این روزها همه ما یک دل در سینه‌داریم و یک دل در حرم سیدالشهدا علیه‌السلام اغلب ما آرزو داریم که راهی سفر اربعین شویم و در این میان عده‌ای توفیق تشرف می‌یابند و عده‌ای نه، از میان جاماندگان هم برخی توفیق خدمت به زوار را پیدا می‌کنند خلاصه که این سفر بسیار متفاوت برای هریک از ما به گونه‌ای تعریف می‌شود و هر کدام از عاشقان حضرت حسین علیه‌السلام به وجهی در این میدان مغناطیس ولایی قرار می‌گیرند.

علی ای حال در این سفر با توجه به ویژگی‌های آن و مدت زمان پیاده‌روی تا کربلا لازم است نکاتی را در حوزه سلامت و بهداشت رعایت کنیم که نه میزبانان و نه میهمانان آسیب نرسد چراکه باتوجه به جمعیت زیادی که در این سفر مشارکت می‌کنند و تفاوت‌های قومیتی و فرهنگی می‌تواند بستر ایجاد و دامنه‌دار شدن مشکلات بهداشتی را فراهم کرده وتبعات جبران ناپذیری را رقم بزند از همین‌رو علی سلگی کارشناس مسئول بهداشت سلامت دانشگاه تهران گفتگویی ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید

کارشناس مسئول بهداشت سلامت دانشگاه تهران درخصوص اربعین و سلامت بهداشتی زائران گفت: با توجه به اقتضائات ویژه پیاده‌روی اربعین ضروری است زائران نکات پیشگیرانه را مدنظر قراردهند تا مشکلی برایشان پیش نیاید.

علی سلگی با اشاره به انبوه دلدادگان حضرت سیدالشهدا (ع) گفت: شاید مهم‌ترین مسئله در سفر اربعین برای زائران تراکم جمعیتی باشد که در این سفرافراد زیادی حضور دارند.

وی ادامه داد: افرادی که از جاهای مختلف برای تجمع میلیونی حضور پیدا می‌کنند ارتباط و تماس نزدیکی با هم دیگر خواهند داشت فرد با تمامی افرادی که مواجه می‌شود هر یک به صورت بالقوه می‌تواند در صورتی که حامل و ناقل یک بیماری عفونی مانند تنفسی باشد در حین دست دادن، صحبت کردن، خوردن غذای مشترک و.... منتقل شود.

این مقام مسئول درخصوص نکات پیشگیرانه درحوزه بیماری‌های تنفسی گفت: استفاده از ماسک برای جلوگیری از انتقال ذراتی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها و... یعنی عامل عفونی در بیماری‌های تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا امرمهمی است

وی در ادامه با تاکید بر لزوم رعایت نکات بهداشتی افزود: می‌توان با استفاده از یک ماسک مناسب از انتقال عامل عفونی جلوگیری کرد البته باید پیش‌بینی شود که در طول سفر به اندازه هر روز یک ماسک همراه فرد باشد تا استفاده کند.

به گفته وی، یکی از مواردی که زائران باید به آن توجه ویژه داشته باشند بهداشت مواد غذایی است لذا بیشترین تمرکز و دقت باید بر روی این موضوع باشد و فرد از سلامت غذایی که استفاده می‌کند باید اطمینان داشته باشد.

کارشناس مسئول بهداشت سلامت دانشگاه تهران ضمن اشاره به فرهنگی که در مراسم اربعین در کشور عراق و در طول این مسیر وجود دارد و اشتیاق میزبانی از زوار، ادامه داد: در این بین امنیت و ایمنی مواد غذایی و بهداشت و سلامت مواد غذایی حائز اهمیت است و این نکته باید از جانب خود فرد مورد توجه قرار گیرد که غذایی که استفاده می‌کند سالم باشد و درصورت اینکه متوجه شدند ظاهر غذا، نحوه توزیع و... مسائل و مشکلاتی دارد که ممکن است به لحاظ بهداشت و سلامت تهدیدی را ایجاد کند قطعا باید دقت بیشتری در مصرف مواد غذایی صرف کنند.

وی با بیان اینکه باید غذا در مکان مناسبی ارائه شود، گفت: همچنین باید دقت شود مواد غذایی آلوده نشوند بهتر است زائران در این سفر معنوی مقداری مواد غذایی خشک که در طول مسیر خراب نمی‌شود همراه داشته باشند و در مواقع ضرورت استفاده کند.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه یکی از تهدیداتی که باتوجه به خصوصیات اقلیمی مناطق غرب کشور و کشور عراق وجود دارد و باید برای آن تمهید کرد گرمازدگی است، اظهارکرد: پیاده‌روی اربعین به دلیل قرار گرفتن در فصل تابستان همراه با گرما است بنابراین باید اقدامات لازم برای جلوگیری از گرما‌زدگی مد نظر باشد.

سلگی با اشاره به لزوم زمان‌بندی ساعات پیاده‌روی گفت: زائران باید بیشترین زمان پیاده‌روی خود را در ساعات خنک روز یا در شب‌هنگام قراردهند.

وی با بیان اینکه استراحت در طول مسیر مهم است و همچنین شستشوی سر و صورت با آب خنک سالم باعث جلوگیری از گرما زدگی می‌شود، گفت: استفاده از لباس‌های مناسب و خنک، نوشیدن آب سالم به مقدار کافی و انجام استحمام هرچقدر به این نکات توجه بیشتری شود احتمال گرمازدگی کمتر می‌شود.

کارشناس مسئول بهداشت سلامت دانشگاه تهران با اشاره به اینکه زائران درصورت داشتن بیماری‌های زمینه‌ای باید توجه بیشتری به نکات سلامت خود داشته باشند تصریح کرد: در هوای گرم انجام پیاده‌روی با وجود بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی، ریوی و... می‌تواند برای فرد یک تهدید حساب شود با توجه به گرمایی که در این سفر حاکم است لذا باید مراقبت‌های بهداشتی لحاظ شود تا سلامت افراد به خطر نیفتد.

سلگی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه در این مراسم شاهد حضور همه اقشار با طیف سنی مختلف هستیم بهتر است افراد در روز چه مسافتی را می‌توانند پیاده‌روی کنند، گفت: استانداردی که بیان کند یک فرد در طول روز می‌تواند چند کیلومتر پیاده‌روی کند وجود ندارد و این بحث با توجه به آمادگی‌های بدنی که افراد دارند متفاوت است لذا باید نگاه شود که فرد چند سال دارد، بدنش چقدر آمادگی دارد و اینکه چقدر می‌تواند پیاده‌روی کند، مورد توجه قرارگیرد.

در ادامه نکاتی را که باید در این سفر ویژه مدنظر قرار دهید به صورت تیتروار مطرح می‌کنیم

-با توجه به تراکم جمعیت در اربعین، استفاده از ماسک در پیشگیری از ابتلا به بسیاری از ویروس‌ها و میکروب‌ها موثر خواهد بود، بر این اساس بهتر است تا زائران به تعداد روزهای سفر، ماسک همراه داشته و روزانه یک ماسک را استفاده کنند

-همراه داشتن چفیه، کلاه، چتر، عینک، سمعک و هر وسیله کمک توانبخشی برای زائران ضروری است

-زائران حتماً باید صابون (به صورت مایع دستشویی، یا خمیر صابون که در داروخانه‌ها وجود دارد) را در کوله‌پشتی خود قرار دهند و مرتب به شست‌وشوی دست‌ها اقدام کنند؛ چرا که شست‌وشوی دست‌ها با مایع دستشویی از سرماخوردگی، ابتلا به بیماری‌های مختلف چون اسهال و استفراغ و... جلوگیری می‌کند

-به تعداد روزهایی که در سفر هستید، جوراب به همراه داشته باشید و هنگام استراحت جوراب‌های خود را از پا خارج و با دقت پاهای خود را شست‌و‌شو دهید؛ این کار انرژی بهتری به زائر می‌دهد

-در هنگام استراحت در محل پاشنه پا از پماد ویتامین «آ د» استفاده کنید و اگر امکان دارد شب پاها را 20 تا 30 سانتی‌متر بالاتر نگه‌دارید

-در مسیر حرکت زائران هوا گرم یا آفتابی است؛ لذا بهتر است دست و صورت در معرض باد و آفتاب قرار نگیرد و حتما از کرم‌های ضدآفتاب یا آ.د استفاده شود.

-با توجه به احتمال بالای عرق‌سوز شدن بدن برای زائران پیاده اربعین، زائران می‌توانند از کرم‌های «زینک‌اکساید»، «کالاندولا» یا «پودر تالک» استفاده کنند. همچنین همراه داشتن لباس زیر برای تعویض مکرر نیز به این امر کمک می‌کند

-افراد بیش از مقدار مصرف، داروهای خود را همراه داشته باشند و این داروها را نیز در محلی قرار دهند که به هیچ وجه آنها را فراموش نکنند. همچنین نسخه داروهای مصرفی را به همراه داشته باشید تا اگر اتفاقی برای داروها افتاد پزشکان بتوانند داروها را تهیه کنند

-همراه داشتن داروهایی که جنبه درمان روانپزشکی، کنترل صرع، فشار خون، بیماری‌قلبی و قند، دارند؛ بسیار ضروری است و به هیچ وجه نباید مصرف این داروها قطع یا خودسرانه کم یا زیاد شود.

-کسانی که دچار بیماری دیابت هستند حتما از جوراب سفید استفاده کنند و به طور مرتب از پای خود بازدید بعمل آورند، چرا که عفونت پا در این افراد باعث زمینگیر شدن می‌شود و زائر از ادامه مسیر باز می‌ماند.

-زائران بهتراست یک کارت شناسایی درمانی برای خود درست کنند در برگه‌ای مشخصات خود شامل نام و نام خانوادگی و نام پدر، سن، سابقه بیماری، شماره تلفن ضروری، آدرس، گروه خونی و محل استقرار خود را در این کارت نوشته به همراه عکس خود در کوله‌پشتی قرار دهند و حتماً گذرنامه همراه داشته باشند

-با توجه به اینکه مقدار غذای ارائه شده به صورت نذری در اربعین بسیار زیاد است، لزومی به حمل مواد غذایی نیست، اما زائران برای احتیاط کمی خرمای خشک، انجیر خشک، کشمش، مغزدانه‌های آجیل و کشک خشک همراه داشته باشید که کشک خشک از نظر پروتئین بسیار مناسب و انرژی زا و بهداشتی است و جلوی بسیاری از فسادهای معده را می‌گیرد.

-مواد غذایی کنسرو شده را قبل از مصرف حتما در آب بجوشانید و از مصرف مواد غذایی کنسرو شده به‌صورت سرد جدا خودداری کنید.

-لیوان شخصی دردار، چنگال، قاشق، بشقاب، پتوی مسافرتی، حوله کوچک، ملافه کوچک مسافرتی و بطری خالی همراه داشته باشید و از این بطری برای شستن دست و صورت و... استفاده کنید

-کفش طبی دارای پاشنه نرم، مناسب‌ترین کفش برای این منظور است، به کمر ضربه وارد نمی‌کند و از آنجایی که زائر در هنگام پیاده‌روی پای متورمی پیدا می‌کند، داشتن کفش بنددار موجب می‌شود بتواند کمی کفش را گشاد کند تا به پا فشار کمتری وارد شود

-همراه داشتن سیم‌کارت، تلفن‌همراه، شارژر، کمک شارژر و کاغذ و خود‌کار ضروری است

-پیاده‌روی آرام و منسجم داشته باشید؛ پیاده‌روی با شتاب و زیاد در روز اول موجب می‌شود به شدت دچار گرفتگی عضلات و اسپاسم شوید

-زائران بهتر است از کوله‌پشتی استفاده کرده و وسایل خود را با دست حمل نکنند چرا که همراه داشتن یک وسیله در یک دست، موجب فشار آوردن شانه بر ستون فقرات شده و زائر با کمی پیاده‌روی دچار خستگی می‌شود

-زائران از عادت غیربهداشتی روبوسی و دست دادن با بیماران به شدت پرهیز و مرتب دست‌های خود را پیش از غذا و پس از استفاده از سرویس‌های بهداشتی شست‌وشو کنند

-زائران در صورت داشتن سابقه آلرژی و حساسیت‌های غذایی از مصرف غذاهای سرخ‌شده و حاوی ادویه زیاد خودداری و از مصرف غذاهای خیلی چرب و نیز نوشیدنی‌های خیلی سرد اجتناب کنند

-گرم نگه‌داشتن سر با گذاشتن کلاه و بستن سر با چفیه یا دستار، مخصوصا موقع خواب به زائران توصیه می‌شود

-به زائران توصیه می‌شود از لیوان شخصی یا یک بار مصرف استفاده کنند و به هیچ عنوان از آب‌های موجود در ظرف‌های روباز و آلوده استفاده نکنند

-در صورت بیماری، مهم‌ترین راه انتقال آنفلوانزای فصلی، استنشاق قطرات تنفسی آلوده (عطسه و سرفه) است. به زائران توصیه می‌شود هنگام عطسه و سرفه جلوی دهان و بینی خود را بگیرند و پس از تماس با بیماران و هنگام عطسه و سرفه دست‌ها را با آب و صابون بشویند.