سپهرغرب، گروه ریحانه‌آفرینش: یک روانشناس بالینی گفت: والدین باید این واقعیت را بپذیرند که بچه‌ها علاقه‌ای ندارند تا شبیه پدر و مادر خود شوند پس نباید با ابزارهای مخرب تربیتی مانند سرزنش و مقایسه‌گری، با آن‌ها برخورد کرد.

حمیدرضا غلامی بورخیلی، اظهار کرد: با توجه به اصل تکامل، امروزه دارای فرهنگی تکامل‌یافته‌تر از چهار هزار سال پیش هستیم، چراکه هر فرزندی طبق اصل تکامل به‌طور غریزی میل به بهتر بودن از والدینش را دارد، نکات منفی والدینش را می‌بیند آن‌ها را در ذهن خود اصلاح می‌کند و اخلاق و منش جدیدی را ارائه می‌دهد و با نقاط ضعف و نقص والدین خود به تضاد می‌نشیند، پس انتظار بی‌جایی است که بخواهیم فرزندانمان کاملاً شبیه ما باشند.

وی گفت: شاید بچه‌ها ازلحاظ ظاهری شبیه والدین خود باشند ولی این بدان معنا نیست که آن‌ها ازنظر ذهنیت، شخصیت و حتی خلق‌وخو از پدر و مادر خود ارث ببرند؛ پس به تفاوت‌های ذهنی آن‌ها باید احترام گذاشت.

این روانشناس بالینی با بیان اینکه انتقاد و سرزنش نامناسب‌ترین شیوه تربیتی است، افزود: انتقادگری، سرزنش و مقایسه و تنبیه و تهدید راه مناسبی برای کنترل بچه‌ها نیست. سرزنش، مخرب روان و همچنین نصیحت، مخدر آن است. باید توجه داشت که سرزنش و مقایسه‌گری با هم خویشاوندند به همین دلیل از این نوع ادبیات در مواجهه با اشتباهات بچه‌ها نباید استفاده کرد.

بورخیلی ادامه داد: برخی والدین برای کنترل و به زیر سلطه کشاندن فرزندان خود از این ابزارهای بسیار مخرب استفاده می‌کنند. ابزارهایی که تا آخر عمر با بچه‌ها خواهند ماند، یعنی در آینده زمانی که والدین نقش کمرنگ‌تری در زندگی فرزندان خواهند داشت.

وی گفت: سرزنش مانند نماینده والدین در طول سال‌ها در روان فرزندان حضور خواهد داشت و حکمرانی می‌کند، یعنی زمانی که والدین نیستند فرزندان خودشان، خود را سرزنش می‌کنند. غافل از اینکه کسی که در درون ذهنش او را سرزنش می‌کند همان نمایندگان والدینش هستند. سرزنش کردن همانند زنگ زدن آهن می‌ماند که رفته‌رفته آهن را نابود می‌کند.

این روانشناس تأکید کرد: مقایسه‌گری یک ظلم بزرگ در حق فرزندان است، همان‌طور که اثر انگشتان دو انسان در دنیا شبیه به‌هم نیستند، روان دو انسان هم در دنیا وجود ندارد که شبیه به هم باشند. این انتظار بی‌مورد است که والدین فکر کنند بچه‌هایشان باید دقیقاً مثل آن‌ها باشند.

بورخیلی ابراز کرد: سبک فرزند پروری و محیط زندگی انسان‌ها با هم فرق می‌کند، بااین‌همه تفاوت بین ظهور و رشد انسان‌ها باید به این نتیجه رسید که مقایسه کردن آن‌ها، یک نوع بی‌عدالتی و ظلم در حق بچه‌ها است.

وی گفت: اگر والدین فرزندانشان را مانند خودشان ببینند به‌احتمال فراوان دارای اختلال خودمحوری هستند و توان همدلی با کودکانشان را ندارند، که سبب ایجاد محرومیت هیجانی در فرزندان می‌شوند که نتیجه آن ظهور شخصیت‌های متفاوتی نظیر شخصیت وابسته و یا مردم‌گریز است که این شخصیت مستعد هر نوع اعتیاد است.

این روانشناس بالینی گفت: مقایسه کودک با گذشته خودش مانعی ندارد، اگر کودک نسبت به گذشته خودش پیشرفتی داشته باید مورد تشویق قرار بگیرد و اگر ثابت و یا پسرفت داشت مشکلاتش مورد برسی قرار گیرد. همچنین به آن‌ها تا حد توانمان باید قدرت انتخاب داد.

بورخیلی با بیان اینکه بچه‌ها را باید با احساسات درونشان آشنا کرد، افزود: والدین همواره می‌بایست نسبت به خواسته کودک چند گزینه امن و بی‌خطر را در حد توانمان در اختیارشان قرار دهند تا او خود انتخاب کند. بدین طریق فرزند حس استقلال را تجربه کند. او در طول زمان درک می‌کند که کدام گزینه به صلاح است.

وی افزود: با ترس از آسیب دیدن بچه‌ها را بی‌کفایت و وابسته نکنیم. بلکه با مدیریت نسبت به ارائه گزینه‌های بی‌خطر متناسب با میل و احساس درونی فرزندانمان، ترس خودمان را فروبنشانیم. بدین طریق رابطه دوستانه‌تری با فرزندانمان تجربه خواهیم کرد.

وی خاطرنشان کرد: واقعیت این است که برخی از والدین زمانی به فکر دانستن چگونگی پرورش فرزندشان می‌افتند که بچه‌ها آسایش را از آن‌ها سلب کرده و اصلاح برخی از آن‌ها نیازمند ماه‌ها و گاهی سال‌ها تلاش است.