بعضی شهرهای دنیا با مدیریت درست بحران کرونا به‌تدریج از وضعیت قرنطینه‌های سختگیرانه رها شده و به سمت فعالیت دوباره روی آورده‌اند. رهبران ملی از هیچ‌گونه تلاشی برای حمایت از فعالیت‌های اقتصادی، ضمن توجه به حفظ سلامت عمومی در دوران کرونا دریغ نمی‌کنند.

نخست‌وزیر چین در چندروز گذشته از طرح‌های خود برای رشد اقتصادی پساکرونا رونمایی کرد که مهم‌ترین آن، ایجاد 9 میلیون شغل جدید و کاهش بیکاری شهری به کم‌تر از 5. 5 درصد بود. چیزی که در گفته‌هایش باعث شگفتی همگان شد، تأکید‌بر افزایش دست‌فروشی، احداث غرفه‌های خیابانی و حمایت مالی دولت از این شغل بود. جالب است بدانید که پیش از این دولت چین به‌مدت چنددهه تلاش بی‌وقفه خیابان‌های سراسر شهرهای چین را از وجود دست‌فروشان پاک کرده بود، اما گسترش ویروس کرونا سران کشور را از نقش فعالیت غرفه‌های خیابانی در بهبود اقتصاد کشور آگاه کرد.

مقامات رسمی در بسیاری از کشورهای دنیا از فعالیت‌های غیررسمی نظیر دست‌فروشی و غرفه‌ها حمایت نکرده و حتی چنین مشاغلی در بسیاری از موارد بی‌ارزش تلقی می‌شود. بیش از دو میلیارد نفر از جمعیت جهان؛ یعنی حدود نیمی از مردم شاغل در کره خاکی، در اقتصاد غیررسمی مشغول فعالیت و کسب درآمد هستند. ترویج فعالیت در غرفه‌های خیابانی می‌تواند به دلایل مختلف به بهبود اقتصاد پساکرونا کمک کند که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها پرداخته می‌شود:

*دست‌فروشی؛ سنتی دیرینه

فروشنده‌های دوره‌گرد تقریباً به فروش تمام اقلام مصرفی نظیر مواد خوراکی، غذا، وسایل خانه، لباس و... می‌پردازند و این فعالیت از دیرباز، بخشی از زندگی شهری بسیاری از مردم ایالات متحده آمریکا بوده است. در سال 1886 برای نخستین‌بار گاری‌های مخصوص فروش در خیابان‌های سراسر کلان‌شهر نیویورک پا به عرصه وجود نهاد و در سال 1900 بیش از 25 هزار دست‌فروش در خیابان‌های این شهر، اقلام مصرفی مختلفی را از عینک گرفته تا قارچ در اختیار مردم قرار می‌دادند.

دست‌فروشی خیابانی؛ شغلی با نیاز به کم‌ترین سرمایه بود که برای مهاجران بسیار باارزش به‌حساب می‌آمد. این شغل در میان مردم آمریکا همچنان به ترویج خود ادامه داد و امروزه در بسیاری از شهرهای آمریکایی همچنان به کسب درآمد اقشار ضعیف جامعه کمک می‌کند.

اما در کلان‌شهرهایی نظیر نیویورک، خرده‌فروشی به‌تدریج روبه‌کاهش نهاد، چراکه مقامات رسمی این شغل را عاملی برای ایجاد مزاحمت فرض کردند که خطرات سلامت زیادی را نیز در پی داشت. به همین دلیل فعالیت مردم در غرفه‌های خیابانی ازطرف دولت ممنوع یا به محدوده‌های خاصی، اغلب خارج از شهر انتقال داده شد. مردم در شهرهای بزرگ اغلب به دست‌فروشان به‌عنوان افرادی فقیر یا بیگانه نگاه می‌کردند و همین امر باعث نارضایتی آنان از شغل خود می‌شد. مقامات رسمی به‌تدریج هرگونه خرید و فروش در فضای باز را ممنوع کرده و همین امر منجر به ظهور فروشگاه‌های بزرگ سرپوشیده شد.

*غرفه‌های خیابانی و اقتصاد غیررسمی شهری

اگرچه دست‌فروشی در طول تاریخ با چالش‌های بی‌شماری مواجه بوده است، با این حال همچنان بسیاری از مردم در سراسر دنیا از این طریق کسب درآمد می‌کنند و البته با موفقیت‌های زیادی نیز مواجه بوده‌اند. به‌عنوان مثال در سانتیاگو ده‌کالی؛ یکی از شهرهای کشور کلمبیا، افرادی که در غرفه‌های خیابانی فعالیت می‌کنند با نتایج متفاوتی در نقاط مختلف شهر مواجه شده‌اند. برخی از این افراد که در مرکز شهر به فروش مواد مصرفی شهروندان پرداخته و با موفقیت تمام به میزان زیادی کسب درآمد می‌کنند. این در حالی است که دست‌فروشان و غرفه‌داران مناطق فقیرنشین، اغلب مهاجرانی هستند که در مراکزی با کم‌ترین امکان دسترسی در حال فروش مواد و وسایل مختلف هستند و درآمد خیلی کمی را از این طریق به‌دست می‌آورند.

متأسفانه به‌مدت چندین دهه، دست‌فروشی و وجود غرفه‌های خیابانی در بسیاری از نقاط دنیا ممنوع شد و همین امر فقیرتر شدن افراد کم‌درآمد را در پی داشت. اما اخیراً مقامات رسمی در بسیاری از کشورهای دنیا به اهمیت مشاغل غیررسمی در بهبود اقتصاد کشور پی برده‌اند و همین امر به ترویج دوباره فعالیت در غرفه‌های خیابانی منجر شده است. به‌عنوان مثال از سال 2003 به بعد جمع‌کردن وسایل دست‌فروشان از خیابان‌های سراسر شهرهای کلمبیا ممنوع شده و مقامات محلی، تنها درصورتی می‌توانند دست به این اقدام بزنند که فرد دست‌فروش را از شغل جایگزین مطمئن کنند.

*دست‌فروشی در طول یک پاندمی

از آنجا که بسیاری از مردم در پاندمی کرونا شغل خود را از دست داده و در وضعیت فقر قرار گرفته‌اند، ایجاد شغل‌های کم‌سرمایه‌ای نظیر دست‌فروشی، می‌تواند به‌طور چشمگیری وضعیت این افراد را بهبود ببخشد. بدیهی است که خرید و فروش از غرفه‌ها در دوران شیوع بیماری کووید -19 ازنظر سلامت نیز برای یک کشور مزایای زیادی دارد، چراکه مردم به‌جای تجمع در فروشگاه‌ها برای انجام خرید، می‌توانند با رعایت فاصله اجتماعی از سایرین در هوای باز اقلام مصرفی خود را تهیه کنند. ازسوی دیگر گسترش ویروس کرونا باعث شد مقامات رسمی بسیاری از فضاهای عمومی را از مالکیت خودروها درآورند و به مردم اختصاص دهند. این کار می‌تواند در ترویج فعالیت غرفه‌های خیابانی نیز سهیم باشد، چراکه فضای بیشتری در اختیار دست‌فروشان برای پهن کردن بساط قرار می‌گیرد.