مالیات یکی از اصلی‌ترین منابع درآمدی دولت‌ها است و تأثیر اساسی بر افزایش رفاه عمومی و بهبود اداره‌ کشور دارد.به عقیده کارشناسان نظام مالیات‌ستانی در ایران مبتلا به مشکلات ساختاری و اساسی است که زمینه فرار مالیاتی را برای برخی مشاغل خاص و پردرآمد مهیا کرده است.

در همین ارتباط، طی سال‌های اخیر تلاش‌هایی در کشور صورت گرفته تا به مانند بسیاری از کشورهای پیشرفته، نظام مالیاتی فعلی به سمت اصلاح و عدالت پیش برود.

تلاش‌ها در این راستا بوده است که از طریق سامانه‌های متصل مالیاتی امکان ایجاد شفافیت در اقتصاد کشور فراهم شود و از طرف دیگر با افزایش کارآمدی نظام مالیاتی به افزایش درآمدهای مالیاتی دست یابیم و در نهایت کسری بودجه را به حداقل برسانیم.

همه‌ این عوامل نیازمند ایجاد سازوکار واحدی برای تشخیص درآمد افراد و دریافت مالیات حقه از مودیان است، به‌نظر می‌رسد قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه‌ مودیان که در راستای حل و فصل مشکلات نظام مالیاتی کشور در مجلس یازدهم به تصویب رسید، می‌تواند کمک‌کننده باشد.

به عقیده‌ کارشناسان، راه‌اندازی سامانه‌ مودیان اولین گام مهم و موثر در راستای اصلاح ساختار نظام مالیات‌گیری کشور است، این سامانه می‌تواند از طریق ایجاد شفافیت مالی و اقتصادی به مشکلاتی همچون بی عدالتی در مالیات‌گیری، فرار مالیاتی، عدم وجود شفافیت در حوزه‌ جریان کالا، پایین بودن درآمدهای مالیاتی کشور نسبت به تولید ناخالص ملی پایان دهد.

همچنین بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که اطلاعاتی که این سامانه در اختیار ما قرار می‌دهد، بستری برای تصمیم‌سازی‌های درست و به موقع حاکمیتی است.

رئیس مجمع عالی واردات با تأکید بر ضرورت راه‌اندازی کامل سامانه مودیان و ‌دریافت مالیات از همه افراد جامعه متناسب با درآمدشان، می‌گوید: مالیات‌گیری صحیح و اصولی باید در کشور در دستور کار قرار بگیرد.

علیرضا مناقبی، تصریح کرد: الآن مسئولیت اصلی پرداخت مالیات برعهده اقشار خاصی است و این نوعی بی‌عدالتی است، باید تا جایی که امکان دارد با استفاده از سامانه‌های هوشمند و نوین به سمت مالیات‌ستانی مبتنی بر درآمد افراد حرکت کنیم و مالیات‌ستانی عادلانه را پیش ببریم.

وی ادامه داد: بر اساس آمار و ارقام سازمان امور مالیاتی در سال جاری، سرانه پرداخت مالیات آرایشگاه‌های زنانه دو میلیون و 400 هزار تومان بوده است و رستوران‌داران کمتر از 9 میلیون تومان در سال سرانه‌ پرداختی داشته‌اند، این قابل قبول نیست و افراد باید متناسب با درآمدشان مالیات بپردازند.

وی تصریح کرد: با مالیات‌گیری صحیح و اصولی می‌توانیم جلوی چنین اتفاقاتی را بگیریم و بستری فراهم کنیم که هر فرد متناسب با درآمدش مالیات بپردازد.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: اصل مهم این است که در حوزه مالیات‌ستانی حتی الامکان تبعیض وجود نداشته باشد، به این معنا که اگر قرار است طلا و جواهرفروشان متناسب با درآمدشان مالیات بپردازند، باید با همه فعالان این حوزه به یک صورت رفتار کنیم و از همه مالیات حقه را بگیریم.

مناقبی گفت: مالیات‌ستانی عادلانه یکی از ملزومات کشور است، اگر نتوانیم وضعیت فعلی را سامان دهیم و مالیات‌گیری اصولی و صحیحی را در کشور ایجاد کنیم، تمایل افراد به انجام کارهایی که امکان فرار مالیاتی در آن‌ها بالاست، بیشتر خواهد شد، در این شرایط، افراد انگیزه‌ای برای انجام کارهای تولیدی و کارگاهی نخواهند داشت و فعالیت‌های مخرب در کشور گسترش می‌یابد.

وی ادامه داد: سامانه مؤدیان یکی از ابزارهایی است که می‌توانیم از آن در راستای ساماندهی مالیات گیری در کشور بهره ببریم، این سامانه در تیر 1401 راه‌اندازی شد و توانست تا حدی شفاف‌سازی برایمان ایجاد کند، اما مشکلاتی دارد که باید در اسرع وقت رفع شوند.

رئیس مجمع عالی واردات کشور گفت: مودیان از مشکلات زیرساختی در سامانه مودیان از قبیل بالا نیامدن سامانه، قطعی و وصلی و بارگذاری نشدن اطلاعات شکایت دارند، این مشکلات باید رفع شود و بستر استفاده‌ حداکثری از مزیت‌های سامانه به‌وجود بیاید.

مناقبی اضافه کرد: برخی مودیان اعلام کرده‌اند که با وجود تسویه‌ مالیاتی وقتی دوباره به سامانه مراجعه می‌کنند، متوجه می‌شوند که اطلاعات درست بارگذاری نشده است و به‌عنوان بدهکار مالیاتی شناسایی می‌شوند، این طور مسائل، مشکلات جدی را برای مودیان به‌وجود آورده است که باید هرچه سریع‌تر آن‌ها را رفع کنیم.