عضو هیئت علمی و مدیر گروه خانواده پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در همایش ملی کرونا که به‌همت دانشکده رفاه برگزار شد درباره تأثیرات کووید19 بر خانواده گفت: محیط‌های اجتماعی و اقتصادی در حال تغییر بر اثر شیوع بیماری کووید19 ممکن است ترجیحات خانوادگی افراد را نیز تغییر دهند. کووید19 نوعی اخلال اجتماعی است که شرایط استرس‌زایی برای خانواده‌ها ایجاد کرده است و این وضعیت می‌تواند منجر به افزایش اختلافات خانوادگی و تعداد طلاق‌ها در جامعه شود.

حجت‌الاسلام محمدرضا سالاری‌فر، در ادامه با معرفی «مقیاس شش‌گانه کسلر» شامل 6 موقعیت روانی اضطراب و عصبانیت، احساس ناامیدی، احساس ناآرامی و بی‌قراری، احساس افسردگی و غمگینی، احساس سخت بودن انجام هر کاری و احساس بی‌ارزشی، وضعیت ایران در این 6 موقعیت روانی را تشریح کرد و گفت: 42.8 درصد جمعیت کل کشور طبق معیار گفته‌شده با اضطراب و عصبانیت مواجه بوده‌اند (همیشه، بیشتر اوقات یا گاهی اوقات)، این مهم‌ترین مؤلفه پریشانی روان‌شناختی است که جمعیت کشور با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. سه مؤلفه احساس ناامیدی، احساس ناآرامی و بی‌قراری، احساس افسردگی و غمگینی بین جمعیت کل کشور از منظر درصد مواجهه، همسان و تقریباً دارای اهمیت یکسانی‌اند و در مرتبه دوم قرار دارند. احساس سخت بودن انجام هر کاری و احساس بی‌ارزشی به‌ترتیب در اهمیت بعدی از نظر درصد مواجهه قرار دارند. اضطراب و عصبانیت، احساس ناامیدی، احساس ناآرامی و بی‌قراری، احساس افسردگی و غمگینی در جامعه تا حد قابل‌توجهی تحت تأثیر همه‌گیری بیماری کووید19 بوده است.

وی تغییرات در وضعیت اشتغال، تحصیل، ابتلای عضوی از خانواده به ویروس کووید19 و فوت عضوی از خانوار به‌دلیل کرونا را برخی از عوامل تأثیرگذاری همه‌گیری کرونا در خانواده برشمرد و سپس درباره روابط زوجین در دوران کرونا گفت: کنار عوامل و بسترهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که منجر به روند رو به افزایش طلاق در دو دهه اخیر شده است، از اسفند 1398 شیوع و گسترش کووید19 در ایران بر نگرانی از افزایش تنش‌ها در روابط خانوادگی و طلاق‌ها افزوده است. همچنین بحران کرونا و شرایط اقتصادی ناشی از آن، به افزایش فشار روانی بر خانواده‌ها و در نهایت خشونت‌های کلامی و جسمی می‌انجامد. طبق گفته مسئولان میزان تماس‌های زوجین مربوط به اختلافات خانوادگی در دوران قرنطینه و کرونا با صدای مشاور (پیامگیر تماس تلفنی) بهزیستی نشان می‌دهد که آمار اختلافات بین زوجین، سه برابر افزایش یافته است.

استاد دانشگاه افزود: کووید19 و موقعیت‌های استرس‌زای آن باعث شده است روابط خانوادگی دچار مشکل شود و تعداد زوج‌هایی که خواهان جدایی و طلاق هستند افزایش یابد. البته، آمار رسمی ممکن است به‌دلیل کندترشدن فرایند رسیدگی در دادگاه در شرایط دورکاری و تعطیلی کمتر شده و کمتر در دسترس قرار گرفته و در نتیجه کمتر پیامدهای کووید19 را بر طلاق به‌تصویر کشیده باشد، برای مثال در ماه اردیبهشت 1399 به‌دلیل تعطیلی سیستم قضائی و ثبتی تعداد طلاق‌ها در ایران در مقایسه با مدت مشابه در سال 1398 حدود 34 درصد کاهش یافته است، اگر این ماه را کنار بگذاریم مقایسه سایر ماه‌ها با مدت مشابه در سال 1398 بیانگر افزایش طلاق‌هاست.

سلالاری‌فر در ادامه اظهار کرد: بر اساس نتایج بررسی، در 66 درصد خانوارهای مورد بررسی، تصمیم به طلاق اعضای متأهل 15ساله و بالاتر خانوار اصلاً بستگی به ازبین‌رفتن کووید19 ندارد، در 8.6 درصد تا حدودی و در 2.3 درصد نیز تصمیم به طلاق به‌میزان زیادی بستگی به ازبین‌رفتن کووید19 دارد، حدود 21 درصد خانوارها نیز نمی‌دانند مقدار این بستگی تا چه‌حدی است.

وی اضافه کرد: بر این اساس، حدود 11 درصد خانوارهای مورد بررسی معتقدند که تصمیم به طلاق در خانوار آن‌ها بستگی به ازبین‌رفتن کووید19 دارد. این وضعیت برای خانوارهای شهری بیش از خانوارهای روستایی بوده است، همچنین، تجربه ابتلا و به‌ویژه فوت ناشی از کووید19 در خانوار موجب شده است که خانوارها بیشتر تصمیم به طلاق را منوط به ازبین‌رفتن این بیماری بدانند، علاوه بر این، از دست دادن شغل عضوی از خانوار بر این امر که خانواده‌ها تصمیم به طلاق را وابسته به ازبین‌رفتن کووید19 بدانند بیشتر تأثیرگذار بوده است.

وی در ادامه با برشمردن آسیب‌های همه‌گیری کرونا بر خانواده‌ها، تقویت چهار مهارت در ارتباط مؤثر برای خنثی‌سازی این آسیب‌ها را مورد تأکید قرار داد و گفت: برای روابط مؤثر در خانواده نیازمند چهار مهارت هستیم؛ شنیدن فعال، بیان مناسب احساسات و افکار و عقاید، استفاده مناسب از شیوه‌های ارتباط غیرکلامی و نیز، استفاده از سبک ارتباطی مؤثر.

وی سپس با بیان راهکارهای کاهش اختلافات، استفاده از روش‌های افزایش صمیمیت مانند برنامه‌ریزی برای انجام کارها با هم‌دیگر و نیز فعالیت مشترک را مورد تأکید قرار داد و گفت: لازم است به زوجین کمک شود تا مدت زمانی بیشتری به‌عنوان همسر با هم بگذرانند، به‌علاوه در این زمان فعالیت‌ها و وظایف خانگی مشترک داشته باشند، بدین منظور، زوجین با هم هفتگی برنامه‌ریزی کنند که در این روند به همفکری و صمیمیت اطلاعاتی می‌رسند و همین به صمیمیت عاطفی آنان کمک می‌کند.