شهرداری‌ها در قامت مدیریت کلان در شهر‌ها در همه تحولات یک شهر نقشی ممتاز دارند. از بدو تولد تا لحظه مرگ و حتی ده‌ها سال بعد از مرگ، شهرداری‌ها درحال خدمت به انسان‌ها هستند؛ ازجمله امور مهم که در سال‌های اخیر اهمیت بیشتری پیدا کرده، موضوع گردشگری و صنایع وابسته به آن است و نقشی که شهرداری‌ها در این خصوص ایفا می‌کنند. طبیعتاً مدیریت شهری به‌عنوان میزبان برای گردشگران ایفای نقش می‌کند و موظف است زیرساخت‌های پذیرایی شایسته را فراهم کند؛ میزبانی درخور میهمان و یا درخور میزبان.

به‌هرحال شأن میهمان در ایران بسیار بالا است و ایرانیان در میهمان‌نوازی شهره خاص و عام هستند. شهرداری‌ها هم به‌عنوان یک نهاد عمومی غیر دولتی که همه امکانات شهر را در اختیار دارند، به اشکال مختلف در رونق گردشگری نقش ایفا می‌کنند؛ از آراستن شهر و پاکیزگی آن تا ایجاد تسهیلات در اقامت امن و آسان و تردد روان در سطح شهر، از معرفی اماکن گردشگری شهر به مخاطبین تا ایجاد امکانات رفاهی برای مسافرین، از ایجاد مراکز گردشگری و تفریحی تا بهداشت و نظافت شهر.

شاید وجود سرویس‌های بهداشتی در سطح شهر امری بدیهی به نظر برسد، اما به گفته وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری امروز همین موضوع در برخی نقاط کشور تبدیل به معضل شده است. پس می‌بینیم که یک امر ساده چگونه می‌تواند به یک معضل تبدیل شود؛ گردشگری که نتواند برای قضای حاجت به‌راحتی به سرویس بهداشتی دسترسی داشته باشد، قطعاً این شهر را به بقیه برای گردشگری پیشنهاد نمی‌دهد. همچنین ساخت و توسعه اِلمان‌ها و نماد‌های شهری در ساختن خاطره‌ای خوش برای گردشگران بسیار با اهمیت است. گردشگران در سفرهای خود همواره به دنبال دیدن چشم‌اندازها و مناظر جدید، دیدنی و منحصربه‌فرد هستند تا در کنار آن عکاسی کنند و لذت ببرند و از آن یک خاطره به‌یادماندنی ایجاد کنند؛ به‌طور مثال ساخت مجسمه و تندیس از مشاهیر شهر و استان، اِلمان‌هایی از صنایع دستی بومی، یادمان‌هایی از رویدادهای تاریخی، ساخت ِالمان‌هایی از محصولات کشاورزی و صنعتی بومی شهر، می‌تواند در رونق گردشگری مؤثر باشد و خاطره خوش برای گردشگران به‌وجود آورد.

همه این موارد در قلمرو اختیارات شهرداری‌ها است و اگر همت کنند، می‌توانند به‌وسیله انجام امور فوق در رونق گردشگری مؤثر باشند. نکته بسیار با اهمیت موضوع حفاظت از بافت‌های قدیمی و تاریخی است؛ شهر‌های تاریخی مانند همدان دارای عرصه‌های بسیار با ارزش ازلحاظ تاریخی هستند و به‌جز شهرداری، از عهده هیچ نهادی برنمی‌آید که در حفاظت و مرمت از آن‌ها اقدام کند.

همچنین بهسازی و نوسازی بافت و مسیر تاریخی این شهر را دارای مزیتی صدچندان در امر گردشگری می‌کند. توسعه پیاده‌راه‌ها و گذر‌های فرهنگی و استفاده از عناصر و مصالح سنتی و تاریخی نیز در جذاب شدن شهرهای تاریخی مثل همدان بسیار مؤثر است؛ همچنین موضوع دیپلماسی شهری و خواهرخواندگی با شهرهای مهم دنیا که از وظایف شهرداری‌ها است، می‌تواند در توسعه گردشگری شهر‌ها اثرگذاری پایدار ایجاد کند. همه موارد فوق جای بحث مفصل دارد و می‌تواند موضوع ده‌ها مقاله و یادداشت باشد؛ اما در یک کلام مختصر و مفید اینکه شهرداری‌ها میزبانان واقعی هر شهری هستند و این میزبانی را باید درخور میهمان و میزبان انجام دهند.