حجت الاسلام «جواد نصرالله‌پور»، کارشناس مرکز تخصصی مهدویت در سلسله مطالبی در کانال «مهدویت و انتظار» در سلسله مباحثی به شرح و آموزش مباحث مهدویت می‌پردازد. در ادامه مشروح مباحث درباره «آثار و برکات معرفتی دعای برای حضرت مهدی(عج)» مرور می‌شود:

در قرآن و روایات آثار و برکات بسیاری برای دعا و مناجات با خدا بیان شده اما علاوه بر همه این آثار، نتایج دعا برای امام عصر(عج) بررسی می‌شود تا متوجه شویم شیعه منتظری که برای امام زمانش دعا می‌کند و عرض ادب و اخلاص به آن حضرت(عج) دارد، چه اجری می‌برد؛ البته پاداش اخروی این عمل را خدا می‌داند و اینجا فقط برخی آثار دنیوی آن را مرور می‌کنیم. این فواید دنیوی با سعادت اخروی هم قرابت دارد.

نخست محبت نسبت اهل بیت(ع) و به ویژه حضرت ولیعصر(عج) است، یعنی وقتی ایشان را زیارت و به محضرشان سلام و عرض ارادت می‌کنیم، بین ما و حضرت(عج) محبت و دوستی ایجاد می‌شود این محبت با دعا و زیارت ریشه دارتر و محکم تر می‌شود از دیگر سو یکی از حقوقی هم که بر گردن ما است، ادا می‌شود چون خداوند در آیه 23 سوره مبارک شوری می‌فرماید: «قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَى»؛ با دعا و زیارت این تکلیف ادا شده و از طرفی قلب ما از محبت حضرت(عج) سرشارتر می‌شود.

دومین اثر، شکر نعمت اهل بیت(ع) است، دعا برای امام زمان(عج) قدردانی و شکر به درگاه الهی برای حضور ولی الله الاعظم(عج) است، چنان که غفلت از این دعا به نوعی کفران نعمت است، خدا در آیه 11 سوره مبارکه ضحی می‌فرماید: «وَ أَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّکَ فَحَدِّثْ» این شکر و قدردانی، پیوند ما با امام زمان(عج) را قوی می‌کند.

سومین اثر، نیکی در حق امام(عج) و تشکر از ایشان است، امامی که وجودشان سراسر خیر برای بشریت است و با همه فراموشی‌های بشر برای آنها از پدر و مادر دلسوزتر است و همه برکات به واسطه فیض وجود ایشان به ما می‌رسد «بِیُمنِهِ رُزِقَ الوَری»‌ و بلایا از ما به برکت امام(عج) دفع می‌شود.

چهارمین اثر دعا و زیارت امام مهدی(عج) باعث جلب عنایت ایشان می‌شود، قرآن در آیه 86 سوره مبارکه نساء می‌فرماید: «وَإِذَا حُیِّیتُمْ بِتَحِیَّةٍ فَحَیُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا أَوْ رُدُّوهَا» یعنی اگر کسی به شما تحیت و درود گفت بهتر به او یا همانطور پاسخ دهید. قطعا وقتی ما دعا و ثنا و سلام به محضر امام زمان(عج) داریم ایشان بنابر فرموده این دستور قرآن بهتر از آن به ما پاسخ می‌دهند. چنان که نقل است حضرت اباعبدالله الحسین(ع) در مقابل یک شاخه گل، کنیزی را آزاد کردند و چون از چرایی کار ایشان پرسیده شد حضرت سیدالشهداء(ع) آیه مذکور را تلاوت کردند و فرمودند خدا ما را اینگونه قرار داده است.

لذا وقتی به نیابت حضرت حجت (عج) زیارت برویم و صدقه ای بدهیم و دست درمانده ای را از طرف ایشان بگیریم و هر کار خیری به نیابت ایشان انجام دهیم اعم از حضور پیاده روی اربعین، جلسه ذکر و دعایی، کمک به محرومی و... امام زمان(عج) به ما عطایی شاهانه می‌کنند؛ امام معصوم به سلام و کار ناقص ما نگاه نمی‌کند!

مرحوم موسوی اصفهانی که مکیال المکارم را تالیف کرده می‌گوید: دعا بالاترین نوع احسان و نیکی است لذا وقتی بنده مومن برای امام زمانش خالصانه دعا کند، مولای بزرگوارش هم او را دعا می‌کند و دعای امام(ع) کلید همه خیرات و خوبی‌ها است.

وی در گواه این سخن تعریف می‌کند، به مردی به نام عبدالرحمن از اهالی اصفهان که ابتدا جزء شیعیان نبود، پرسیدند چرا علی بن محمد(ع) را به امامت برگزیده‌ای؟ وی در پاسخ گفت: از او چیزی دیدم که واجب شده او را امام خویش بدانم، من فقیر اما انسانی جسور بودم، روزی برای دادخواهی به قصر متوکل عباسی رفتم، آنجا شلوغ بود و گفتند: امام هادی(ع) احضار شده و او از فرزندان امیرالمومنین(ع) و امامِ شیعیان است، و متوکل قصد کرده او را به قتل برساند.

در دل گفتم نمی روم تا ببینم چرا چنین شده است، وقتی حضرت(ع) را از دور دیدم، محبتشان بر دلم افتاد و در دل ایشان را دعا کردم و گفتم: خدایا امروز شر متوکل را از امام(ع) دور کن، وقتی حضرت (ع) از مقابل من رد شدند، ایستاندند و فرمودند: عبدالرحمن، خدا دعای تو را در حق من اجابت کرد... خدا به تو عمر طولانی، پول فراوان و فرزندان بسیار می‌دهد (سه مشکلی که داشت برطرف شد) و چنین هم شد.

 کیفیت و ادبیات و محتوای دعا برای امام زمان (عج)

هر چه انسان از نظر مقام معنوی و روحانی بلندمرتبه تر باشد با خدا ارتباط بهتری برقرار می‌کند، معرفت انسان به نیازهای خود باعث می‌شود بهترین‌ها را از خدا بخواهد، گاهی نمی‌دانیم خیر ما در چیست، لذا دعاها و مناجات‌های رسیده از معصومین (ع) گنجی بی پایان و فرصت و توفیق است اما وقتی دعایی مثل ندبه و زیارت آل یس را که همراه با سوز و گداز امام معصوم(ع) است، زمزمه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنیم، درهای مهدی شناسی به روی انسان باز می‌شود.

 آثار معرفتی ادعیه و زیارات مهدوی

نخست مروری بر اعتقادات حقه شیعه مثل جامعه کبیره که یک دوره امام شناسی است یا اقرار به اصول اعتقادی در زیارت آل یس؛ یعنی اعتقادات شیعی که هویت مکتبی است در این ادعیه و زیارات مرور می‌شود.

دوم آنکه وظایف و تکالیف شیعیان نسبت به امام زمان(عج) مرور و یاد گرفته می‌شود. 

یعنی در پی شناخت و معرفت به تکالیف، به آنها عامل می‌شویم.

سوم آنکه اوصاف و ویژگی‌های حضرت مهدی(عج) را می‌شناسیم در فرازهای متعدد زیارت آل یس و دعای افتتاح این اوصاف مرور می‌شود.

در فرازهایی از دعای امام رضا(ع) برای امام زمان(عج)، اوصاف چون بیگناهی و پاکی، راضی بودن به رضای خدا و... برای امام زمان(عج) برشمرده شده است.

ترسیم معیار حق و باطل دیگر اثر معرفتی ادعیه و زیارات مهدوی است یعنی معیار معروف و منکر آن چیزی است که شما دستور می‌دهید.

محور دیگر معرفت در ادعیه و زیارات مهدوی ترسیم عصر ظهور است که شوق منتظران را به ظهور افزایش می‌دهد، در دعای افتتاح عرضه می‌داریم: «اللهم إنا نرغب إلیک فی دولة کریمة» یا در دعای ندبه می‌خوانیم: «أَیْنَ جامِعُ الْکَلِمَهِ عَلَى التَّقْوى».