کشاورزی استان باید وارد فاز جدیدی از بهرهوری و فناوری شود
حمید ملانوریشمسی در نشست با کشاورزان و آیین تجلیل از نخبگان و فعالان بخش کشاورزی استان که در سالن شهدای گمنام استانداری همدان برگزار شد، با تقدیر از تلاشها و موفقیتهای فعالان این حوزه، اظهار کرد: افتخارات ملی شما فقط متعلق به خودتان نیست؛ اینها رتبههای استان همدان و جمهوری اسلامی ایران است و شما پرچم استان را در یکی از مهمترین حوزههای کشور یعنی کشاورزی، برافراشتهاید.
وی با قدردانی از مجموعه جهاد کشاورزی و بخش خصوصی، افزود: همکاری مدیران، کارشناسان و تشکلهای کشاورزی باعث شده است با وجود شرایط دشوار اقتصادی کشور، همدان در شاخصهایی مانند تورم، بیکاری و مشارکت اقتصادی، به نتایج مطلوبی دست یابد.
ملانوریشمسی کشاورزی را اقتصاد پایه همدان دانست و با اشاره به سهم بالای آن در اشتغال و تولید استان، گفت: این بخش طی سالها اندوختن دانش، تجربه و تخصص قوی شده و امروز نیز به سمت فناوری و تولید هوشمند حرکت میکند؛ اما تهدیدهایی مانند تداوم شیوههای سنتی، اجرا نشدن سیاستها و بیتوجهی به برنامهریزی، میتواند جوامع روستایی را دچار آسیب کند.
* بهرهوری کل، شاخص اصلی انتخاب نمونههای سال آینده
استاندار همدان با تأکید بر اینکه «بهرهوری کل» باید محور اصلی انتخاب کشاورزان نمونه سال آینده باشد، ابراز کرد: بهرهوری فقط افزایش تولید نیست. باید مجموع آب مصرفی، انرژی، نهادهها، هزینههای اجتماعی، کیفیت خاک و ارزشافزوده نهایی سنجیده شود؛ گاهی بخشی از سود تولیدکننده از جیب منابع طبیعی و انفال عمومی پرداخت میشود.
وی افزود: اگر هزینه واقعی آب، انرژی، خاک، سلامت و آلودگی محیطی محاسبه شود، آنگاه معلوم میشود که بسیاری از تولیدات آنچنان که تصور میشود، سودآور نیستند.
* لزوم عبور از خامفروشی و حرکت به سوی زنجیره ارزش
ملانوریشمسی خامفروشی محصولات کشاورزی را «اتلاف سرمایه استان» دانست و گفت: در محصولاتی مانند زعفران، گیاهان دارویی و تولیدات ویژه مناطق استان، اگر بستهبندی، فرآوری و برندسازی جدی گرفته نشود، بیشترین سود نصیب سایر کشورها یا استانها خواهد شد.
وی افزود: نام بسیاری از روستاهای استان خود یک برند طبیعی (مانند روستای دهپیاز و توئیجین) است، اما در حوزه آموزش و فرهنگسازی، از این ظرفیتها استفاده نکردهایم.
استاندارهمدان با اشاره به رقابت جهانی در حوزه هوش مصنوعی، عنوان کرد: اگر تولیدکننده حتی دو هفته از دانش روز عقب بماند، سنتی میشود؛ امروز یکی از میدانهای رقابت قدرتهای بزرگ، فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی است و ما نباید از این جریان عقب بمانیم.
وی تأکید کرد: تولیدکنندگان ما باید بتوانند با افرادی که در ارتباط با صادرات به سایر کشورها همچون چین هستند، ارتباط داشته باشند؛ درعینحال تولید ارزشمند نیز مورد توجه همه آنها باشد.
استاندار همدان ویژندسازی را یکی از مهمترین موضوعات مهم در حوزه تولید دانست و از همه تولیدکنندگان خواست تا برای جلوگیری از خامفروشی، حتماً در این حوزه فعالیت کنند.
* دعوت از نخبگان کشاورزی به مشارکت در انتخابات شوراها
ملانوریشمسی با اشاره به آغاز ثبتنام برای انتخابات شوراهای اسلامی شهرها و روستاها طی یک ماه آینده، از نخبگان خواست افراد توانمند و متخصص را برای ورود به این رقابتها، تشویق کنند.
وی گفت: شوراها پارلمانهای محلیاند و اگر افراد باسواد، باانگیزه و توانمند وارد این عرصه شوند، مدیریت محلی در حوزههایی مانند اقتصاد، منابع طبیعی، محیطزیست و امنیت، بهطور جدی تقویت خواهد شد.
استاندار همدان در پایان سخنانش با اشاره به مشکلات موجود در تولید، اذعان کرد: ما در حد توان برای رفع موانع تلاش میکنیم، اما اصل تحول در دست تولیدکنندگان است؛ بخش خصوصی قدرتمندتر از دولت میتواند مسیر توسعه را هموار کند.
* کشاورزی همدان نیازمند عبور از عملکرد در هکتار است
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار همدان نیز با تبریک به 38 برگزیده ملی بخش کشاورزی و تأکید بر نقش 30 درصدی این حوزه در اشتغال استان، گفت: کشاورزی همدان با وجود محدودیتهایی چون آب و خاک، توانسته 4.8 تا 5.2 درصد تولیدات کشاورزی کشور را تأمین کند؛ اما ادامه مسیر نیازمند توجه به بهرهوری کل، رسوخ فناوری، بهینهسازی فرمول تولید و تکمیل زنجیره ارزش است.
سیدمجتبی حسینی ابراز کرد: ستون معیشت بخش بزرگی از جامعه، به کشاورزی وابسته است.
وی با اشاره به اینکه 25 درصد ارزشافزوده فعالیتهای اقتصادی استان در همین بخش تولید میشود، افزود: این یعنی بخش کشاورزی موتور خلق ثروت در همدان است و با وجود محدودیتهایی مانند کمبود آب و مشکلات زیرساختی، به لطف تلاش تولیدکنندگان، عملکرد موفقی داشته و امروز حدود 4.8 تا 5.2 درصد تولیدات کشاورزی کشور در همدان رقم میخورد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار همدان در ادامه به موضوع بهرهوری پرداخت و گفت: عمدتاً ملاک بهرهوری در کشاورزی را عملکرد در هکتار میدانند، اما با توجه به محدودیت منابع، باید از این نگاه عبور کنیم؛ بهرهوری کل یعنی جمع جبری بهرهوری نهاده، سرمایه، نیروی انسانی و تولید در هکتار. سپس باید ببینیم آیا فعالیتی که انجام میدهیم واقعاً مقرونبهصرفه است یا خیر؟
حسینی با اشاره به اینکه بسیاری از نمونههای ملی بر همین اساس انتخاب شدهاند، تأکید کرد: خواهش من این است که همه فعالان این نگاه را جدی بگیرند.
وی چهار پیشنهاد ارائه کرد و تشریح کرد: تمرکز بر بهرهوری کل بهجای تمرکز صرف بر عملکرد در هکتار، رسوخ فناوری و استفاده از روشهای دانشبنیان در بخشهای مختلف کشاورزی، بهینهسازی فرمولاسیون تولید در دام، طیور، لبنیات، کشاورزی و گلخانهها و ایجاد زنجیره ارزش در حوزههای تولید.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار همدان در پایان سخنانش تأکید کرد: هرجا زنجیره ارزش کامل شود، خلق ارزشافزوده بهطور جدی افزایش خواهد یافت.
* آماده بودن زیرساختها برای اجرای پروژه 1.6 همتی پایانه صادراتی
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز با اشاره به رتبههای ملی تولیدکنندگان همدان، اظهار کرد: این عزیزانی که امروز در خدمتشان هستیم، جزء تولیدکنندگان شاخص و برتر کشوری هستند که در دو سال متوالی 1402 و 1403، استان همدان ازنظر تولیدکنندگی در شاخصهای متعدد، رتبه نخست کشور را کسب کرده است.
رضا بهراملو تأکید کرد: هر نوع موفقیت در استان حاصل آرامش ذهنی، حمایت استانی و وجود برنامه است؛ به اعتقاد قلبی بنده، اگر حمایتهای استاندار محترم، معاونتهای استانداری و دستگاههای همراه نباشد، حتی خود ما قادر به برنامهریزی دقیق و پیشبرد امور نخواهیم بود، چه رسد به کشاورزانی که امروز افتخار ملی برای استان ثبت کردهاند.
بهراملو با اشاره به اهمیت بهرهوری، افزود: شاخص اول در این زمینه افزایش عملکرد در هکتار در تمامی بخشها است؛ از زراعت و باغبانی تا دام، طیور، شیلات، آبزیان، آب و خاک و منابع طبیعی. بهرهوری یعنی تولید بیشتر با نهاده مصرفی کمتر و این تولیدکنندگان یا صورتِ کسر یعنی تولید را افزایش دادهاند و یا مخرجِ کسر یعنی نهادهها را کاهش دادهاند که همین مهم رمز موفقیت آنها است.
وی با ذکر نمونهای ملی، گفت: برای مثال آقای جلیلی گردوکار نمونه کشور که در جلسه حضور دارند، درحالی که میانگین عملکرد گردو در کشور 2.5 تُن در هکتار است، 6 تُن برداشت کردهاند. این ارزیابیها کاملاً تخصصی و چندماهه است؛ از بازدیدهای مزرعه تا آزمایشات و داوریهای استانی و ملی توسط داوران ناشناس.
به گفته رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان، در سال 1403 از میان تولیدکنندگان حاضر، 14 نفر رتبه اول، 16 نفر رتبه دوم و هشت نفر رتبه سوم ملی را کسب کردهاند.
وی افزود: تولیدکنندگان علاقهمند بودند در این جلسه حضور داشته باشند، اما بهدلیل محدودیت زمان، تنها تعدادی براساس شاخص تخصصی انتخاب شدند تا توضیح دهند چه اقدام ویژهای انجام دادهاند.
بهراملو در ادامه با اشاره به نقش ترویج دانش، گفت: طبق تأکید استاندار همدان، تولیدکنندهای که امروز 12 تُن گندم برداشت میکند، باید در کنار محقق و مدرس کشاورزی دورههای آموزشی، حاضر شود و تجربهاش را به کشاورزان منتقل کند تا این اختلاف عملکرد ابتدا در روستا، سپس در شهرستان و بعد در سطح استان و کشور کاهش یابد؛ این انتقال دانش، پایه امنیت غذایی پایدار و یکی از ارکان امنیت ملی است.
وی افزود: در نخود نمونهای داشتیم که 2.5 تُن برداشت شده، درحالی که میانگین کشور 500 کیلو است؛ ماندگاری این موفقیت زمانی معنا دارد که کشاورز نمونه، روشهای خود را به دیگران انتقال دهد. ما بستر ترویج دانش را فراهم کردهایم و این دقیقاً در راستای نقشه تحول پیشرفت استان است.
بهراملو عنوان کرد: با توجه به برنامه تحول پیشرفت، بخش کشاورزی استان همدان دو سال متوالی پیشتاز کشور بوده و با احتمال بالای 90 درصد، امسال نیز این رتبه ملی تکرار خواهد شد.
در ادامه جلسه وی به مسائل فرهنگی و ترویجی اشاره کرد و یادآور شد: در کنار مسائل فنی، کارهای فرهنگی در انتقال مفاهیم ترویجی نیز تأثیر فراوانی داشته است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در بخش دیگر سخنان خود درباره پروژه بزرگ صادراتی استان گفت: درخصوص تفاهمنامه یک و شش دهم همت در اسدآباد، خوشبختانه تمام کارهای لازم انجام شده است؛ سرمایهگذار اهلیت دارد و بررسیها نشان داده فردی است که قبلاً پروژههای پیشرفته و موفق را اجرا کرده است.
وی افزود: مقدمات کار انجام شده، زمین 40 هکتاری بهطور کامل آماده است و همه این 40 هکتار به تولید رز شاخهبریده اختصاص خواهد یافت. زیرساختها کاملاً آماده است؛ از دیوارکشی مطابق آییننامهها تا آمادهسازی بخشهای تولید و چاپ. پایانه صادراتی نیز در این طرح پیشبینی شده و به اذعان کارشناسان، یک اقدام کمنظیر در کشور است.
بهراملو تأکید کرد: فناوریهای جدید میتواند نقش تعیینکنندهای در موفقیت محور صادراتی داشته باشد.
وی در ادامه گفت: در جلسه بعدی روند اجرایی پروژه 1.6 همتی آغاز خواهد شد و این طرح میتواند همدان را به قطب صادرات گلهای شاخهبریده کشور تبدیل کند.
بهراملو با اشاره به اینکه در کنار این موارد چهار جلسه میدانی برای هدایت کشاورزان به سمت فرآوری سیب زمینی برگزار شده است، عنوان کرد: با توجه به تولیدات سیب زمینی در استان، نبود صنایع تبدیلی یک خلأ جدی بود؛ اکنون با حضور چند سرمایهگذار بخش خصوصی، نخستین واحد فرنچفرای استان با سرمایهگذاری حدود یک همت، درحال راهاندازی خطوط تولید است که میتواند ارزشافزوده و اشتغال قابل توجهی ایجاد کند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان در پایان سخنانش افزود: با تلاش جمعی، امسال زمینه ثبت و رصد دقیق آمار نیز تقویت شده است؛ ازجمله الزام همه سردخانهداران به ثبت در سامانه جامع انبارها. این اقدام موجب میشود برنامهریزی تولید و بازار براساس اطلاعات دقیق، انجام گیرد.
* تحقق امنیت غذایی با دانشبنیان کردن بخش کشاورزی
مسئول حوزه نماینده ولی فقیه در سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز در سخنانی به مناسبت ایام فاطمیه با اشاره به روایتی نورانی از امام صادق علیهالسلام، اظهار کرد: حضرت در پاسخ به این سؤال که کدام مال برکت بیشتری دارد، میفرمایند «مالی که از کشاورزیِ انجامشده با دست خودِ انسان حاصل شود، محصول آن برداشت شده و در اختیار مردم قرار گیرد»؛ به شرط آنکه کشاورز زکات مالش را بپردازد و برکت یعنی مالی که مقدارش اندک، اما اثرگذاریاش بسیار است.
حجتالاسلام امین رضاییدولت افزود: پرداخت زکات یکی از واجبات الهی است و اگر ترک شود، جامعه با خشکسالی مواجه میشود.
وی در ادامه با اشاره به اهمیت تأمین امنیت غذایی و دیدگاه مقام معظم رهبری، تصریح کرد: مطابق نظر رهبر معظم انقلاب، علاوهبر تأمین امنیت غذایی مردم عزیز کشور، باید به جایگاهی برسیم که بتوانیم غذای سالم صادر کنیم؛ امروز دشمن جنگ ترکیبی را علیه ما آغاز کرده و تلاش دارد از همه جهات فشار وارد کند.
حجتالاسلام رضاییدولت تأکید کرد: یکی از مهمترین عوامل در تحقق امنیت غذایی، دانشبنیان کردن بخش کشاورزی است؛ موضوعی که رهبر معظم انقلاب نیز بارها بر آن تأکید فرمودهاند. اگر علم در کنار تجربه کشاورزان قرار بگیرد، قطعاً عملکرد بخش کشاورزی ارتقا مییابد. ما در سازمان جهاد کشاورزی با حمایت ریاست محترم سازمان و معاونین، تمام تلاش خود را کردهایم تا کشاورزی را از حالت سنتی خارج کنیم؛ با توجه به کمبود روزافزون آب و خاک و تهدیداتی همچون ساختوسازهای غیر ضروری، دیگر نمیتوان با روشهای گذشته کشاورزی کرد.
وی افزود: نتیجه انسجام، دانشبنیانسازی و نگاه علمی این بوده که استان همدان طی سه سال متوالی رتبه برتر کشوری را در حوزه تولید کسب کرده است؛ وزارت جهاد کشاورزی نیز نگاه ویژهای به استان داشته و من شهادت میدهم که این حمایتها کاملاً محسوس بوده است.
این مقام مسئول در ادامه گفت: در کنار مباحث اقتصادی، مباحث فرهنگی نیز در سازمان با جدیت دنبال میشود و مسئله غذای حلال، یکی از اولویتهای ما است. در تمام کشتارگاهها ناظر شرعی حضور دارد و بر ذبح شرعی نظارت مستقیم صورت میگیرد. حتی در کشورهایی که از آنها گوشت وارد میکنیم، ناظر شرعی اعزام میشود تا فرآیند ذبح و حتی مراحل فرآوری گوشت، تحت نظارت کامل شرعی باشد.
حجتالاسلام رضاییدولت در پایان سخنانش ضمن قدردانی از مسئولان و کشاورزان، ابراز کرد: از حمایتهای استاندار محترم، معاونین و همه کشاورزان عزیزی که با تلاش خود موجب افتخار استان و کسب رتبههای ملی شدهاند، صمیمانه تشکر میکنم؛ موفقیتهای امروز استان به برکت همین تلاشها و حمایتها است.
