یکی از اهداف اصلی آمایش سرزمین و برنامه‌های کلان توسعه هر استان، تأکید بر گسترش فعالیت‌های صنعتی در فضای جغرافیایی و تخصص‌یابی منطقه‌ای برای شکل‌گیری تقسیم کار صنعتی است.
براساس مطالعات آمایش سرزمینی حوزه‌های دارای اولویت توسعه صنعت، معدن و تجارت استان همدان، این مهم برای شهرستان تویسرکان صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی، پتروشیمی و دارویی است؛ به‌نحوی که منطبق با این قابلیت درحال حاضر شهرستان تویسرکان میزبان سه واحد بزرگ صنعتی در عرصه دارویی است.
این درحالی است که دارو به‌عنوان یک کالای راهبردی به‌لحاظ اقتصادی پس از حوزه‌های نفت و پتروشیمی، جزء صنایع سودآور در جهان به‌شمار می‌آید. به‌طوری که امروز ایالات متحده آمریکا با داشتن 13 شرکت در رتبه نخست بوده و ژاپن با 10 شرکت، رتبه دوم را دارا است؛ تعداد زیاد شرکت‌های دارویی در دنیا نشان از اهمیت ویژه اقتصادی این بخش دارد.
این کالای مهم امروزه به‌عنوان یک اهرم تأثیرگذار نه‌تنها در حوزه سلامت و اقتصاد، بلکه به‌دلیل ارزش‌افزوده زیاد و ضرورت داشتن برای جامعه در حوزه سیاسی نیز به‌عنوان یک ابزار فشار می‌تواند محسوب شود؛ همان‌طور که در فشارهایی که طی 40 سال گذشته جمهوری اسلامی ایران با آن روبه‌رو بوده است، همواره کشورهای مستکبر و ابرقدرت از ابزار تحریم دارو استفاده کرده‌اند.
با این تفاسیر می‌توان شهرستان تویسرکان را یکی از قدرت‌های بلامنازع به‌لحاظ اقتصادی و سیاسی برای کشور درنظر گرفت؛ بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع بر آن شدیم تا به جهت وجود این ظرفیت در شهرستان، این‌بار به معرفی یکی از شرکت‌ها با عنوان تدبیردارو سلامت پرداخته و گفت‌وگویی را با محمد حقیقی، مدیرعامل این شرکت ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
مدیرعامل شرکت تدبیردارو سلامت با بیان اینکه شرکت از سال 1392 با کسب مجوز رسمی از وزارت صنعت، معدن و تجارت در استان همدان تأسیس شده است، گفت: کارخانه فعلی ما در زمینی به مساحت حدود 10 هزار متر مربع ساخته شده که در فاز نخست حدود چهار هزار متر مربع آن شامل بخش تولید و فضای اداری بوده و اکنون در فاز توسعه، درحال تکمیل 6 هزار متر مربع دیگر هستیم که تاکنون حدود 70 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
محمد حقیقی با تأکید بر اینکه در سال 1394 شرکت ما به عضویت شرکت‌های دانش‌بنیان درآمد و در سال 1396 نیز به عضویت سندیکای تولیدکنندگان مواد اولیه دارویی پذیرفته شد، تشریح کرد: ما تولیدکننده مواد اولیه دارویی به شکل پلت‌های دارویی هستیم و در سه حوزه پلت‌های دارویی با بیش از 15 محصول، پلت‌های مکمل با 111 محصول و محصولات گیاهی با حدود 15 محصول، فعالیت می‌کنیم.
وی با تأکید بر فعالیت انحصاری این شرکت در حوزه تولید پلت‌های مکمل و گیاهی در ایران، گفت: البته برخی شرکت‌ها در بعضی حوزه‌ها ورود کرده‌اند، اما در زمینه پلت‌های مکمل، کاملاً انحصاری هستیم و بخش عمده‌ای از تولید داخلی در این حوزه برعهده ما است.
حقیقی با اشاره به اینکه سبد محصولات ما در سطح جهانی نیز قابل‌ مقایسه با نمونه‌های پیشرفته در کشورهای هند، اروپا، کانادا و ترکیه است و در بسیاری از موارد ازنظر فناوری پیشرفته‌تر عمل کرده‌ایم، تشریح کرد: همچنین در تولید مکمل‌ها به شکل ساشه‌های جوشان یا قرص‌شونده نیز فعالیت داریم؛ درحال حاضر 60 نفر در شرکت مشغول به کار هستند که با راه‌اندازی فاز توسعه، این تعداد به 180 نفر خواهد رسید.
وی با اشاره به چالش‌های تأمین مواد اولیه، تصریح کرد: در شرایط فعلی عمده مواد اولیه را از چین و هند تهیه می‌کنیم؛ حال آنکه پیش از تحریم‌ها، مستقیماً با شرکت‌های خارجی مراوده داشتیم و پروفرما (پیش‌فاکتور) دریافت می‌کردیم؛ اما اکنون مجبور به استفاده از شرکت‌های واسطه هستیم که این موضوع باعث افزایش هزینه‌های تولید شده است.
مدیرعامل شرکت تدبیردارو سلامت با اشاره به اینکه علاوه‌بر مشکل تحریم تخصیص دیرهنگام ارز نیز ما را در تأمین مواد اولیه دچار مشکلاتی کرده است، عنوان کرد: درخصوص بازار فروش و صادرات محصول نیز باید بگویم تمام ظرفیت خط تولید ما (که 80 تُن است) امسال به‌صورت کامل سفارش‌گذاری شده؛ به‌طوری که تنها برای پلت‌های مکمل تاکنون 120 تُن سفارش ثبت شده است.
حقیقی ادامه داد: مشتریان اصلی ما شرکت‌های دارویی همچون حکیمان‌طب (نماینده شرکت یورویتال در آلمان)، شرکت افق تدبیرسلامت (وابسته به کوبل‌دارو عبیدی و نماینده شرکت نچسی کانادا) و شرکت‌های داروسازی عقیلی، تسنیم، اکتوور و چند مجموعه دیگر هستند که عمده محصولات مکمل را از ما خریداری می‌کنند.
مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان با بیان اینکه در حوزه صادرات نیز ثبت محصولات در کشورهای مقصد جزء ملزومات است و تاکنون فرآیند ثبت محصولات در ترکیه و کانادا آغاز شده و پس از آن صادرات به این کشورها انجام خواهد شد، تشریح کرد: درخصوص مهم‌ترین چالش‌های پیش روی صنعت دارویی کشور باید بگویم یکی از اصلی‌ترین مشکلات صنعت دارویی، بحث کمبود نقدینگی است؛ چراکه تأمین سرمایه مورد نیاز برای خرید مواد اولیه و توسعه تولید، بسیار پُرهزینه است و نیاز به حمایت ویژه دارد.
وی در پاسخ به این سؤال که ارزیابی شما از حمایت‌های استانی از صنعت دارویی شهرستان چیست؟ اذعان کرد: در سطح استان حمایت‌هایی از سوی نهادهای مختلف به‌ویژه اداره صنعت، معدن و تجارت استان صورت گرفته، اما برای رشد واقعی صنعت، نیاز به حمایت‌های جدی‌تر و تخصصی‌تر در حوزه‌های مالی، ارزی و صادراتی داریم.
حقیقی ادامه داد: چراکه متأسفانه بانک‌ها در این زمینه فقط تاحدودی کمک کرده و آن حمایت صددرصدی که باید انجام شود، صورت نمی‌گیرد؛ از طرفی روند نقد شدن چک‌ها هم بسیار کُند پیش می‌رود.
وی با بیان اینکه در بحث نرخ ارز نیز نوسانات شدید تأثیر قابل‌ توجهی بر روند کاری ما گذاشته است، عنوان کرد: نرخ ارز نیمایی که در دولت قبل حدود 42 هزار تومان بود، اکنون به حدود 70 هزار تومان رسیده و این افزایش چشمگیر نیاز به نقدینگی را بیشتر کرده است.
حقیقی با بیان اینکه یکی دیگر از چالش‌های جدی ما مسئله انرژی است به‌طوری که قطعی مکرر برق تأثیر منفی زیادی بر روند تولید دارد، اذعان کرد: با اینکه ژنراتور داریم، اما بازدهی آن پایین است، به دستگاه‌ها آسیب می‌زند و کارآیی را کاهش می‌دهد؛ به‌طور کلی مشکل انرژی معضل بزرگی برای ما است، مخصوصاً در بخش برق.
وی ادامه داد: البته ناگفته نماند که خوشبختانه اداره صنعت، معدن و تجارت استان همدان در زمینه صدور مجوزها همکاری خوبی با ما داشته و از این جهت مشکلی نداشته‌ایم؛ اما همان‌طور که پیش‌تر عنوان شد، مشکل اصلی تأمین نقدینگی و هزینه‌های زیاد وام‌ها است. برای مثال پروژه طرح و توسعه ما حدود 100 میلیارد تومان هزینه دارد، اما تنها مبلغی حدود 12 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌ایم؛ یعنی تقریباً یک‌دهم هزینه مورد نیاز.
مدیرعامل شرکت تدبیردارو سلامت ادامه داد: این درحالی بوده که صنعت تولید مواد اولیه دارویی کاملاً استراتژیک است؛ امروز بسیاری از شرکت‌هایی که محصول نهایی را تولید می‌کنند، همین موادی را که ما تولید می‌کنیم، در کپسول‌سازی و فرمولاسیون دارویی خود استفاده می‌کنند؛ درواقع فرایندی که ما طی می‌کنیم، بسیار تخصصی و مهم است.
حقیقی با بیان اینکه این‌گونه فعالیت‌ها از خروج ارز جلوگیری می‌کند چراکه دیگر نیازی نیست شرکت‌ها محصولات نهایی بسته‌بندی‌شده را از کشورهای دیگر مانند آلمان یا کانادا وارد کنند بلکه همین‌جا با رعایت کامل استانداردها تولید می‌شود، ابراز کرد: از طرفی مکمل‌های تولیدی ما در شرایط فعلی جامعه که با گرانی و فقر غذایی مواجه هستیم، می‌تواند تا حد زیادی نیازهای تغذیه‌ای خانواده‌ها را تأمین کرده و ویتامین‌های مورد نیاز بدن را برآورده کند؛ بنابراین انتظار می‌رود دولت حمایت بیشتری از شرکت‌های فعال در حوزه مواد اولیه و مکمل‌ها داشته باشد.
وی در پاسخ به این سؤال که شما اشاره کردید که شرکت تدبیردارو دانش‌بنیان است، آیا محصول خاصی دارید که به‌واسطه آن به این رتبه رسیده‌اید؟ گفت: در بدو امر به‌دلیل ورود به عرصه تولید مواد اولیه برخی داروها به‌عنوان شرکت دانش‌بنیان پذیرفته شدیم، اما درحال حاضر وارد فاز تحقیق و توسعه شده‌ایم و تیم تخصصی ما روی تولید برخی داروها کار می‌کنند؛ به‌طوری که فرآیندهای تحقیقاتی درحال انجام است و ان‌شاءالله در آینده‌ای نزدیک، محصولات دانش‌بنیان جدیدی وارد بازار خواهیم کرد.

طاهره ترابی مهوش