سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: صنعت فرش دستباف متأثر از ویژگی‌های برجسته فرهنگی و هنری‌اش، نقش قابل‌توجهی در تولید، صادرات و اشتغال‌زایی دارد و یکی از منابع مهم ارزآوری در اقتصاد هر منطقه محسوب می‌شود.
صادرات این کالای سنتی که شهرت جهانی و معروفیتش زبانزد عام و خاص است در سال‌های اخیر با افت‌وخیزهای زیادی مواجه بوده اما کاهش صادرات فرش دست‌بافت کرمانشاه، دوران افول و رکود شکننده‌ای را در عرصه رقابت‌های جهانی می‌گذراند، حال‌آنکه به گزارش پایگاه خبری تحلیلی صنعت فرش ایران (عصر فرش) به نقل از مهر، معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت کرمانشاه در تاریخ 21 مهرماه سال جاری از رکود 40 درصدی کارگاه‌های قالی‌بافی این استان خبر داد.
علی اسماعیلی با بیان اینکه تاکنون 123 مورد مجوز کارگاه متمرکز و غیرمتمرکز قالیبافی در سطح استان صادر شده‌است، عنوان کرد: از این تعداد 76 کارگاه فعال و مابقی نیمه فعال بوده یا برای تمدید مجوز خود مراجعه نکرده‌اند.
وی با بیان اینکه در هر کارگاه حداقل 20 نفر اشتغال دارند اما در مواردی میزان اشتغال‌زایی در این کارگاه‌ها تا 600 نفر نیز می‌رسد، تصریح کرد: از طریق اتحادیه فرش‌بافی نیز مجوز فعالیت 75 کارگاه کوچک قالیبافی صادرشده که از این تعداد 52 کارگاه با اشتغال‌زایی کمتر از هشت نفر در هر کارگاه فعال هستند.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صمت کرمانشاه خاطرنشان کرد: به دلیل نبود زیرساخت‌ها، صادرات فرش در استان ما از خود گمرک کرمانشاه انجام نمی‌شود بلکه تجار از طریق دیگر استان‌ها نظیر تهران، همدان، کردستان و فارس نسبت به صادرات اقدام می‌کنند.
اسماعیلی گفت: دو صادرکننده بزرگ فرش برادران طباطبایی نیز در کرمانشاه فعال هستند که سال قبل دو میلیارد و 700 میلیون دلار صادرات فرش داشتند اما به گفته وی در استان، قالی‌شویی تخصصی فرش نداریم درنتیجه صادرات هم در کرمانشاه انجام نمی‌شود و تولیدات فرش سنقر نیز در فارس به خاطر تشابهات بافت و گره به سایر کشورها صادر می‌شود.
وی درباره مشکلات حوزه فرش اظهار کرد: آمریکا یکی از بزرگ‌ترین بازارهای صادراتی ایران در زمینه فرش بوده که پس از تحریم‌ها از خرید فرش ایران صرف‌نظر کرده، همچنین باوجوداینکه چند ماهی است بیمه جدید صندوق روستاییان و عشایر برای بافندگان فرش فعال‌شده اما بیمه تأمین اجتماعی آنان چند سالی است که قطع شده‎است.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه با گلایه از اینکه بیمه صندوق روستاییان و عشایر فاقد دفترچه درمانی است، بیان کرد: از سوی دیگر قیمت مواد اولیه فرش نظیر ابریشم از 300 هزار به 900 هزار تومان رسیده‌است.
اسماعیلی عدم شناخت تولیدکنندگان از بازارهای روز را از ضعف‌های موجود دانست و عنوان کرد: باید آموزش‌های موردنیاز به متقاضیان داده شود تا برای ورود به بازار کار آماده شوند.
وی عدم همکاری بانک‌ها در پرداخت تسهیلات ارزان‌قیمت به قالیبافان را از دیگر مشکلات حوزه فرش در استان دانست و درباره ظرفیت تولید فرش کرمانشاه، اذعان کرد: استان ما از مراکز خوب تولید فرش است.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه خاطرنشان کرد: با توجه به وجود گوسفند نژاد سنجانی که پشم مرغوبی دارد این مواد اولیه به صورت خام از استان خارج و بعد از فرآوری به استان برمی‌گردد اما اگر سرمایه‌گذار برای راه‌اندازی واحد ریسندگی و شستشوی فرش در استان جذب شود علاوه بر ایجاد اشتغال، مشکل خام فروشی نیز مرتفع خواهد شد.
اسماعیلی عنوان کرد: ثبت جهانی نشان جغرافیایی فرش دست‌بافت سنقر و کلیایی نیز باید به‌عنوان یک نام و پشتوانه برای تولیدات باشد، درنتیجه بافندگان مستعد استان می‌توانند با جذب سرمایه‌گذار و هدایت بافندگان خانگی به نتایج خوبی برسند.
با توجه به مشکلات عنوان‌شده، از یک هفته گذشته به دنبال گفت‌وگو با رئیس اتحادیه فرش دستباف شهرستان کرمانشاه بودیم و با طی کردن مراحلی از طریق هماهنگی با اتاق اصناف، بالاخره بعد از گذشت این مدت توانستیم با محمود فیضی گفت‎وگویی را ترتیب دهیم به صورت پرسش و پاسخ در ادامه می‌خوانید:
     در حال حاضر وضعیت این هنرصنعت را در استان و شهرستان کرمانشاه چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا بافندگان فرش در استان به لحاظ معیشتی وضعیت مناسبی دارند؟
- با توجه به حمایت‌هایی که از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت از بافندگان می‌شود بحمدالله وضعیت خوب است چراکه به دنبال استفاده از طرح‌های جدید هستند.
      اعضای اتحادیه بافندگان فرش دستباف شهرستان کرمانشاه چه تعدادی هستند؟
- حضور ذهن برای پاسخگویی به این سؤال ندارم.
      در خصوص سابقه این هنر صنعت در کرمانشاه برای ما توضیحاتی را ارائه کنید؟
- فرش کرمانشاه دارای تاریخی دیرینه است اما نمی‌توانم دراین‌باره اطلاعات دقیقی به شما ارائه کنم! بهترین فرش کرمانشاه به نام سید عبدالله است که این وجه‌تسمیه به خاطر بافنده آن به این نوع فرش اطلاق می‌شود که فرش‌های این بافنده در حال حاضر به صورت فرش‌های موزه‌ای است و در حال حاضر از آن فرش‌ها دیگر وجود ندارد و بافته نمی‌شود. البته در حال حاضر فرش مشهور کرمانشاه کلیایی است که نوع بافت و مواد اولیه آن درجه‌یک است.
     پشم فرش کلیایی از کجا تأمین می‌شود؟
- پشم گوسفندان کرمانشاه معروف است البته بافت کرمانشاهی نیز از بهترین بافت‌هاست اما در حال حاضر تعداد بافندگان کمتر شده که به دنبال آن هستیم تا از طریق به‌روزرسانی طرح‌ها و حمایت‌هایی که می‌کنیم تعداد بافندگان را افزایش دهیم.
     اتحادیه فرش‌فروشان و بافندگان فرش دستباف و ماشینی کرمانشاه چند سال سابقه فعالیت دارد؟
-به صورت دقیق یادم نیست.
      در حال حاضر وضعیت بازار فرش دستباف کرمانشاه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا شرایط برای فعالیت بافندگان فرش مناسب است؟
- اگر نوع بافت مناسب باشد مسلماً بازار خواهد داشت البته نوع مواد اولیه نیز بسیار مهم است.
      وضعیت صادرات فرش دستباف کرمانشاه چگونه است؟ بیشترین صادرات به مقصد کدام کشورها است؟
- بنده در این زمینه اطلاعاتی ندارم باید از افرادی که در این زمینه فعال هستند همچون برادران طباطبایی اطلاعات بگیرید.
     عمده‌ترین مشکل بافندگان فرش در کرمانشاه چیست؟
- مشکل اصلی تهیه مواد اولیه خوب با قیمت مناسب است، البته عدم پذیرش بیمه جدید توسط سازمان‌های بیمه‌کننده نیز از دیگر مشکلات بافندگان کرمانشاهی است حال‌آنکه دراین‌بین بسترسازی برای بازار فروش می‌تواند یکی از راه‌حل‌ها برای خروج از شرایط موجود باشد.
     آیا مشکل بیمه بافندگان جدید را پیگیری کرده‌اید؟
- بله اما باید بگویم این مشکل کشوری است.
      برای احیای جایگاه فرش دستباف در سبد نیاز خانوارهای کرمانشاهی آیا راهکاری پیش‌بینی شده‌است؟
- بی‌شک استفاده و رونق گرفتن فرش ماشینی به‌جای فرش دستباف به دلیل قیمت مناسب‌تر آن در کل کشور یک معضل است که برای این مشکل راه‌حلی وجود ندارد چراکه برخی به دنبال خرید فرش با قیمت مناسب هستند.
مع‌الوصف؛ با پاسخ‌هایی که رئیس اتحادیه فرش‌فروشان و بافندگان فرش دستباف و ماشینی کرمانشاه به سؤالات ما داد گویی وی بی‌اطلاع‌ترین فرد در حوزه فرش برخلاف جایگاه کاری خود است، بنابراین با توجه به به این گفت‎وگو این سؤالات برایم مطرح شد که چگونه ممکن است کسی عهده‌دار مسؤولیتی باشد اما کمترین اطلاعات را در آن حوزه نداشته باشد؟
با چنین وضعیتی چگونه می‌توان انتظار رونق گرفتن این هنر صنعت را داشت وقتی رئیس تشکل صنفی در پاسخ به خبرنگار در بیان مسائل و حتی دادن پیشینه‎ای از این فعالیت ناتوان است حال‌آنکه با توجه به سابقه چند هزارساله این هنر و صنعت در کرمانشاه انتظار می‌رفت حداقل این تشکل برنامه‌های آتی این اتحادیه را برای تقویت و درعین‌حال حمایت از فعالان این عرصه ارائه کند و درعین‌حال بتواند با توجه به فعالیت‌هایی که طی سال‌های گذشته انجام‌شده آینده درخشانی را برای این هنر- صنعت ترسیم کند، اما متأسفانه این‌گونه نبود پس امیدواریم سازمان صنعت، معدن و تجارت بتواند تدبیری برای مظلومیت این هنر فاخر در این دیار هنرپرور بیندیشد.