نه شکوه و گلایه‌های مصرف‌کنندگان اثری دارد و نه تذکر و راهنمایی مسئولان، آن‌ها که در تولید و فروش گوشت مرغ دست دارند، به هزار و یک دلیل افزایش قیمت این پرنده خوش‌خوراک را در شرایط کنونی منطقی می‌دانند و روی حرفشان هم محکم ایستاده‌اند و به قول معروف مرغشان یک پا دارد.
قیمت مرغ طی چند وقت اخیر علیرغم قیمت‌گذاری بازهم برای مدتی به‌صورت غیر قانونی و بعد با مجوز دولت پرواز کرد و از دیوار 70 و چند هزار تومان هم رد شد. این در حالی است که این فرآورده بعد از اوج گرفتن قیمت گوشت قرمز و کاهش توان خرید مردم، آرام‌آرام جایش را در سبد مصرف خانواده‌ها فراخ‌تر کرده بود.
بر این اساس در شماره‌های مختلف این روزنامه طی چند ماه اخیر گلایه‌های مصرف‌کنندگان از چرا و چگونگی افزایش قیمت و چندنرخی شدن بازار را از نهادهای مسئول جویا شدیم و پاسخ‌های متفاوتی دریافت کردیم؛ از تلفات طیور گرفته تا نفوذ دلالان، نرسیدن نهاده‌های یارانه‌دار و آنچه دخالت بی‌موقع ستاد تنظیم بازار در قیمت‌گذاری عنوان شد.
هر کسی برای دلایلی که می‌آورد استدلال‌هایی به‌ظاهر منطقی دارد و تا شارژ تلفن همراه و یا شارژ ضبط خبرنگاری‌ات تمام نشود، مقتدرانه برای این آشفته‌بازار دلیل و برهان می‌آورند.
با این وجود بازهم گفت‌وگویی را با محمد امانی یکی از مرغداران باسابقه همدانی و همایون دارابی مدیرعامل سابق اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی در خصوص چرا و چگونگی این شرایط ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید:
مرغدار همدانی با بیان اینکه بنده از سال 1380 در این صنعت مشغول به کار بوده و دو واحد مرغداری گوشتی در جاده ملایر و روستای سیاه‌کمر دارم گفت: طی این سال‌ها هیچ‌گاه شرایط بحرانی سال جاری را تجربه نکرده بودیم.
محمد امانی با بیان اینکه از سال گذشته با برداشته شدن ارز ترجحی به دردسر افتادیم، تشریح کرد: در حال حاضر از دو واحد تنها در یک مرغداری فعالیت دارم که آن هم برایم بسیار دشوار است، مثلاً 10 روز پیش نسبت به خرید سویا که جزو نهاده‌های دامی دولتی است، اقدام کردم اما کارخانه پاسخگوی ما نیست.
وی، در ادامه مطرح کرد: قیمت دولتی هر کیلو سویا 16 هزار و 300 تومان است در حالی که با قیمت 24 هزار تومان در بازار آزاد به فروش می‌رسد.
این مرغدار همدانی با اشاره به اینکه قیمت جوجه یک‌روزه 15 تا 17هزار تومان است اما به‌دلیل کمبود آن در بازار، مجبور شدم آن را 27 هزار تومان خریداری کنم، تشریح کرد: تأسف‌بارتر اینکه هرچقدر پیگیری می‌کنیم مسئولان وجود مشکل را انکار می‌کنند.
امانی با اشاره به اینکه مرغداری‌ها یکی پس از دیگری در حال تعطیل شدن هستند، تشریح کرد: متأسفانه از 15 تا 16 واحد مرغداری موجود در جاده ملایر تنها یک واحد فعال است.
وی با بیان اینکه هزینه تهیه هر کیلو مرغ برای مرغدار بدون هرگونه سودی 54 هزار تومان تمام می‌شود گفت: برای اینکه مرغدار بتواند به کار خود ادامه دهد می‌بایست حداقل هر کیلو مرغ 60 هزار تومان قیمت‌گذاری شود.
این فعال صنعت مرغداری با بیان اینکه من با شراکت برادرانم 6 واحد مرغداری داریم اما به دلیل نداشتن صرفه اقتصادی همگی تعطیل هستند و تنها یکی از واحدهای من فعال است گفت: یکی از مشکلات پیش روی ما به الزام استفاده از نژاد لاین بازمی‌گردد؛ این نژاد به لحاظ درصد تبدیل با مشکل مواجه است یعنی تا وزن سه کیلوگرم رشد خوبی دارد اما بعد از آن روزانه 200 گرم غذا می‌خورد و تنها 105 گرم را تبدیل به گوشت می‌کند.
در ادامه مدیرعامل سابق اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران نیز با بیان اینکه اگر بخواهیم برای شرایط فعلی راهکاری ارائه دهیم می‌بایست مقایسه‌ای بین صنعت طیور کشورمان با سایر کشورهای موفق داشته باشیم، گفت: در حال حاضر به جز چند واحد صنعتی بزرگ که به‌صورت زنجیره تولید فعالیت دارند ضریب تولیدمان دو است.
همایون دارابی ادامه داد: به این معنا که برای تولید هر یک کیلو مرغ در مرغداری‌ها دو کیلوگرم دان استفاده می‌شود این در حالی است که این عدد در کشورهای موفق اروپایی یک کیلو و 400 گرم و در کشوری مثل ترکیه یک کیلو و 700 گرم است.
وی با تأکید بر اینکه فارغ از تحریم‌ها، مشکلات مالی و دشواری‌های واردات، با در نظر گرفتن تولید دو و نیم میلیون تنی تولید گوشت مرغ در کشور، اثر 300 گرم دان بیشتر به ازای هر کیلو مرغ یقیناً عدد بسیار بزرگی خواهد بود، گفت: درخصوص چرایی این امر باید بگویم این موضوع با لاین و با نژاد مرغ ایرانی آرین مرتبط است که 30 سال پیش جهاد کشاورزی نسبت به خرید آن اقدام کرد اما متأسفانه طی این سال‌ها به‌روزرسانی صورت نگرفته تا بتواند همراه با ضریب بیشتر تولید داشته باشیم.
وی در پاسخ به این سؤال که سایر کشورها چگونه توانستند ضریب خود را به این اعداد برسانند؟ گفت: آن‌ها در صنعت مرغداری از مقوله‌ای با عنوان اینتگریشن «یکپارچه‌سازی زنجیره تولید» استفاده می‌کنند که در آن قیمت نهایی بر محصول مترتب می‌شود، در این بین نهاده، جوجه یک‌روزه و مباحث این‌چنینی به‌صورت جداگانه قیمت‌گذاری نمی‌شوند.
مدیرعامل سابق اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران با تأکید بر اینکه ایجاد این زنجیره تولید و مدیریت آن یکی از مهم‌ترین اهداف صنعت مرغداری نوین به‌شمار می‌آید و از آن جهت حائز اهمیت است که موجب می‌شود تا کلیه مراحل تولیدات طیور در قالب این زنجیره انجام شود خاطرنشان کرد: تولید محصولات متنوع در خلال زنجیره تولید مرغ گوشتی سبب می‌شود، تا حلقه‌های واسط اضافی حذف شود و هزینه‌های مربوط به آن کاهش یابد این امر همچنین موجب افزایش میزان کیفیت محصول تولیدی و کاهش قیمت تمام‌شده آن می‌شود.
دارابی افزود: علاوه بر این با ارتقای شاخص‌های مرتبط با تولید نظیر ضریب تبدیل، کاهش درصد تلفات و غیره، ریسک سرمایه‌گذاری در این بازار کاهش یافته و منجر به افزایش قدرت رقابت در حوزه صادرات مرغ می‌شود.
وی با بیان اینکه زنجیره تولید مرغ گوشتی متشکل از واحدهایی همچون؛ کارخانه‌های خوراک دام و طیور، مزارع پرورش مرغ مادر، واحدهای جوجه‌کشی و تولید جوجه یک‌روزه، مزارع پرورش مرغ گوشتی، کشتارگاه‌های صنعتی طیور، واحد‌های قطعه‌بندی و بسته‌بندی و شبکه توزیع است تصریح کرد: درواقع فعال صنعتی در زنجیره تولید، بیشتر با فضای کشتارگاه نسبت به عقد قرارداد مشارکت، اقدام کرده و یا سودی را برای او در نظر گرفته و مابقی فرایند توسط خود او انجام شده و نهایتاً روی محصول نهایی قیمت‌گذاری می‌کند.
مدیرعامل سابق اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی ایران افزود: علاوه بر این ما در صنعت مرغ با تشکل‌های مختلف مواجهیم حال آنکه بدیهی است که چون شاخه‌های مختلف صنعت طیور با این موضوع مرتبط هستند، دولت باید به گونه‌ای سیاست‌گذاری کند که کلیه شاخه‌ها از طریق تشکلی فراگیر که این شاخه‌ها را در خود جای داده مورد هدایت و حمایت قرار گیرند.
مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد تکمیل زنجیره تولید تا فرآوری نیاز اساسی امروز صنعت مرغ است که با تحقق آن، چالش‌های فراروی این دومین صنعت کشور برطرف می‌شود زیرا بر اساس آمار اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی کشور، شمار تولیدکنندگان مرغ گوشتی در کشور 24 هزار واحد است و اکنون ساختار خرده مالکی و پراکنش واحدهای تولیدی، صنعت مرغ گوشتی را با بی‌نظمی مواجه کرده زیرا مرغداری‌های متفاوت با ظرفیت‌های مختلف در حال تولید هستند.
این در حالی است که 90 درصد نهاده‌ها و 70 درصد واکسن‌های مورد نیاز تولیدکنندگان مرغ گوشتی وارداتی است، اکنون دو و نیم میلیون تن گوشت مرغ در کشور تولید می‌شود که چنانکه عنوان شد از طریق اصلاح نژاد، تشکیل زنجیره تولید و نیز یکپارچه‌سازی تشکل‌های مرتبط، افزایش آن به سه میلیون تن امکان‌پذیر است.

طاهره ترابی مهوش