سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش :

یعنی این واحدها که باید با ریسک بالا فعالیت خود را شروع کنند، دورنمای اطمینان‌بخشی برای دستیابی به موفقیت ندارند، ریسک بالا و عدم تضمین موفقیت تا آن حد جدی است که بسیاری از نیروهای مستعد و دارای ظرفیت، ازجمله بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی نسبت به راه‌اندازی واحد خصوصی فناور رغبت نشان نمی‌دهند، بنابراین برای تسهیلگری در این فرایند مراکز رشد واحدهای فناور در راستای حمایت از فناوری‌های نوپا پا به عرصه گذاشتند.

حال آنکه هدف اصلی از ایجاد مراکز رشد، کاهش موانع و عوامل بازدارنده فعالیت‌های آغازین مؤسسات فناور نوپا است، این مراکز با پشتیبانی‌های لازم و ارائه خدمات اولیه، نقش مؤثری در پا گرفتن و بالندگی و بالأخره افزایش ضریب موفقیت این واحدها خواهند داشت، اما متأسفانه طی سال‌های اخیر مرکز رشد واحدهای فناور ملایر علیرغم جذب واحدهای فناوری و کسب موفقیت‌های مختلف در عرصه فناوری با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو بوده است.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا با مسئول مرکز رشد واحدهای فناور ملایر گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مظفر عسگری با بیان اینکه متأسفانه این مرکز همچنان با مشکل تأمین فضا مواجه است، گفت: برای پایگاهی به‌عنوان مرکز حمایت از نخبگان که در شهرستان ایجاد شده هنوز آن همدلی و پیگیری مورد نیاز که بالأخره بتواند ساختمانی مجزا تأمین کند، وجود ندارد.

وی با تأکید بر اینکه در حال حاضر ما به‌دلیل نداشتن ساختمان در دانشگاه ملایر مستقر هستیم، ابراز کرد: متأسفانه علیرغم محبتی که دانشگاه به ما کرده اما مسئله این است که با بعد مسافت و دور بودن از شهر مواجهیم؛ بنابراین بسیاری از فناوران دیگر به‌دلیل عدم توانایی در تأمین هزینه تمایلی به حضور در مرکز ندارند.

وی ادامه داد: این امر خود منجر به ریزش تعداد فناوران و واحدهای فناور در مرکز رشد شهرستان شده چراکه برای واحدهای نوپایی که تازه شروع به‌کار کرده‌اند حتی هزینه تردد به مرکز از اهمیت بالایی برخوردار است.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه علیرغم پابرجا بودن این مشکلات این مرکز همچنان طبق روال و وظیفه‌ای که بر عهده دارد به حمایت از واحدها مشغول است، ابراز کرد: گرچه به لحاظ بعد مسافت و دوری از شهر سطح پذیرش ما نسبت به گذشته کم شده اما همچنان پذیرش واحدهای متقاضی ادامه دارد.

عسگری با تأکید بر اینکه البته بنا به استقرارمان در دانشگاه ملایر استقبال از سوی دانشجویان بیشتر شده، تشریح کرد: مسئله این است که دانشجویان ما به دو بخش بومی و غیر بومی تقسیم می‌شوند حال آنکه در بیشتر موارد غیر بومی‌ها که به مرکز مراجعه می‌کنند تنها در دوره تحصیل فعالیت داشته و پس از فارغ‌التحصیل شدن طرح مورد نظرشان را در مرکز مسکوت باقی می‌گذارند و یا اینکه طرح را به جای دیگر منتقل می‌کنند.

وی با تأکید بر اینکه وسعت و امکانات (کارگاه و آزمایشگاه) فضای در اختیار ما نسبت به جایی که قبلاً در آن مستقر بودیم بهتر است و در حال حاضر نیز 34 واحد فناور در این مرکز مستقر هستند، اظهار کرد: ابتدای آغاز به‌کار این مرکز به سال 89 بازمی‌گردد که واحدهای فناور بسیاری در این مرکز مستقر شده و درنهایت بنا به ضوابط از آن خارج شده‌اند.

مسئول مرکز رشد واحدهای فناور شهرستان ملایر ادامه داد: مدت زمان استقرار در مرکز موضوع مهمی است که باید به طور جدی لحاظ شود، با توجه به اینکه از حمایت‌های دولتی برخوردار هستیم، مدت زمانی برای حضور واحدها در مرکز مشخص شده، زمانی‌ که یک فرد حقیقی در مرکز رشد وارد می‌شود، ظرف 9 ماه باید ایده‌اش به یک مرحله‌ای برسد و بعد از این مدت، نمی‌توانیم او را به‌صورت یک فرد حقیقی پذیرا باشیم و باید یک پایه ارتقا پیدا کرده باشد.

عسگری عنوان کرد: در این راستا باید طرح کسب و کارِ شرکت و گروه کاری آماده باشد تا تبدیل وضعیت شود و از هسته فناور به واحد فناور تبدیل شود، آن زمان است که شرکت فناور می‌تواند تا پنج سال دیگر از حمایت مرکز رشد و پارک علم و فناوری برخوردار شود و بعد از پنج سال باید به فروش رسیده باشد که بتواند سرپا بایستد.

وی خاطرنشان کرد: شرکت فناور باید اظهارنامه مالیاتی و بیمه‌ها را رد کرده و در صورتی که عملکردش مثبت و واحد تحقیق و توسعه و فناوری‌اش فعال باشد، می‌توانیم این واحد را یک رده دیگر ارتقا دهیم و به مؤسسه یا شرکت پارکی (پارک علم و فناوری) تبدیل شود تا بتواند مجدد از حمایت‌های آن استفاده کند تا فناوری‌اش را به‌روز نگه داشته و ارتقا دهد.

وی افزود: اگر به مؤسسه تبدیل شود، تا 10 سال می‌تواند از حمایت‌های پارک استفاده کند، منوط به اینکه هرساله ارزیابی می‌شوند.

این فناور در پاسخ به این سؤال که عمده ایده‌ها و طرح‌هایی که در مرکز رشد توسط واحدها دنبال می‌شود بیشتر در چه زمینه‌ای است؟ تشریح کرد: گرچه مجوز فعالیت ما در مرکز عمومی است اما باتوجه به اینکه این مرکز رشد در شهرستانی با دو ویژند (برند) جهانی قرار دارد تأکید ما نیز بر این دو ویژند است.

عسگری با اشاره به اینکه تاکنون طرح‌ها و ایده‌هایی که به این مرکز وارد شده، در حوزه کشاورزی، آی‌تی، پزشکی، داروسازی، صنایع مختلف، مکانیک، طراحی صنعتی، گیاهان دارویی، تجهیزات هایتک و صنایع خودرو است که بسیاری از این ایده‌ها به مرحله تولید رسیده‌اند ابراز کرد: به جرأت می‌توان گفت هر نیازی که در بخش خصوصی یا دولتی در شهرستان ایجاد شود، واحدهای ما امکان رفع آن را دارند.

وی با اشاره به استقرار واحدی همچون آینده‌نگر جوکار در این مرکز رشد، اذعان کرد: این شرکت در زمینه تولید ربات‌های صنعتی فعالیت دارد حال آنکه در شرایط فعلی هر صنعتی در خط تولید خود به یکسری از ربات‌ها نیازمند است.

این مقام مسئول با بیان اینکه این شرکت بنا به تخصص فناورانه خود طراحی ربات‌های مورد نیاز را از مرحله صفر آغاز کرده و حتی درایور آن‌ها را نیز خودشان ساخته و درنهایت متناسب با نیاز مشتری محصول نهایی را تولید و عرضه می‌کنند، خاطرنشان کرد: شرکت دیگری با نام آریا نرم‌افزار نیز در عرصه تولید محتوای آموزشی فعال بوده و در حال حاضر در مرکز مستقر است به طوری که بسته‌های آموزشی فوق‌العاده‌ای تولید و ثبت ‌کرده و امروز به یکی از شرکت‌های مطرح کشوری در این زمینه بدل شده است.

عسگری خاطرنشان کرد: متأسفانه علاوه بر مشکل مکان مناسب، موضوع اعتبارات تخصیصی به این مرکز که هرساله کمتر می‌شود نیز مطرح است به نحوی که این کمبود دست ما را در مسیر حمایت از واحدهای نوپا کوتاه کرده در حالی که این اعتبارات یکی از دلخوشی‌های واحدهای نوپا است.

وی با بیان اینکه متأسفانه شرایط منابع داخلی مجموعه سال گذشته به حدی بغرنج بود که امکان حمایتی برای ما فراهم نشده گفت: با این تفاسیر نهایتاً بنا به تدابیری که رئیس پارک علم و فناوری استان و معاونت این مجموعه با همکاری استانداری داشتند توانستیم از منابع نهادهایی همچون بنیاد برکت و بنیاد علوی تسهیلاتی را دریافت و به واحدهای فناور پرداخت کنیم.

وی با اشاره به اینکه کل منابع داخلی ما در سطح استان (پارک و مراکز رشد) بالغ بر 9 میلیارد تومان بود که از این طریق می‌بایست از واحدها حمایت کرده و هزینه‌های جاری همچون حقوق کارکنان را نیز پرداخت می‌کردیم، تشریح کرد: این اعتبار عملاً جوابگوی نیاز استان در عرصه فناوری و حمایت از فناوران نیست.

این مقام مسئول با تأکید بر اینکه مکاتباتی با نمایندگان مردم در مجلس داشتیم تا در مسیر رفع این کمبود از طریق مراجع قانونی همچون مطرح کردن بحث در کمیسیون تلفیق پیگیر بحث باشند گفت: مسئله این است که ما علاوه بر طرح‌های فناورانه یک رده پایین‌تر هم داریم و آن زمانی است که ایده‌ای به ذهن فرد رسیده و به ما مراجعه و ایده‌اش را معرفی می‌کند، ما آن را بررسی می‌کنیم و می‌خواهد از صفر شروع کند، طرح‌های دانش‌آموزی ازجمله این طرح‌هاست که نیاز به مشاوره‌های کامل‌تر دارند و علمی و یا شدنی نیستند، اما به ذهن دانش‌آموز رسیده است.

عسگری ادامه داد: مسئله این است که اعتبارات و بودجه‌هایی که به پارک‌ها ارائه می‌شود در سه سطح رتبه‌بندی می‌شوند، طبق عملکردی که پارک استان داشته می‌بایست اعتبارات آن در سطح دو قرار گیرد اما متأسفانه حتی طی سال‌های گذشته اعتبارات از سطح سه پایین‌تر بود و پاسخگوی نیاز واحدها نیست البته طی پیگیری‌های انجام‌شده به اشتباه در سطح‌بندی پی برده‌اند اما این مهم دیگر قابل تغییر نیست.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد برای عبور از اقتصاد مبتنی بر منابع طبیعی نظیر منابع نفتی و انرژی، باید شاهد ورود فناوری مبتنی بر دانش در کشور باشیم حال آنکه این مسئله به وسیله شرکت‌هایی که بخشی از آن‌ها در مرکز رشد واحدهای فناوری در شهرستان‌ها تحقق می‌یابد؛ بنابراین برآورده کردن نیازهای ابتدایی این مراکز باید در اولویت کار مسئولان به‌ویژه قانون‌گذاران باشد.

اما متأسفانه اگرچه اهمیت اقتصاد دانش‌بنیان هویداست اما این مسئله در سیاست‌گذاری‌های ما چندان مشخص نیست، این موضوع در برنامه هفتم توسعه هم مشخص است و الزامات عصر جدید دانش‌محوری را در اقتصاد ایران نپذیرفته‌ایم با اینکه قانون جهش تولید دانش‌بنیان که سال گذشته ابلاغ شد، قدمی رو به جلو در این حوزه محسوب می‌شود اما ظرفیت بزرگی از این قانون هنوز مورد استفاده قرار نگرفته است.

طاهره ترابی مهوش