سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش : اواخر تابستان و اوایل مهرماه بود که فراخوان بیست‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان همدان در قالب 12 بخش؛ مسابقه تئاتر خردسال، مسابقه تئاتر کودک، مسابقه تئاتر نوجوان، مسابقه تئاتر خیابانی، مسابقه خیمه‌شب‌بازی، نقالی- پرده‌خوانی، تئاتر با اجرای کودکان و نوجوانان (تا 18 سال)، تئاتر فراگیر (همراه افراد با نیازهای ویژه)، تئاتر ملل، مسابقه نمایشنامه‌نویسی، پژوهش، آثار میهمان و کارگاه‌های آموزشی و نشست‌های تخصصی برگزار شد، بر این اساس بیست‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان اسفندماه 1400 به دبیری امیر مشهدی‌عباس در شهر همدان برگزار می‌شود.

حال آنکه در فراخوان جشنواره آمده است، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان با همکاری اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انجمن هنرهای نمایشی ایران و انجمن هنرهای نمایشی و دیگر سازمان‌ها و نهادهای استان همدان، بیست‌وهفتمین جشنواره بین‌المللی را با هدف تقویت مهارت، رشد آگاهی و اعتماد به نفس فرزندان و با شعار «تئاتر، پرواز پروانه‌های خیال» در اسفندماه 1400 در شهر تاریخی همدان برگزار می‌کند.

تحقق مشارکت اجتماعی کودکان و نوجوانان، ارتقای سطح فرهنگ عمومی، تقویت بنیان‌های اصیل خانواده و ارتباط نسل‌ها، آموزش شهروندی و افزایش مسئولیت‌پذیری با ایجاد زمینه مشارکت فعال کودکان و نوجوانان در تولید آثار نمایشی، بخشی از حقوق این قشر پویا و اثرگذار جامعه است که بیست‌وهفتمین جشنواره به دنبال دستیابی به این اهداف خواهد بود.

بنابراین چنان که مستحضر هستید، روند کنترل و مهار کرونا در ایران و جهان با گسترش سویه‌های جدید ویروس، غیر قابل پیش‌بینی است؛ در حد توان درتلاش هستیم تا جشنواره را با رعایت کامل شیوه‌نامه‌های بهداشتی به‌صورت حضوری برگزار کنیم. درصورتی که به هر دلیلی این امر میسر نشد، برای صیانت از سلامت هنرمندان و مخاطبان، این جشنواره با هدف حمایت از تولیدات انجام‌شده به‌صورت مجازی برگزار خواهد شد. خواهشمندم امسال نیز با عشق و دلگرمی، همچون گذشته حامی و همراه جشنواره خودتان باشید.

بنابراین با توجه به آنچه گفته شد، بر آن شدیم تا با احمدرضا احسانی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان و نیز محمدجواد کبودراهنگی، یکی از داوران این جشنواره گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان با بیان اینکه سال گذشته به‌دلیل بحرانی بودن شرایط کرونایی شاهد برگزاری جشنواره نبودیم، گفت: درواقع جشنواره فصل امید به شکل ملی، جایگزین برگزاری این جشنواره بود.

احمدرضا احسانی با تأکید بر اینکه خوشبختانه امسال با توجه به شرایط مناسب واکسیناسیون و درعین‌حال اتفاقات خوبی که در بحث کنترل بیماری کرونا شاهد هستیم فراخوان دوره بیست‌وهفتم جشنواره تئاتر کودک و نوجوان در اواخر تابستان و اوایل مهرماه منتشر شد، ابراز کرد: از آنجایی که میزان تولید آثار با توجه به تعطیلی مجتمع‌ها، سالن‌ها و تالارها اندک بود، پس تصمیم بر آن شد که فرصتی در اختیار گروه‌های نمایشی برای تولید آثار داده شود.

وی با بیان اینکه با تصویب این موضوع برگزاری جشنواره و اختتامیه آن موکول به اسفندماه شد، خاطرنشان کرد: طبق برنامه‌ریزی‌های درنظر گرفته‌شده این جشنواره به شکل بین‌المللی 9 تا 15 اسفندماه برگزار خواهد شد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان با بیان اینکه از دو ماه پیش نسبت به دریافت آثار تولیدی اقدام شده، افزود: خوشبختانه این حجم از استقبال از جشنواره به‌واقع غیر قابل پیش‌بینی بود؛ به‌طوری که بیش از 430 اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شده است، حال آنکه این تعداد در سال‌های قبل و در شرایط عادی چیزی حدود 250 تا 260 اثر بود.

احسانی با تأکید بر اینکه این مهم بیانگر رشد 30 تا 40 درصدی در تعداد آثار ارسالی است که خود نقطه روشن و امیدی برای جشنواره به حساب می‌آید، اذعان کرد: یقیناً هم‌زمان با افزایش تعداد، در کیفیت آثار نیز شاهد تحول خواهیم بود؛ زیرا انتخاب آثار از بین تعداد بی‌شمار، بی‌شک نیازمند دقت عمل بیشتری خواهد بود.

وی با تأکید بر اینکه افزوده شدن بخش‌هایی همچون نقالی و نمایش خیابانی در بخش رقابتی به جشنواره بیست‌وهفتم، ابراز کرد: درواقع افزوده شدن این دو بخش بیانگر گسترده شدن حوزه برگزاری این رویداد بین‌المللی است.

احسانی با اشاره به بخش بین‌المللی جشنواره بیست‌وهفتم، ابراز کرد: طی دو سال گذشته شاهد حضور کم‌رنگ گروه‌های نمایشی بودیم، اما امسال بیش از 32 نمایش به دبیرخانه در بخش بین‌الملل ارسال شده است.

وی با تأکید بر اینکه بررسی آثار بنا به ضوابط حاکم بر این بخش در دستور کار است، تشریح کرد: در این بخش هم‌خوانی متون نمایشی با مبانی فرهنگی و دینی و درعین‌حال بررسی ارتباطات سیاسی و فرهنگی کشورها با ایران و همچنین تأیید وزارت امور خارجه باید مورد توجه قرار گیرد.

احسانی با بیان اینکه پیش‌بینی ما حضور آثار بین‌المللی حدود هشت کشور در این جشنواره است که البته باید مباحث مالی را نیز (با توجه به اینکه گروه‌های مذکور میهمان جشنواره خواهند بود و باید تمامی هزینه ایاب و ذهاب و نیز میزبانی توسط کشور ما تدارک دیده شود) مورد توجه قرار داد، خاطرنشان کرد: ارسال این حجم از اثر در بخش بین‌الملل نیز خود نقطه مثبت دیگری در جشنواره بیست‌وهفتم به حساب می‌آید، زیرا این مهم در شرایطی اتفاق می‌افتد که علیه ایران در سطح بین‌المللی شاهد تبلیغات گسترده منفی و نیز اعمال تحریم‌های خصمانه هستیم.

وی با تأکید بر اینکه کمیته‌های مختلف برگزاری جشنواره درحال فعالیت هستند، ابراز کرد: در این ارتباط چندین‌جلسه در تهران داشته و هیئت نظارت و بازرسی از تهران نیز هفته گذشته در همدان از سالن‌ها بازدید کرد و کم‌وکاستی‌ها احصا شد.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان با اشاره به اینکه درحال تجهیز سالن‌ها هستیم، عنوان کرد: سال 98 برگزاری جشنواره به‌صورت استانی آغاز شد و بر این اساس تعدادی از آثار در سالن‌های شهرستانی روی صحنه رفت و امسال نیز این رویکرد دنبال خواهد شد؛ بر این اساس در شهرستان یک سالن به این منظور تجهیز می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه سال 98 یک تماشاخانه سیار با عنوان کاروان شادی (اتوبوس‌هایی که سه نوع استیج دارند) طی جشنواره در استان حاضر بودند اما امسال طبق هماهنگی‌ها قرار است سه تماشاخانه سیار در دوره برگزاری جشنواره در استان حاضر باشد، اذعان کرد: در سال 98 این کاروان در نقاط مختلف حاشیه شهر و نقاط کم‌برخوردار و چند روستای اطراف همدان 59 اجرا داشت.

احسانی با بیان اینکه در بخش‌های جنبی جشنواره نیز شاهد تنوع برنامه خواهیم بود، تأکید کرد: در این بخش کمیته خاص تشکیل داده و برای گروه‌های مختلف همچون ناتوانان جسمی حرکتی، دانش‌آموزان و کودکان بیمار بستری در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و نیز کودکان تحت حمایت نهادهای حمایتی و غیره نیز برنامه خواهیم داشت و درعین‌حال افتتاحیه و اختتامیه جشنواره با حضور اقشار مختلف مردمی خواهد بود.

وی با تأکید بر اینکه در باب سالن‌ها نیز باید بگویم در شهر همدان هشت سالن میزبان جشنواره خواهند بود، اظهار کرد: رایزنی با شهرداری برای در اختیار گذاشتن تالار فجر نیز جهت استفاده از مجتمع شهید مظاهری شهر مریانج و همچنین سالن ولیعصر در خیابان میرزاده عشقی انجام شده، البته این مهم برای دو سالن عنوان‌شده منوط به مجهز شدن به سیستم تصویری و صوتی این سالن‌ها است.

یک کارگردان به‌نام تئاتر نیز که در این جشنواره در بخش داوری آثار ایفای نقش می‌کند، با تأکید بر اینکه امسال آثار ارسالی به جشنواره بیست‌وهفتم تئاتر کودک و نوجوان هم به‌لحاظ کمیت و هم به‌لحاظ کیفیت رشد قابل توجهی داشت، اذعان کرد: این ویژگی در بخش نوجوان بسیار چشمگیر بود.

محمد‌جواد کبودراهنگی با اشاره به اینکه این رشد کمی و کیفی در آثار بیانگر ارتقای جایگاه جشنواره است، ابراز کرد: امید است این آثار با کیفیت بتوانند در نمایش زنده تأثیرگزاری مطلوبی را به‌ویژه در بخش نوجوان داشته باشند.

کبودراهنگی با تأکید بر اینکه خوشبختانه گروه‌های نمایشی و آثار ارسالی از نقاط مختلف کشور بود، اظهار کرد: استقبال از جشنواره از سوی گروه‌های مختلف نمایشی از سراسر کشور بیانگر بالندگی جشنواره کودک و نوجوان است.

وی با تأکید بر اینکه رشد کیفی آثار علاوه‌بر محتوا در حوزه بازیگری و تکنیک و نمایشنامه نیز مشهود بود، اذعان کرد: درواقع این توجهات منجر به آن شده که کارهای بکر توأم با خلاقیت در جشنواره ارائه شود.

کبودراهنگی با تأکید بر اینکه منطبق با نظر دبیر جشنواره از آنجایی که جشنواره تئاتر کودک و نوجوان تخصصی است بر آن شدیم تا تنها آثار باکیفیت (چه ازنظر محتوا و چه به‌لحاظ اجرا) در جشنواره امکان حضور داشته باشند، افزود: خوشبختانه زیرساخت‌های لازم برای نخستین‌بار به جهت بررسی آثار در بستر سایتی خاص فراهم شده بود که این مهم ما را در بررسی بهتر و توجه به زاوایای مختلف آثار کمک شایانی کرد.

این کارگردان تئاتر با تأکید بر اینکه شیوه جدید بازبینی آثار (امکان بررسی آثار در بستر سایتی خاص) بعد از جشنواره فجر برای نخستین‌بار در جشنواره تئاتر کودک و نوجوان به‌کار گرفته شده بود، ابراز کرد: تحقق این مهم درخور قدردانی است.

کبودراهنگی افزود: البته امیدوارم با بهتر شدن شرایط کرونایی امکان برگزاری نمایش‌ها به‌صورت زنده نیز فراهم شود، زیرا به‌هرحال کیفیت فیلمبرداری در آثار ارسالی متفاوت است.

مع‌الوصف؛ آنچه مسلم است اینکه پس از انقلاب، تئاتر کودک و نوجوان فعالیت‌های فراوان و چهره‌های اثربخشی داشته و تلاش شده است با برگزاری جشنواره‌های متعدد کشوری، این رشته رونق پیدا کند که مهم‌ترین این اقدام هم جشنواره بین‌المللی تئاتر کودک و نوجوان (امید – همدان) است که در سال 1368 پس از فروکش کردن جنگ تحمیلی گروهی از کودکان و نوجوان در شهر همدان چند نمایش را با موضوعات مختلف ازجمله جنگ و پیامدهای بمباران مناطق مسکونی روی صحنه بردند که این آثار توجه همگان و افکار عمومی را به خود جلب کرد. در پی این اقدام با پیشنهاد دکتر اردشیر صالح‌پور، علی پویان و حمایت محمدحسن صوفی مدیرکل توانمند و جوان آن سال‌های اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان، نخستین جشنواره سراسری تئاتر کودک و نوجوان با عنوان «امید» در مهرماه سال 1370 در شهر همدان برگزار شد، اما حالا این جشنواره ربع‌قرن از تاریخ خود را سپری کرده است، اما آنچه امروز از اهمیت بالایی برخوردار بوده اینکه مهم‌ترین عامل در تربیت یک نسل از اهمیت دادن به کودکان نشأت می‌گیرد؛ پس برای نگارش یک نمایشنامه کودک باید مخاطب‌شناسی را درنظر گرفت و با استفاده از عناصری مثل فانتزی، موسیقی، رنگ و نور و دکور و غیره، به عینیت‌بخشی برای کودک کمک کنیم و زبان کودکانه را فراموش نکنیم. بر این اساس اگر طبقه‌بندی کودکان، مردان، زنان و همگانی را برای آیین‌ها درنظر بگیریم، ادبیات نمایشی کودک و نوجوان راهی برای حفظ فرهنگ ملی است و به تبع آن از این مسیر راه جهانی شدن این آثار هم با تکنیک، فراهم می‌شود.