سال گذشته و درحالی که شاخص کل بورس برای گذر از مرز دو میلیون واحد کمین کرده بود، وعده عرضه سه صندوق دولتی در قالب ETF از سوی دولتمردان داده و قرار شد صندوق نخست بانکی و بیمه‌ای، صندوق دوم پالایشی و صندوق سوم خودرویی و فلزی باشد.

دولت بنا داشت باقی‌مانده سهم خود در برخی بانک‌ها، بیمه‌ها، پالایشگاه‌ها، شرکت‌های خودرویی و فولادی را در بازار عرضه و از این طریق سهام خود را به مردم واگذار کند. این صندوق‌ها با 20 تا 30 درصد تخفیف به مردم واگذار شد و هر ایرانی دارای کد‌ملی می‌توانست خریدار آن‌ها باشد.

 دارایکم، در مرز زیان!

بر این اساس، صندوق اول با نام دارا یکم در اوایل تابستان سال گذشته عرضه و در سوم تیرماه قابل معامله شد. در واقع وزارت امور اقتصادی و دارایی از طریق این واگذاری، به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران، باقیمانده سهام خود در بانک‌های ملت، تجارت و صادرات ایران و بیمه‌های البرز و اتکایی امین را واگذار کرد.

در پذیره‌نویسی صندوق دارایکم بیش از چهار میلیون نفر مشارکت کردند. صندوقی که هم راستا با روزهای صعودی بازار سرمایه، بازدهی چشمگیری داشت و تا 200 درصد سود هم پیش رفت.

سوددهی دارایکم به‌گونه‌ای بود که حتی با وجود سقوط چشمگیر شاخص کل بورس از دو میلیون واحد به کمتر از یک میلیون واحد، این صندوق همچنان در سود قرار داشت.

درحال حاضر و تا زمان نگارش این گزارش، دارایکم با قیمت 11 هزار تومان درحال معامله است که تنها هزار تومان از قیمت روز عرضه بالاتر است.

 پالایشی یکم سودندیده!

مسیر سوددهی پالایشی یکم از همان ابتدا کاملاً از دارایکم جدا شد. پالایشی یکم باقی‌مانده سهام دولت در چهار پالایشگاه تهران، تبریز، اصفهان و بندرعباس بود که عرضه آن با اختلاف بین وزارت نفت و وزارت اقتصاد کلید خورد و بهانه‌ای برای ریزش بازار شد!

این صندوق عرضه شد اما عرضه آن همزمان با ریزش بازار بود. هر واحد این صندوق نیز در روز عرضه 10 هزار تومان قیمت داشت اما در روزهای ریزشی بازار به 5000 تومان، یعنی نصف قیمت روز عرضه نیز رسید.

درحال حاضر و تا زمان نگارش این گزارش، نیز این صندوق با قیمت 7000 تومان معامله می‌شود که 3000 تومان زیر قیمت روز عرضه است.

جالب است که وعده‌های مسئولان درمورد ساماندهی وضعیت این دو صندوق ید طولایی دارد! به‌طوری‌که محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سابق سازمان بورس و اوراق بهادار بارها اعلام کرده بود که سهم‌های دولتی نیز باید دارای بازارگردان باشند و دولت نیز مانند هر ناشر دیگری باید از سهم خود حمایت کند. حتی در زمانی که دهقان سکان‌دار سازمان بود، قرار شد سهم جدید پالایشی یکم یا سهم‌های دیگر به سهام داران ETF هبه شود که این اتفاق هرگز رخ نداد.

اخیرا نیز مجید عشقی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار از رایزنی برای تخصیص منابعی برای بازارگردانی صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله یا همان ETF‌ها (پالایشی یکم و دارایکم) خبر داده و اعلام کرده بود که برای تخصیص منابعی در حال رایزنی هستیم تا این منابع تجهیز شوند که مدیر صندوق بتواند بازارگردانی این صندوق‌ها را انجام دهد.

نکته جالب در این راستا این است که سیاست سازمان بورس از حدود دو سال قبل این است که همه سهم‌ها بازارگردان داشته باشند اما این موضوع درمورد سهام دولت صدق نکرد و با وجود اینکه وعده آن در بازه‌های زمانی متفاوت از سوی مسئولان داده شد، هنوز هم سهامداران شاهد از بین رفتن سرمایه‌های خود در این دو صندوق هستند.