اگرچه تبعات منفی کرونا بر زندگی شهری هیچ‌گاه قابل جبران نخواهد بود با این حال، شیوع این بیماری تحولاتی غیرمنتظره نیز در شهرهای سراسر جهان ایجاد کرده که به بهبود سلامت، امنیت و زیست‌پذیری ساکنان منجر شده است. مقامات محلی از همان ابتدای شیوع بیماری تلاش کرده‌اند نوآوری‌هایی را خلق کنند تا از طریق آن، اثرات سایر بحران‌های زندگی شهری نظیر تغییرات اقلیمی و نابرابری را به حداقل برسانند و با استفاده از فناوری، کیفیت زندگی شهرنشینان را به طور قابل توجهی بهبود ببخشند. جالب اینکه اختلال‌هایی که طی پاندمی کرونا در اقتصاد و روابط اجتماعی رخ داده، مدیران را به یافتن راه چاره و بهبود هر چه بیشتر شرایط سوق داده و از این نظر، تبعاتی مثبت از خود به جای گذاشته است. در ادامه به معرفی و شرح مهم‌ترین نوآوری‌هایی پرداخته می‌شود که طی دوران کرونا از جنبه‌های مختلف به بهترین شکل ممکن زندگی شهری را تحت تأثیر قرار داده و به بهبود آن منجر شده است.

  معماری؛ بهبود وضعیت تهویه ساختمان‌ها

در ماه مارس، اوبر تکنالوجیز اینک، یک سرویس هم‌سفری آنلاین مستقر در سان‌فرانسیسکو به احداث دو سازه بسیار اعجاب‌انگیز در شهر پرداخت که با پوششی کاملاً شیشه‌ای در میان سایر سازه‌ها خودنمایی می‌کند ضمن اینکه پلی شفاف بر فراز بام‌ها، آن دو را به هم پیوند می‌دهد. معماران هدف خود را از پوشاندن نمای بیرونی با 180 پنل شیشه‌ای، چیزی فراتر از زیباسازی ساختمان‌ها دانسته و در این راستا، جریان یافتن باد و تنظیم دمای داخل را مورد هدف قرار داده‌اند. در واقع، فناوری به باز و بسته شدن خودکار این پنل‌ها و ورود هوا به داخل سازه‌ها کمک زیادی می‌کند که این به سهم خود می‌تواند در تهویه بهتر هوا اثربخش باشد. اگرچه طرح‌های اولیه برای این دو سازه زیبا در سال 2015 ارائه شد با این حال، دو بحران بزرگ امروزی یعنی پاندمی کرونا و تغییرات اقلیمی، احداث آن‌ها را سرعت بخشید. به عبارت دیگر، شیوع بیماری کووید -19 ضرورت ایجاد سازه‌هایی با سیستم تهویه پیشرفته‌تر را به تصویر کشید و این در حالی بود که مدیران شهری به طور همزمان برای کاهش اثرات جزایر گرمایی بر زندگی شهری و شهرنشینان می‌کوشیدند.

  طراحی شهری؛ ایده ایجاد شهرهای یک دقیقه‌ای

آنه ایلداگو، شهردار پاریس پایتخت فرانسه در سال 2020 ایده ایجاد مناطق خودکفا یا شهرک‌های 15 دقیقه‌ای را مطرح کرد که بر اساس آن، تمام ساکنان شهر باید تنها با 15 دقیقه پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری به تمام امکانات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند و نیازی با پیمودن مسیرهای طولانی با خودرو برای این منظور نداشته باشند. معماران سوئد نیز به پیروی از این ایده، گام را فراتر نهاده و ایده ایجاد شهرهای یک دقیقه‌ای را مطرح کردند و مردم را به تغییر مناطق محل سکونت خود برای به حداقل رساندن تردد وسایل نقلیه سوق دادند.

اگرچه در شهرهای 15 دقیقه‌ای بر پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری در مکان‌های اطراف برای برآورده کردن نیازهای روزمره تمرکز می‌شود با این حال، در شهرهای یک دقیقه‌ای، تمام تغییرات در روبه‌روی فضاهای ساختمانی و در فاصله یک دقیقه‌ای محل زندگی مردم سوئد رخ می‌دهد. در حقیقت، شهروندان سوئدی پس از گذراندن جلسات متعدد در کلاس‌های آموزشی که توسط مقامات مسئول شهر برگزار می‌شود، می‌آموزند که چگونه با کمترین هزینه ممکن، بیشترین تغییرات را در فضای عمومی مقابل محل سکونت خود به وجود آورند و از این طریق، شهرهای خود را به طور کلی متحول کنند. در حال حاضر، این ایده به طور آزمایشی در شهرهای مختلف به ویژه استکهلم، پایتخت سوئد در حال پیاده‌سازی و قرار است در صورت استقبال مردم و موفقیت پروژه در سایر نقاط کشور نیز پیاده شود. دولت سوئد از ایجاد شهرهای یک دقیقه‌ای در سراسر کشور، هدف بهبود بهداشت و ایمنی خیابان‌ها و همچنین پایدارسازی و افزایش نشاط شهروندی تا سال 2030 را در سر پرورانده است.

  دستگاه‌های فروش آب خودکار و مقرون به‌صرفه

اگرچه دسترسی به آب پاک برای مردم نایروبی، پایتخت کنیا در محل زندگی خود رویایی بیش نیست با این حال، برخی از ساکنان شهر می‌توانند با خرید این مایع با هزینه‌های بسیار بالا، آن را همیشه در منازل خود آماده داشته باشند. البته خبر خوش اینکه مدیران شهر در حال پایان پروژه‌ای بسیار جالب برای پایان دادن به این بحران هستند که هدف اصلی آن نصب 10 دستگاه فروش خودکار آب در مناطق موکورو، قلمرویی وسیع با بیش از 600 هزار جمعیت در شرق نایروبی است. مردم می‌توانند با قرار دادن سکه‌های خود به ارزش 50 شیلینگ، واحد پول کنیا، یک گالن خود را از آب پر کنند.

  فناوری؛ احداث شهرهای هوشمند

تویوتا، ابر شرکت چندملیتی ژاپنی سازنده خودرو، ماشین‌آلات، پیشرانه و قطعات خودرو مستقر در شهر تویوتا در استان آیچی ژاپن در نظر دارد با بهره‌گیری از فناوری پیشرفته روز دنیا، شهری به مساحت 175 جریب، معادل حدود 708 هزار متر مربع در دامنه کوه فوجی ایجاد کند. هدف اصلی شرکت خودروسازی از ایجاد این منطقه پیشرفته، سازگار سازی مناطق شهری با حمل و نقل 100 درصد خودکار بوده و قرار است بهره‌وری از آن را تا پایان سال 2024 امکان‌پذیر کند. در واقع، شهر جدید به‌عنوان منطقه‌ای آزمایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد که ساکنان شهر آن به طور کامل از خودروهای بدون راننده برای رفت و آمد داخل شهر بهره خواهند گرفت ضمن اینکه شبکه‌ای از سنسورها و دوربین‌های دیجیتالی در سراسر شهر برای ایجاد یک تکنولوژی "دوقلوی دیجیتالی" در شهر مورد استفاده قرار خواهد گرفت. برخی از کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که تا سال 2040، بیش از 30 میلیون خودروی بدون راننده در خیابان‌های سراسر دنیا تردد کنند که احداث شهر تکنولوژیک جدید ژاپن تا حد زیادی این رویداد را تشدید و سرعت خواهد بخشید.