استان کرمانشاه دو میلیون نفر جمعیت دارد و اکنون بیش از چهار هزار تخت بیمارستانی در قالب 18 بیمارستان دولتی دانشگاه علوم پزشکی، دو بیمارستان خصوصی، سه بیمارستان نظامی و دو بیمارستان تأمین اجتماعی و ده‌ها کلینیک تخصصی و فوق تخصصی در استان فعال است.
این استان 371 کیلومتر مرز مشترک و پنج گذرگاه مرزی رسمی با دو بخش عرب‌نشین و کُردنشین عراق دارد و روزانه ده‌ها مسافر از طریق مرزهای رسمی این استان تردد می‌کنند.
این‌روزها جمهوری اسلامی ایران به‌خوبی توانسته است در میان کشورهای مقصد توریسم درمانی جا باز کند و به‌عنوان یکی از مقاصد بیماران آسیایی مطرح شود و در این میان استان کرمانشاه به‌دلیل مرزی بودن و وجود مراکز درمانی متعدد، می‌تواند به یکی از قطب‌های اصلی توریسم درمانی تبدیل شود.
آمارها نشان می‌دهد که بیماران خارجی عمدتاً از کشورهای جمهوری آذربایجان، عراق، ترکمنستان، افغانستان، کویت، سوریه، لبنان، بحرین و ترکیه برای اهدافی همچون درمان ناباروری، دندان‌پزشکی، جراحی قلب، جراحی چشم، درمان سرطان و عمل‌های مربوط به زیبایی، به ایران سفر می‌کنند.
تاکنون چندین استان کشور همچون تهران، یزد، مازندران، آذربایجان غربی، شیراز و برخی از دیگر استان‌های ایران توانسته‌اند در جذب گردشگران خارجی از استان‌های مرزی پیشی بگیرند و ازاین‌رو استان‌های مرزی نیز باید با اطلاع‌رسانی و رایزنی‌های گسترده، سهم بیشتری از این بازار را از آنِ خود کنند.
با توجه به آمار بالای بیکاری در کرمانشاه و وجود مراکز درمانی و بیمارستانی فراوان در استان، جذب بیماران کشور عراق که معمولاً برای مداوا به خارج از کشور سفر می‌کنند، می‌تواند درمانی بر درد بیکاری استان کرمانشاه باشد.
براساس آخرین آمار رسمی، استان کرمانشاه 98 هزار بیکار دارد که از این تعداد 38 هزار نفر معادل 40 درصد دانش‌آموختگان دانشگاهی هستند؛ براساس اعلام رسمی مرکز ملی آمار ایران، نرخ بیکاری فصل بهار سال 1401 استان کرمانشاه 15.4 درصد است.
   هشت مرکز توریسم درمانی
به گفته مدیر نظارت و اعتباربخشی امور درمان‌ دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه مجوز پذیرش بیماران بین‌الملل در مراکز آموزشی درمانی امام رضا (ع)، امام علی (ع)، دکتر محمد کرمانشاهی، معتضدی، امام خمینی (ره) و بیمارستان‌های بیستون، امام حسین (ع) و شهدا صادر شده است.
«بیژن کبودی» چندی پیش در نشست بررسی موضوع توریسم سلامت در کرمانشاه اعلام کرد: صدور مجوز پذیرش بیمار خارجی برای بیمارستان سجاد و مرکز جراحی نور نیز در دست اقدام است.
وی از راه‌اندازی سامانه جامع (پلتفرم) گردشگری سلامت در آینده نزدیک خبر داد و گفت: این سامانه متشکل از سامانه اطلاعات برخی بیمارستان‌ها و بخش IPD، سامانه تریاژ برخط، سامان‌دهی نوبت‌دهی برخط، سامانه اطلاعات نظارت و ارزیابی‌های کیفی و کمی، سامانه رصد خدمات پشتیبان همچون حمل‌ونقل، اقامت و گردشگری، در پیشبرد حوزه توریسم سلامت و ارتقای آن مؤثر است.
به گفته این مقام مسئول توسعه کمی و کیفی ظرفیت‌های ارائه خدمات تشخیصی- درمانی، انجام اقدامات زیرساختی در راستای توسعه بازار اقلام سلامت‌محور، حمایت از تولیدکنندگان و ایجاد زیرساخت‌های بهره‌مندی از خدمات نمایندگی (Agent) از مهم‌ترین اقداماتی است که در راستای توریسم سلامت در دانشگاه انجام شده است.
   تمایل کُردهای عراق برای ورود به کرمانشاه کم است
در اقلیم کردستان عراق تمایل کمتری برای استفاده از مرز پرویزخان جهت ورود به کرمانشاه و پیگیری مسائل درمانی است.
اغلب ساکنان استان‌های پُرجمعیت اربیل، سلیمانیه و دهوک معمولاً مرز هوایی را برای ورود به ایران انتخاب می‌کنند و راهی استان‌های مرکزی کشور و در صدر آن‌ها تهران می‌شوند.
کُردهای ساکن اربیل و دهوک نیز که به دنبال استفاده از مرز زمینی هستند، با توجه به نزدیک بودن به مرز حاج‌عمران- تمرچین و جاده مناسب، این گذرگاه را برای عبور انتخاب می‌کنند و وارد استان آذربایجان غربی می‌شوند..
در این میان بخش عمده‌ای از ساکنان استان سلیمانیه عراق که با استان‌های کرمانشاه و کردستان هم‌مرز هستند نیز ترجیح می‌دهند از مرز باشماق مستقیم وارد مریوان و استان کردستان شوند؛ زیرا آنان برای رسیدن به مرز پرویزخان باید بیشتر از سه ساعت در یک جاده نامناسب حرکت کنند، درحالی که این زمان برای رسیدن به مرز باشماق کمتر از یک ساعت و نیم در مسیری ایمن‌تر است.
«رانو محمود»، یکی از رانندگان تاکسی ترمینال سلیمانیه عراق در رابطه با وضعیت مراجعه مسافران به مرز پرویزخان گفت: تقریباً در قِبال هر سه تاکسی که به مرز باشماق تردد می‌کند، یک تاکسی به شهر «کلار» و پایانه پرویزخان می‌رود و دلیل عمده آن نیز مسیر طولانی و جاده نامناسب برای رسیدن به مرز محسوب می‌شود.
«چرو طه»، مدیر یک آرایشگاه زنانه در شهر سلیمانیه عراق که چندی پیش برای جراحی زیبایی به تهران سفر کرده است نیز گفت: ماهرترین جراحان زیبایی ایران در تهران هستند، از طرف دیگر اگر به تهران برویم، بعد از عمل به‌راحتی به شهرهای شمالی ایران برای گردش دسترسی داریم.
عمده کُردهای عراقی که برای درمان به کرمانشاه سفر می‌کنند یا در این استان آشنایی دارند و یا از شهرهای «دربندی خان» و «کلار» می‌آیند که به مرز پرویزخان نزدیک است.
   جای خالی رایزنی‌های بین‌المللی برای جذب توریسم سلامت
در این میان بخشی از بیماران که به ایران سفر می‌کنند، با هماهنگی مراکز درمانی این اقلیم و یا با کمک شرکت‌های فعال در زمینه توریسم سلامت راهی ایران می‌شوند.
برخی از استان‌ها همچون آذربایجان غربی و کردستان برای جذب این‌دسته از بیماران راه رایزنی با دیگر مقامات کشور مقابل را در پیش می‌گیرند و زمینه امضای تفاهم‌نامه‌های متعدد توسط بخش‌های خصوصی و دولتی با شرکت‌ها و بیمارستان‌های اقلیم کردستان را فراهم می‌کنند.
به‌عنوان مثال «محمدصادق معتمدیان»، استاندار آذربایجان غربی در کمتر از یک سال گذشته دو بار به اقلیم کردستان عراق سفر کرده و تفاهم‌نامه‌هایی را برای همکاری بخش توریسم درمانی با عالی‌ترین مقامات این اقلیم امضا کرده است.
این درحالی است که مدیران استان کرمانشاه در چندسال گذشته سفری به استان‌های‌ پُرجمعیت اقلیم نداشته‌اند و رایزنی‌هایی در سطح کلان برای امضای تفاهم‌نامه‌های توریست درمانی انجام نداده‌اند؛ همچنین برنامه منسجمی نیز به‌منظور معرفی ظرفیت‌های درمانی کرمانشاه به طرف عراقی انجام نشده است.
به‌عنوان مثال رئیس سندیکای کارکنان بهداشت اقلیم کردستان عراق که مردادماه امسال به کرمانشاه سفر کرده بود، پس از مطلع شدن از زیرساخت‌های درمانی این استان، گفت که تاکنون از ظرفیت‌های درمانی کرمانشاه مطلع نشده بودیم و درصورت آگاهی، همکاری بیشتری با این استان انجام می‌دادیم.
«جبار محمد رحیم» در این سفر با بیان اینکه پیش از این عمده بیماران عراقی شهرهای دیگر ایران ازجمله تهران را برای دریافت خدمات توریسم سلامت انتخاب می‌کردند، افزود: از این پس کرمانشاه اولویت اصلی ما در زمینه توریسم سلامت خواهد بود.
   تمایل اقلیم به همکاری درمانی با ایران
رئیس سندیکای کارکنان بهداشت اقلیم کردستان عراق همچنین در این سفر از تمایل این اقلیم برای همکاری‌های گسترده درمانی با کرمانشاه سخن گفت و ابراز کرد: معضل فعالیت‌های دلالی در حوزه گردشگری سلامت تبعات منفی ازجمله عدم دریافت خدمات مناسب و همچنین عدم بهره‌مندی مناسب مراکز درمانی کرمانشاه از ظرفیت توریسم سلامت را به همراه دارد.
محمد رحیم همچنین بر لزوم گسترش همکاری بین دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و اقلیم عراق با هدف تربیت نیروی انسانی حوزه سلامت برای اقلیم عراق تأکید کرد.
رئیس سندیکای کارکنان بهداشت اقلیم عراق اشاره‌ای هم به راه‌اندازی مرکز پزشکی ایران در اقلیم عراق کرد و افزود: تقاضا داریم نمایندگانی از حوزه پزشکی و درمان کرمانشاه در آیین افتتاح این مرکز که در آینده نزدیک انجام می‌شود، حضور داشته باشند.
   لزوم ایجاد پُل هوایی
به گفته کارشناسان گردشگری بهترین راه برای جذب بهتر بیماران عراقی به‌ویژه اقلیم کردستان به کرمانشاه، بهبود وضعیت دسترسی و تردد است؛ ازاین‌رو با توجه به ناهمواری مسیر دسترسی کردهای عراق به پرویزخان، به نظر می‌رسد که ایجاد یک پرواز مستقیم بین کرمانشاه و استان‌های کردنشین عراق منجر به رونق توریسم درمانی شود.
رئیس سندیکای کارکنان بهداشت اقلیم کردستان عراق در سفر خود به کرمانشاه نیز به این موضوع اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از موانع گسترش توریسم سلامت، نبود پرواز مستقیم از اقلیم به‌خصوص اربیل و سلیمانیه به کرمانشاه بوده؛ طی کردن این بُعد مسافت به‌صورت زمینی، برای گردشگران سلامت دشوار است.
رئیس اتاق بازرگانی کرمانشاه نیز در این رابطه گفت: یکی از مهم‌ترین چالش‌ها نبود ارتباط مستقیم بین دو طرف بود که امیدواریم با سفر هیئت اقلیم عراق، این تعامل به‌صورت مستمر و دائمی برقرار شود.
«کیوان کاشفی» اعلام کرد: پیگیر برقراری پرواز کرمانشاه- سلیمانیه هستیم که حتی اگر دو پرواز در هفته نیز برقرار شود، پاسخگوی نیازهای حوزه توریسم سلامت خواهد بود؛ ایرلاین‌های داخلی امکان و ظرفیت راه‌اندازی چنین پروازی را دارند.
وی همچنین بر لزوم فعالیت شرکت‌هایی برای ارائه خدمات صفر تا صد به گردشگران سلامت تأکید و خاطرنشان کرد: تجربه موفق چنین کاری را بین تهران و بغداد داریم و باید این روند در کرمانشاه نیز برقرار شود.
رئیس اتاق بازرگانی کرمانشاه معضل دیگر در حوزه گردشگری سلامت کرمانشاه را حوزه حمل‌ونقل عنوان کرد و افزود: می‌توانیم این هماهنگی را ایجاد کنیم که گردشگران سلامت اقلیم بدون کمترین معطلی و از مسیر VIP زمینی وارد کرمانشاه شوند.
   ظرفیت‌های گردشگری کرمانشاه
درصورتی که راه ورود بیماران عراقی به کرمانشاه باز شود، آن‌ها می‌توانند علاوه‌بر درمان، از ظرفیت‌های گردشگری و شرکت‌های خدماتی این استان در حوزه سفر نیز بهره‌مند شوند.
به گفته معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کرمانشاه نزدیک به پنج هزار تخت اقامتی در استان وجود دارد که که در قالب 27 هتل، چهار هتل‌آپارتمان، 19 میهمان‌پذیر، 75 خانه‌مسافر، 43 اقامتگاه بوم‌گردی و 33 واحد پذیرایی بین راهی است.
«علی صابر» توضیح داد: چهار هزار و 195 اثر شناسایی‌شده در استان داریم که شامل دو اثر ثبت جهانی، دو هزار و 144 اثر تاریخی ملی، 36 آثار طبیعی، 31 آثار منقول و 78 اثر معنوی است.
وی با اشاره به وجود 50 منطقه نمونه گردشگری و 14 روستای هدف گردشگری در کرمانشاه، تأکید کرد: این ظرفیت باعث شد کرمانشاه به‌عنوان میزبان رویداد جهانی گردشگری روستایی و اکوتوریسم در سال 2020 انتخاب شود که به‌دلیل شرایط بیماری کرونا به تعویق افتاد و درتلاشیم برای سال 2023 بار دیگر این میزبانی به ما واگذار شود.
   سهم گردشگری سلامت برای اشتغال‌زایی در کرمانشاه
با وجود تمام این ظرفیت‌ها، دانشگاه علوم پزشکی اعلام کرده است که سال گذشته درمجموع تنها 171 بیمار خارجی در بیمارستان‌های کرمانشاه پذیرش شده و تحت درمان قرار گرفتند.
براساس آمارها سازمان جهانی گردشگری به‌ازای هر چهار گردشگر خارجی حوزه سلامت، یک شغل در کشور ایجاد می‌شود؛ یعنی میزان اشتغال‌زایی این حوزه برای استان در سال گذشته تنها 42 نفر است.
آمار پایین اشتغال‌زایی حوزه توریسم سلامت با وجود زیرساخت‌های مناسب درحالی است که براساس آخرین آمار رسمی، کرمانشاه 98 هزار بیکار دارد که از این تعداد 38 هزار نفر معادل 40 درصد دانش‌آموختگان دانشگاهی هستند.
براساس استانداردهای جهانی، به‌ازای هر گردشگر سلامت دو هزار و 400 دلار درآمد برای کشورها ایجاد می‌شود؛ درآمدی که درصورت توجه می‌تواند کمک شایانی به اقتصاد ضعیف استان کرمانشاه باشد.
به گزارش خبرگزاری ایرنا