حوزه کشاورزی در عین اهمیت بسیار بالا، ازجمله بخش‌هایی است که دریافت گواهی دانش‌بنیان برای محصولات آن، با دشواری‌های خاصی مواجه می‌شود؛ غالب بودن روش‌های سنتی این عرصه در کشور و عدم تمایل فعالان این حوزه برای صنعتی شدن، مهم‌ترین موانع سد راه حرکت شرکت‌ها به سمت ساختارهای دانش‌بنیان به حساب می‌آید.
شکی نیست که ظرفیت‌های توسعه دانش کشت و زرع مهجور مانده‌اند و توجه بیشتر به این زمینه‌ها می‌تواند ارزآوری قابل توجهی برای کشور به دنبال داشته باشد. معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری درخصوص این حوزه مطرح کرده است که گرچه کالاهای دانش‌بنیان در این زمینه غلبه ندارند، اما رسوخ فناوری‌های برتر و ظهور محصولات دانش‌بنیان به مرور در آن قابل مشاهده است. اما مسئله این بوده که در بسیاری از موارد در مواجهه با فعالیت واحدهای فناور در این زمینه نیز شاهد بی‌مهری هستیم؛ برای نمونه شرکت بهار سبز کردستان که کار خود را از سال‌ها قبل در عرصه کشاورزی بر پایه دانش آغاز کرده و امروز یک شرکت بزرگ در این زمینه شده است. بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا با موسی امانی، مدیرعامل این شرکت گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
مدیرعامل شرکت بهار سبز کردستان با بیان اینکه فعالیت خود را از بهمن‌ماه سال 1385 آغاز کرده است، گفت: زمینه فعالیت این شرکت بیشتر مرتبط با کشاورزی، آب و خاک و امور زیربنایی باغبانی است.
موسی امانی با تأکید بر اینکه شرکت در بدو تأسیس تا چندسال متوالی پیمانکار اداره کل منابع طبیعی، شهرداری و جهاد کشاورزی بود، اظهار کرد: از سال 90 به بعد در بحث تخصصی خودمان یعنی کشاورزی، تولید بذرو کود، مباحث زیربنایی باغبانی، گیاهان دارویی و زینتی و مخصوصا نوع اصلاح‌شده گل محمدی ورود جدی داشتیم.
وی با بیان اینکه در شرکت هم آزمایشگاه داریم و هم گلخانه فعال، ابراز کرد: علاوه‌بر آنچه گفته شد، در تولید محصولات علوفه‌ای نیز ورود داشته‌ایم.
امانی با بیان اینکه در بحث فعالیت دانش‌بنیان شرکت نیز باید بگویم در کشت بافت ریزاندام‌های گل محمدی و گیاهان دارویی کارمان را آغاز کرده و تا چندسال در این زمینه فعالیت داشتیم، ابراز کرد: اما به‌دلیل بالا بودن هزینه‌ها و فعالیت رقبای دیگر، از ادامه کار بازماندیم؛ این درحالی بود که در آن مقطع زمانی به‌عنوان تولیدکننده نمونه کشوری از سوی سازمان بسیج مستضعفان انتخاب شدیم.
وی با تأکید بر اینکه هرچه جلوتر رفتیم رقبا بیشترو بضاعت مالی ما کمتر شد بنابراین در نبود حمایت ترجیح داریم از این عرصه فاصله بگیریم اما تجهیزات و آزمایشگاه بخش همچنان در شرکت مهیا است، اظهار کرد: پس از این اتفاق به تولید بذر گواهی‌شده پرداختیم و تولید کودمان را متوقف کردیم.
مدیرعامل شرکت بهار سبز کردستان با بیان اینکه درحال حاضر کل بذر گواهی‌شده منطقه غرب کشور در ارقام آبی را ما تولید و فرآوری می‌کنیم، تشریح کرد: قراردادی هم با سازمان تحقیقات دیم کشاورزی کشور داریم.
وی با بیان اینکه کلیه بذرهای عنوان‌شده در لاین‌های مادری و اصلاح‌شده تولید می‌شوند، خاطرنشان کرد: ظرفیت تولید این شرکت در بحث بذر گندم و غلات سه هزارو 500 تُن در سال است.
امانی با بیان اینکه تولید ماهانه یک‌هزار تُن بذر گیاهان علوفه‌ای بخش دیگری از فعالیت ما است، تصریح کرد: در بحث نهالستان نیز فعال بوده‌ایم و طبق مجوزهایی که داریم، در عرصه نهال دانه‌دار و نهال گل محمدی دست به تولید محصول زده‌ایم.
مدیرعامل شرکت بهار سبز کردستان ادامه داد: تا پیش از متوقف شدن تولید کود و بحث فعالیت دانش‌بنیانمان به‌صورت مستقیم برای 30 تا 40 نفر اشتغال‌زایی داشتم، اما با محدودیت‌های مالی و عدم حمایت دولتی درحال حاضر برای 20 نفر اشتغال‌زایی صورت پذیرفته است.
وی افزود: به‌عنوان مثال برای دولت بذر تولید کردیم، اما در گرفتن هزینه با مشکل مواجه شدیم؛ به‌طوری که دولت درحال حاضر به این شرکت سه میلیارد تومان بدهکار است و در مقابل درخواست ما عنوان می‌کند که برای شما اوراق مشارکت با سررسید سال 1404 صادر می‌کنم! این درحالی است که یقیناً با توجه به تورم لحظه‌ای و شرایط اقتصادی، اوراق مشارکت مدت‌دار مشکلی از ما حل نمی کند.
امانی با ابراز گلایه ازاین نوع برخورد، عنوان کرد: این نوع برخورد هیچ سنخیتی با شعار حمایت از تولید ندارد.
این فناور کردستانی با بیان اینکه موضوع مذکور فرد را از ادامه کار دلسرد می‌کند زیرا پشتوانه برای حمایت درعرصه تولیدی به‌صورت واقعی وجود ندارد، تشریح کرد: بنده سالانه سه هزار تُن گندم بذری گواهی‌شده تولید می‌کنم، اما در نبود حمایت امسال تصمیم دارم این رقم را به یک‌هزار تُن برسانم.
وی با بیان اینکه طی سال‌های فعالیتم تمامی منابع مورد نیاز را از سرمایه شخصی و از محل تلاش خودم تأمین کرده و تنها دو فقره تسهیلات آن‌هم با ارقامی چهار میلیارد و 900 میلیون تومان و چهار میلیارد تومان دریافت کرده‌ام، اظهار کرد: دولت حتی یارانه این بخش را نیز پرداخت نکرده است؛ درصورتی که طبق قانون می‌بایست برای هر یک‌هزار تُن تولید تسهیلات درنظر بگیرد.
امانی با تأکید بر اینکه تسهیلات چهار میلیاردی را از بانک کارآفرینی گرفتم و سررسید آن 31 خردادماه است و بارها برای من اخطار مصادره اموال آمده، گفت: در حرف مسئولان از حمایت دم می‌زنند، اما در عمل حمایت نمی‌کنند؛ ای‌کاش به‌جای شعار غیر واقعی، بستر را برای تولید بیشتر فراهم می‌کردند.
مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، تهیه، گواهی و مصرف بذر گواهی‌شده نقش اساسی در افزایش محصولات کشاورزی و غذای روزمره مردم داشته و یکی از جنبه‌های مهم علوم کشاورزی محسوب می‌شود و ده‌ها سال است که در کشورهای توسعه‌یافته ازنظر کشاورزی، متداول شده و هدف تهیه و تولید ارقام مطلوبی از گیاهان است که ازنظر مقدار محصول، مقاومت به آفات و امراض، ارزش غذایی، بازارپسندی و غیره نسبت به سایر واریته‌ها ارجحیت داشته باشد.
درواقع بذر اصلاح‌شده ابزاری برای انتقال فناوری‌های نوین تولید محصول محسوب می‌شود، اما گویی هنوز این باور در بین مسئولان ما ایجاد نشده که از ظرفیت‌های موجود در این زمینه حمایت کند و در پی آن بهره‌برداری لازم را داشته باشند؛ به‌طوری که امروز به‌جای حمایت، شاهد ناامید شدن یکی از تولیدکنندگان کلان بذرهای اصلاح‌شده در کشور از تولید هستیم که این مهم باعث تأسف و نیازمند علت‌یابی است.

طاهره ترابی مهوش