ملایر که عنوان پنجاه و سومین میراث مهم کشاورزی جهان را با انگورش به‌دست آورده و آن را در سازمان فائو به ثبت رسانده سالانه با تولید 320 هزار تنی این محصول رتبه دوم کشوری را به خود اختصاص داده است.

جالب‌تر اینکه به گفته مدیران مرتبط با این حوزه تولید سرانه انگور در جهان 10 و در ایران 45 کیلوگرم اما در استان همدان 235 کیلوگرم است که همین امتیاز نشان از اهمیت این محصول برای استان داشته ضمن اینکه بخش زیادی از این محصول در ملایر تولید می‌شود.

از سوی دیگر سالیانه 250 هزار تُن محصول از تاکستان‌های این شهر برداشت می‌شود و با داشتن 10 هزار و 570 هکتار سطح زیر کشت، 49 درصد مساحت زیر کشت این محصول در استان را به خود اختصاص داده و از نظر تولید هم 60 درصد تولید انگور در استان همدان مربوط به ملایر است. ملایر قطب تولید محصول در همدان به‌شمار می‌رود، با این وجود همچنان پیشروی صادرات این محصول استراتژیک مشکلات فراوانی وجود دارد.

بر این اساس برآن شدیم تا با یکی از فعالان تولید و صادرات این محصول؛ مدیرعامل شرکت یاقوت ناب پارس 121 و درعین‌حال صادرکننده نمونه استان گفت‌و‌گویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

حسین ابراهیم‌خانی با بیان اینکه شرکت یاقوت ناب پارس 121 از 15 سال پیش در زمینه تولید و صادرات کشمش ملایر فعالیت داشته گفت: در حال حاضر این شرکت در شهرک صنعتی سهند ملایر در حال فعالیت است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر با داشتن سه کارخانه در این زمینه مشغول به کار است مطرح کرد: در این کارخانه‌ها 80 نفر به‌صورت مستقیم (با اولویت بومی ملایر بودن) و حدود 400 نفر به‌صورت غیرمستقیم فعالیت دارند.

وی با تأکید بر اینکه محصولات تولیدشده در این کارخانه‌ها به کشورهایی همچون ایتالیا، فرانسه، لهستان، مجارستان، صربستان، رومانی، لاتویا، اوکراین، روسیه و کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می‌شود تشریح کرد: علاوه بر کشمش ما در حوزه صادرات پسته و خرما نیز فعالیت داریم.

مدیرعامل شرکت یاقوت ناب پارس 121 با تأکید بر اینکه طی سال‌های گذشته صادرکننده برتر استان بوده است ابراز کرد: در سال 1400 نیز تنها نماینده و صادرکننده نمونه شهرستان ملایر بودیم.

ابراهیم‌خانی در ادامه صحبت‌های خود پیرامون مشکلات پیش پای صادرات کشمش نیز افزود: اصلی‌ترین مشکل این روزهای صادرات کشمش، نبود ثبات ارزی است و همین امر امکان ارائه قیمت ثابت به مشتریان را سلب کرده است.

وی ادامه داد: فروش کشمش در بازار داخلی کار ما نیست و تنها در زمینه کشمش‌های صادراتی فعالیت داریم اما متأسفانه در سال جاری به سبب نبود ثبات ارزی دچار مشکل شده‌ایم و حمایتی در این زمینه وجود ندارد.

وی با بیان اینکه بحث بعدی لزوم رفع تعهدات ارزی در بحث صادرات محصولات کشاورزی به‌ویژه کشمش است خاطرنشان کرد: تورم و گرانی در تهیه مواد اولیه نیز از دیگر مشکلات پیش روی صادرکنندگان در عرصه بسته‌بندی (کارتن و پلاستیک) محسوب می‌شود که قیمت نهایی محصول را افزایش داده است.

این تولیدکننده و صادرکننده کشمش ملایر ادامه داد: در سال 1400 قیمت تمام‌شده ما از قیمت نهایی محصول مشابه ترکیه و ازبکستان بیشتر بود، همین امر سبب شد ما مشتریان اروپایی خود را از دست بدهیم.

ابراهیم‌خانی با بیان اینکه موضوع بعدی به عدم حمایت دولت از صادرات و تولید برمی‌گردد ابراز کرد: مسئله این است که ما برای بهبود کیفیت محصول و سرمایه در گردش نیازمند حمایت هستیم؛ بنابراین در این ارتباط چندین‌بار به ما وعده پرداخت تسهیلات داده شد؛ اما تنها نتیجه این کار، دوندگی چند ماهه است که در نهایت بانک‌ها عنوان می‌کنند که تسهیلاتی وجود ندارد که پرداخت شود.

وی ادامه داد: مثلاً برای سال جاری پنج میلیارد تومان تسهیلات از طریق بانک ملی برایمان مصوب شد اما پس از گذشت چندماه سرپرستی بانک ملی اعلام کرد که تسهیلات نداریم که پرداخت کنیم، سؤال من این است که چرا صادرکننده و تولیدکننده را سردرگم می‌کنند؟

صادرکننده نمونه استان با اشاره به اینکه متأسفانه پیگیر این موضوع هم شدیم اما کسی پاسخگو نیست تشریح کرد: تمام روند دریافت تسهیلات از طریق قانونی و ثبت‌نام در سامانه بهین‌یاب بوده و حتی تمامی مدارک لازم را نیز تأمین کردیم اما در حال حاضر حتی معاون امور اقتصادی استانداری نیز در این خصوص پاسخگو نیست.

ابراهیم‌خانی با گلایه‌مندی از اینکه بنده حتی شخصاً در جلسه تقدیر از صادرکنندگان از استاندار خواهان اختصاص وقتی از سوی مدیر ارشد استانی شده و حتی تأیید استاندار را گرفتم و طی چندماه اخیر بارها برای حضور در این جلسه پیگیر شدم اما پاسخگو نیستند ابراز کرد: مسئله بعدی به تصمیم‌سازی در خصوص تولیدکننده و صادرکننده بدون حضور فعالان این عرصه بازمی‌گردد به‌طوری که در حال حاضر بخش اعظمی از تصمیمات در این باره بدون اطلاع فعالان در این دو بخش در استان تصمیم‌سازی می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه نقد بعدی به عرصه تولید و صادرات محصول کشمش به روش سنی باغداری این محصول بازمی‌گردد تشریح کرد: در حالی باغداران ملایری سالانه 30 هزار تن کشمش تولید می‌کنند که هنوز برای نگهداری و انتقال آن‌ها به کارخانه از گونی‌های 50 کیلویی و پهن کردن انگور برداشت شده روی خاک استفاده می‌شود؛ این امر کیفیت تولیدات را کاهش می‌دهد حال آنکه در این زمینه می‌بایست جهاد کشاورزی هم در عرصه حمایت مالی از باغداران برای تهیه ملزومات و هم مباحث ترویجی ورود داشته باشد.

این تولیدکننده و صادرکننده کشمش ملایر نیاز محصول کشمش ملایر را اصلاح وضعیت انبارداری از طریق تهیه سبد برای انتقال محصول از باغ‌ها به واحدهای فرآوری اعلام و عنوان کرد: اگرچه این مسئله نیازمند هزینه بیشتری است، اما نقش مؤثری در ارتقای کیفیت محصول صادراتی خواهد داشت.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد این روزها برند جهانی ملایر در عرصه کشاورزی یعنی کشمش این محصول مهم صادراتی برای رقابت در بازار‌های جهانی نیازمند تحولی بزرگ در بخش تولید و عرضه و درعین حال صادرات است؛ تحولی که فقط با همراهی و همکاری کشاورزان، مسئولان جهاد کشاورزی و فعالان صنعت کشمش محقق می‌شود؛ تا سهم ملایر از بازار‌های جهانی کشمش تثبیت و در عین حال افزایش یابد بنابراین در این زمینه گویی باید در بدو امر مدیران شهرستان همچون فرماندار و نماینده با رایزنی با فعالان این عرصه پای کار آمده و در ادامه با مطرح کردن مشکلات این بخش در جلسات استانی پیگیر رفع موانع از پیش روی مسئولان باشند.

بنابراین اینکه یک صادرکننده نمونه از عدم اختصاص یک زمان چند دقیقه با مدیر ارشد استان گلایه‌مند باشد به هیچ وجه قابل قبول نیست و یا اینکه چطور ممکن است در یک شهر با برند جهانی در عرصه تولید یک محصول کشاورزی همچنان خاک، زیرانداز و گونی، سبد جمع‌آوری محصول باشد در حالی که این روش سال‌ها است در دیگر کشورها منسوخ شده و دیگر به لحاظ رعایت اصولی و استانداردهای محیط و بهداشتی از سوی مردم قابل پذیرش نیست بنابراین انتظار می‌رفت که از سال 97 که این شهرستان صاحب این برند در فائو شد حداقل تحول یعنی تغییر در روش انباردارای به‌عنوان نخستین گام در بهبود تولید محصول صادرات‌محور از سوی سازمان جهاد کشاورزی و نیز سازمان صمت مورد توجه قرار گیرد.