواهد داد.