کردستان در بحث فرودگاه و شبکه حمل‌و‌نقل هوایی تا رسیدن به وضعیت مطلوب، فاصله زیادی دارد، از طرفی فرودگاه سنندج ظرفیت فرود هواپیماهای غول‌پیکر را ندارد و از سوی دیگر، این فرودگاه هم که فاز نخست آن سی‌ام تیرماه پارسال رسید، هنوز قابل بهره‌برداری نیست و به باور مسئولان و نمایندگان استان در مجلس، افتتاح دولت گذشته یک افتتاح نمایشی بوده که ثمری برای این خطه نداشته است.

ماجرای فرودگاه سقز و افتتاح زودهنگام آن در روزهای پایانی دولت دوازدهم در نوع خود قابل توجه است؛ زیرا در شرایطی به بهره‌برداری رسید که فرودگاه نواقص زیادی داشت و به هیچ عنوان آماده بهره‌برداری نبود؛ همان زمان یعنی پیش از افتتاح آن در تیرماه 1400 نماینده مردم سقز و بانه این افتتاح را یک حرکت نمایشی و مشکل‌آفرین خواند و تأکید کرد: «این پروژه نیمه‌کاره بوده و ساخت دیوارهای جنبی، جابجایی دکل‌های برق، تأسیسات، محوطه‌سازی و تکمیل برج مراقبت صورت نگرفته و هنوز نیروی انسانی و نگهبانی هم ندارد».

بهزاد رحیمی این نماینده مجلس تأکید کرده بود که «آمار و ارقام‌سازی و افتتاح پروژه‌های ناقص، به چیزی جز تولد ناقص و نارس نوزاد نمی‌ماند» اما با این وجود، فرودگاه سقز نیز در فهرست افتتاح‌های دقیقه نودی دولت گذشته قرار گرفت و اصطلاحاً افتتاح شد تا رؤیای پرواز همچنان برای اهالی شمال کردستان تعبیر نشود.

  آنچه بر فرودگاه سقز گذشت

شهرستان سقز در شمال استان کردستان که به سردترین شهر ایران شهرت دارد، 17 سال است در حسرت راه‌اندازی یک فرودگاه که بتواند نیازهای این شهر باستانی و مناطق همجوار را پوشش دهد و گامی در جهت توسعه استان باشد، مانده است.

سابقه احداث این فرودگاه به اوایل دولت نهم بازمی‌گردد که بنا بود با افتتاح آن نه‌تنها شهرهای سقز، بانه، مریوان و دیواندره از خدمات آن بهره‌ مند شوند، بلکه شهرهای جنوبی استان آذربایجان غربی شامل بوکان، شاهین دژ، تکاب، مهاباد، سردشت و پیرانشهر را نیز پوشش دهد.

بر همین مبنا پس از آنکه در سال 1384 کلنگ ساخت آن به زمین خورد، کارها چندان پیشرفتی نداشت و هرچند در سال 98 بار دیگر زمزمه ساخت و تکمیل آن شنیده شد و در نهایت در تیرماه 1400 و در روزهای پایانی عمر دولت دوازدهم فاز نخست آن افتتاح شد اما عملا پرواز هواپیماها در آسمان قدیمی ترین شهر استان کردستان عملیاتی نشود.

اکنون که بیش از یک سال از افتتاح فرودگاه سقز می‌گذرد، علاوه بر اینکه در این مدت این فرودگاه هیچ پروازی را تجربه نکرده، بخش‌های از آن نیاز به بازسازی و بهسازی دارد و امکان نشست و برخاست هواپیماهای مسافرتی کوچک مقیاس را هم ندارد.

حالا با سفر استانی رئیس جمهور و هیئت دولت و تصویب اختصاص 200 میلیارد تومان اعتبار مردم شمال استان برای افتتاح نهایی این فرودگاه امیدوار شده اند و آنطور که برنامه‌ریزی شده، قرار است فرودگاه سقز که اکنون 62 درصد پیشرفت فیزیکی دارد، در صورت تامین به موقع اعتبارات در شهریور 1402 یعنی پس از 18 سال به ثمر بنشیند.

خبرنگار ایرنا به کارگاه‌هایی مراجعه کرد که بیشتر اتاق‌های پیش‌ساخته بودند، یک دستگاه سنگین (کمپرسی) و چند دستگاه خودرو سواری پارک شده بود.

چند مهندس جوان که بومی این منطقه بودند به استقبال آمدند و برای توضیح در مورد وضعیت فرودگاه به دفتر کارشان که اتاقک‌های پیش‌ساخته و فرسوده بود، ما را دعوت کردند. یکی از آنان خودش را شهرام طوفانی و کارشناس دفتر فنی پروژه معرفی کرد و گفت: شرکت ما در خصوص احداث باند فرودگاه و حصارکشی فعالیت می‌کند و پروژه ما حدود 90 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

طوفانی افزود: بخشی از ابتدا و انتهای باند پرواز به حجم زیادی خاک‌برداری نیاز دارد و هم‌اکنون چند تیم در حال خاک‌برداری و کوه‌تراشی مسیر هستند و بخشی از دیوارکشی هم به دلیل وجود معارض هنوز تکمیل نشده است.

وی اضافه کرد: در بخشی از محوطه باند نیز یک آبراه وجود دارد که نیاز به مسیرسازی دارد و در ابتدای باند، هشت دکل برق فشار قوی وجود دارد که باید دکل‌ها جابجا یا اینکه به کابل زمینی تبدیل شود البته این بخش برق در تعهد شرکت ما قرار ندارد.

هرچند پروژه فرودگاه سقز تا تکمیل شدن خیلی راه دارد اما باند فرودگاه هموار است به گونه‌ای که اگر با خودرو مسیر را طی کنید و تخت گاز بروید، سرعت آن از 150 کیلومتر در ساعت هم قابل عبور است و می‌توانید یک پرواز خیالی را روی باند واقعی تجربه کنید.

در این بخش هم چند کارشناس مشغول سنجش تراکم و آزمایش خاک بودند که روش کار آنان هم برای اندازه‌گیری تراکم خاک جالب بود؛ در ابتدا حفره‌ای استوانه‌ای در خاک ایجاد می‌کردند و سپس آن را از شن پر کرده و بعد وزن شن را اندازه‌گیری می‌کردند.

بعد از این گفت و گوی کوتاه در بخش دیگری از این بازدید به ساختمان ترمینال رفتیم، این بخش شامل چند قسمت تخلیه بار و ورود و خروج بود و تعدادی صندلی چرمی با پایه فلزی ردیف شده که لایه‌ای از گرد و خاک روی آن‌ها نشسته بود به طوری که به سختی می‌توانستید رنگ اصلی آن‌ها را تشخیص دهید.

مسئول این بخش کارگاه که ابتدا اجازه بازدید به ترمینال را نمی‌داد و دوست نداشت مصاحبه ‌ای در خصوص روند تکمیل شدن آن هم ارائه دهد در خصوص تعجب خبرنگار در مورد وضعیت صندلی‌ها و زنجیره حمل بار فرودگاه گفت: این اقلام هم که در اینجا مستقر شده مستعمل هستند و از فرودگاه دیگری به اینجا منتقل شد‌اند!

«این صندلی‌ها وقتی وارد فرودگاه شدند، برچسب‌های دوران کرونا (فاصله‌گذاری اجتماعی) روی آن‌ها نصب شده و قسمت فلزی آن‌ها هم زنگ زده بود» این را مسئول این بخش که خواست نامش در گزارش ذکر نشود، بیان کرد.

پس از بازدید از پروژه در دست ساخت فرودگاه سقز برای پیگیری آخرین وضعیت این فرودگاه به سراغ مدیر فرودگاه‌های استان کردستان رفتیم.

مدیر فرودگاه‌های استان کردستان با اشاره به پیشرفت 62 درصدی فرودگاه سقز افزود: تاکنون 750 میلیارد ریال از محل منابع شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران برای این فرودگاه هزینه شده است و علاوه بر این هزینه‌های دیگری نیز که جزو تعهدات خود استان کردستان بوده، صورت گرفته که از جمله آن می‌توان به جابجایی جاده سقز- مریوان، تملک اراضی و اختصاص زیرساخت‌هایی همچون آب، برق، تلفن و غیره اشاره کرد.

امیر عباس نظری‌زاده گفت: با توجه به اعتباراتی که به‌تازگی در سفر رئیس جمهور به استان کردستان به فرودگاه سقز تخصیص یافته است، پیش‌بینی می‌کنیم تا شهریورماه سال 1402 این فرودگاه به مرحله بهره‌برداری برسد.

یکی از دلایل اهمیت فرودگاه سقز این است که با افتتاح این طرح، مردم شهرستان‌های شمالی استان کردستان (سقز، بانه، مریوان و دیواندره) و شهرستان‌های جنوبی آذربایجان غربی (بوکان، شاهین‌دژ، تکاب، مهاباد، سردشت و پیرانشهر) از خدمات آن بهره‌مند خواهند شد.

فرماندار سقز گفت: فرودگاه این شهر در صورتی که به بهره‌برداری برسد می‌تواند به 850 تا یک میلیون نفر از مردم شمال استان کردستان و شهرستان‌های جنوب آذربایجان غربی خدمات ارایه دهد.

جعفر توان افزود: راه‌اندازی بازارچه سیف سقز، منطقه ویژه اقتصادی بانه و منطقه آزاد تجاری بانه- مریوان نیز بر اهمیت فرودگاه سقز افزوده است و زمینه را برای حضور بیشتر بازرگانان و سرمایه‌گذاران در این منطقه فراهم می‌کند.

وی اضافه کرد: در موقع بروز حوادث و بلایای طبیعی در این منطقه وجود فرودگاه می‌تواند نقش اساسی در زمینه کمک رسانی به مردم آسیب دیده و همچنین انتقال مصدومان ایفا کند.

فرماندار سقز با اشاره به سفر رئیس جمهور به استان کردستان ابراز امیدواری کرد با جذب 200 میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده برای این پروژه ملی، این بار رؤیای پرواز برای اهالی شمال کردستان تعبیر و شبکه حمل و نقل هوایی استان تکمیل شود.

کلنگ فرودگاه سقز سال 1384 در زمینی به مساحت 220 هکتار به زمین خورد و پس از بیش از یک دهه معطلی در سال 1398 دوباره عملیات ساخت آن شروع شد که با تامین اعتبارات لازم در سال 1399 سرعت ساخت و اتمام آن تسریع شد و در نهایت در تیرماه 1400 فاز اول آن با حضور مسولان کشوری و استانی به بهره برداری رسید.

این افتتاح شامل سطوح پروازی، باند پرواز به طول دو هزار و 930 متر، تاکسی وی به طول 450 متر، اپرون به مساحت دو هزار و 500 مترمربع، مسیر دسترسی به فرودگاه به طول 450 متر است.

همچنین ساختمان ترمینال فرودگاه به مساحت دو هزار و 298 مترمربع، شامل سالن انتظار و ترانزیت است، ساختمان جانبی هم به مساحت 330 متر مربع احداث شده است.

با وجود این امکانات، این فرودگاه هنوز به مرحله استفاده و کاربری نرسیده و امکان بهره‌برداری از آن نیست اما دولت برای افتتاح کامل فرودگاه سقز تا سال 1402 تمام تلاش خود را به کار خواهد گرفت.

حال پس از گذشت بیش از 17 سال از عمر پروژه فرودگاه سقز و تغییر چند دولت، نگاه همگان به دولت سیزدهم است تا تمام توان خود را برای بهره‌برداری کامل از فرودگاه سقز به کار گیرد و برقراری نخستین نشست و برخاست هواپیما در این فرودگاه به نام این دولت ثبت شود.