یکی از نکات مهم برای تأمین سلامت مادران در طی دوران بارداری، مصرف غذاهایی است که قدرت بدنی آن‌ها را زیاد می‌کند. بسیاری از بانوان نسبت به تغذیه‌ قبل از بارداری بی‌توجه هستند. درحالی‌که این موضوع در درازمدت روی سلامت آن‌ها و جنین تأثیر منفی دارد. تغذیه قبل از بارداری باعث افزایش قدرت بدنی مادر می‌شود که سیستم ایمنی او را تقویت می‌کند.

درصورتی‌که برای بارداری برنامه‌ریزی می‌کنید، قبل از گرفتن نتیجه مثبت از آزمایش بارداری در روش زندگی خود تغییراتی ایجاد کنید و با جایگزین کردن عادت‌های خوب خود را برای ورود به دوران بارداری آماده کنید. آماده‌سازی بدن‌ برای بارداری، نه‌تنها در داشتن بارداری سالم به شما کمک می‌کند، بلکه برای فرزندتان نیز بسیار مفید است. روش‌های بسیاری برای کمک به باروری طبیعی وجود دارد، به‌ویژه زمانی‌ که برای اولین بار قصد بچه‌‌دار شدن دارید. مصرف سبزیجات، ورزش و سلامت کلی بدن، تأثیر عظیمی بر باروری خانم‌‌ها دارد. برای مثال، غذایی متوازن و سالم نه‌تنها به ثابت نگهداشتن وزن کمک می‌‌کند، بلکه به تنظیم هورمون‌ها و تغذیه سیستم تولید مثل (تناسلی) نیز کمک می‌‌کند.

به همین منظور و آشنایی با اهمیت تغذیه در دوران قبل از بارداری با یک کارشناس مامایی و طب سنتی ایرانی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:

فریبا علی‌میری در ابتدای صحبت‌های خود به افزایش تعداد زوج‌های نابارور به دلیل زندگی‌های ماشینی و بدون تحرک اشاره کرد و گفت: ناباروری هزینه‌های سنگینی برای خانواده و نظام سلامت دارد؛ بنابراین افراد باید بدون صرف هزینه‌های گزاف به اصلاح سبک زندگی خود پرداخته و سلامت عمومی و به‌تبع آن سلامت باروری خود را افزایش دهند.

وی در ادامه با تأکید بر اصلاح سبک برای بهتر شدن زندگی اذعان کرد: روش زندگی، خوردن، خوابیدن و... در کیفیت زندگی تأثیر بسزایی دارد؛ سبک زندگی دربردارنده مجموعه‌ای از عوامل است که اصلاح و بهبود آن می‌تواند به ارتقای سلامت عمومی و افزایش قدرت باروری بینجامد.

وی داشتن یک سبک زندگی مناسب را مهم‌ترین اصل در طب سنتی-ایرانی دانست و تصریح کرد: این مهم برای حفظ ویژگی باروری برای هر زن و مردی که آرزوی بچه‌دار شدن دارند بسیار اهمیت دارد.

این کارشناس مامایی حفظ وزن مناسب را ازجمله شاخص‌های سبک زندگی سالم بیان کرد و افزود: نامتناسب بودن وزن، چه به‌صورت اضافه‌وزن و چاقی و چه به‌صورت لاغری، توان باروری را کاهش می‌دهد.

علی‌میری به معیار ارزیابی وزن که شاخص توده بدنی (BMI) است اشاره کرد و گفت: نکته مهمی که افراد دارای اضافه‌وزن باید بدانند این است که اگر حتی فقط دو تا سه کیلوگرم وزن خود را کاهش دهند، قدرت باروری‌شان بهبود می‌یابد.

وی با بیان اینکه داشتن خواب کافی، مناسب و به‌موقع یکی دیگر از شاخصه‌های اصلاح سبک به‌حساب می‌آید عنوان کرد: خانواده‌ها سعی کنند شب‌ها شام را زودتر میل کرده و زمان خوابیدنشان نهایتاً ساعت 11 شب باشد؛ چراکه زود خوابیدن و رعایت بهداشت خواب به داشتن یک روز با کیفیت کمک می‌کند.

وی با اشاره به اینکه دلیل 80 درصد ناباروری‌ها استرس و اضطراب است ادامه داد: استرس‌ها و تنش‌های جسمی، روانی و بیولوژیک در کاهش قدرت باروری نقش دارند و زوج‌ها باید برای حفظ سلامت عمومی و سلامت باروری خود این استرس‌ها را مدیریت کنند.

این کارشناس طب سنتی با بیان اینکه روش‌های مشاوره‌‌ای آرامش و نوشیدن دمنوش‌های سنبل‌الطیب، چای کوهی و بهار نارنج به کاهش استرس کمک می‌کنند اذعان کرد: تنفس عمیق، لبخند زدن جلوی آینه، انجام حرکات موزون و بادکش کتف یک یا دو بار در هفته‌ در کاهش استرس بسیار مؤثر است.

علی‌میری یکی دیگر از مؤلفه‌های مهم سبک زندگی سالم را تغذیه سالم و ورزش منظم دانست و افزود: گنجاندن میوه‌ها و سبزیجات تازه، ماهی و مغزهای خوراکی در رژیم غذایی و کاهش مصرف غذاهای چرب، غذاهای فرآوری‌شده و گوشت قرمز بسیار کمک‌کننده است.

وی با تأکید بر اینکه بانوانی که قصد بارداری دارند باید از دو ماه قبل رژیم غذایی خود را اصلاح و مکمل‌ها را مصرف کنند اذعان کرد: با مصرف غذاها و مواد مغذی بدن خود را برای یک بارداری سالم آماده خواهند کرد.

وی به اهمیت ورزش در این دوران مهم اشاره و گفت: در کنار تغذیه سالم، ورزش و تحرک کافی و مستمر هم بسیار مهم است، البته باید به این نکته توجه کرد که ورزش و فعالیت سنگین در خانم‌ها نباید انجام شود.

این کارشناس مامایی با تأکید بر اهمیت رژیم غذایی مناسب در این دوران ابراز کرد: افراد به تازه‌خوری و خوردن مواد ارگانیک عادت کنند و تا جایی که امکان دارد خوردن غذاهای فریز شده (یخ زده) را ترک کنند.

علی‌میری با اشاره به مضرات روغن‌های موجود در بازار تأکید کرد: استفاده از روغن‌های کنجد و زیتون برای طبخ غذا بسیار بهتر از روغن‌های جامد و مایع است؛ البته باید به این نکته دقت داشت که از این روغن‌ها برای سرخ کردن و حرارت بالا استفاده نشود.

وی با تأکید بر حذف روغن‌های مضری که برای سلامتی افراد و قلب و عروق نیز بسیار خطرناک هستند ابراز کرد: خانم‌ها می‌توانند از همان چربی که گوشت دارد برای طبخ غذا استفاده کنند و نیاز به روغن اضافه نیست.

به خواص جوانه‌ها اشاره و با بیان اینکه ترکیبات مغذی در آن‌ها برای همه افراد وجود دارد گفت: افراد حتماً جوانه‌ها از جمله گندم و ماش را در برنامه غذایی خود بگنجانند.

وی با اشاره به اهمیت وعده غذایی صبحانه تصریح کرد: خوردن روزانه یک تا دو عدد تخم‌مرغ، نان و پنیر و گردو، مربای سیب و به برای صبحانه بسیار مناسب است.

این کارشناس طب سنتی در ادامه با تصریح بر اینکه افراد سعی کنند از همه گروه‌های غذایی در وعده‌های خود بگنجانند خاطرنشان کرد: بسیار به این نکته تأکید می‌کنم که قند و شکر را حذف کنند. برای دور ماندن از عوارض قند و شکر افراد به‌خصوص مادران تا حد امکان خوردن مواد غذایی حاوی شکر را محدود کنند چراکه دارای کالری اضافه بوده و از نظر مواد مغذی تهی است. مصرف زیاد آن زنان باردار را از دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی که در این دوران بسیار به آن نیازمند هستند محروم می‌کند.

علی‌میری با بیان اینکه افزایش قند خون در بارداری، از جمله مشکلاتی است که افراد در بارداری با آن مواجه هستند تأکید کرد: برای جلوگیری از آن باید از قبل رژیم غذایی خود را اصلاح کنند.

وی به جایگزین کردن موادی با قندهای طبیعی به‌جای قند و شکر اشاره کرد افزود: به طور مثال می‌توانند چای خود را با مویز، خرما، توت خشک و... میل کنند یا به‌جای استفاده از نوشابه‌های گازدار که قند و کالری بسیار بالایی دارد از شربت شیره و عسل استفاده کنند.

وی با بیان اینکه افراد می‌توانند انواع پلوها و خورشت‌ها را در وعده نهار میل کنند اذعان کرد: برای داشتن یک زندگی سالم و رژیم غذایی مناسب توصیه می‌‌شود افراد سالاد را همراه غذا نخورند چراکه موجب سوءهاضمه خواهد شد.

این کارشناس مامایی به مصرف و فواید حبوبات اشاره و با بیان اینکه حتماً از لوبیا چشم‌بلبلی، نخود، عدس، لپه و سایر حبوبات استفاده کنند گفت: برای جلوگیری از نفخ حتماً آن‌ها را از شب قبل خیس کنند.

علی‌میری با ابراز اینکه تا جایی که امکان دارد شیر و ماست را به دلیل داشتن طبع سرد از رژیم غذایی خود حذف کنند خاطرنشان کرد: بادام، انجیر، سنجد و کنجد بهترین منبع غنی کلسیم و جایگزین لبنیات هستند.

وی به اهمیت میان‌وعده قبل و حین دوران بارداری اشاره و اذعان کرد: خوردن روزانه 10 عدد بادام درختی، خرما، انجیر، میوه تازه و تنقلات طبیعی و مفید توصیه می‌شود.

این کارشناس طب سنتی با تأکید بر اینکه وعده غذایی شام را حذف نکنند اما سبک میل کنند گفت: همانطور که پیشتر گفته شد بهتر است تا ساعت 9 شب شام را میل کنند که راحت‌تر به رختخواب بروند.

علی‌میری با بیان اینکه سوسیس و کالباس، از جمله مواد غذایی است که به‌راحتی آماده می‌شود و طرفداران زیادی در میان مردم دارد ادامه داد: اما بسیاری از متخصصان تغذیه، به مضرات مصرف این نوع مواد غذایی اذعان دارند چراکه مصرف بیش از حد مواد افزودنی در آن‌ها خطرناک است.

وی با بیان اینکه افرادی که به خوردن سوسیس و کالباس و فست‌‌فودها عادت کرده‌اند سعی کنند به‌تدریج آن‌ها را کم و در نهایت حذف کنند مطرح کرد: خانم‌ها با به خرج دادن کمی سلیقه و حوصله خودشان می‌توانند در منزل انواع فست‌فودها را با مواد غذایی سالم طبخ کنند.

وی با اشاره به اینکه دو هزار مورد ناباروری با اصلاح سبک درمان شده است ادامه داد: بیمار باید به پزشک خود اعتماد داشته باشد در این صورت است که مشکل او 100 درصد حل خواهد شد.

با توجه به آنچه گفته شد متخصصان طب سنتی تأکید دارند که بر اساس طب سنتی، علت شیوع خیلی از بیماری‌ها سبک زندگی غلط و بیمارگونه مردم است و علاوه بر تغذیه و ورزش تنظیم خواب و بیداری، اقلیم و آب و هوا و پاک‌سازی بدن از سموم، به مسائل روحی و روانی هم بستگی دارد.

تغذیه قبل از بارداری در طب سنتی موضوع مهمی است که به یک بارداری سالم کمک می‌کند. داشتن سبک زندگی سالم و برنامه غذایی مفید می‌تواند به بارداری کمک شایانی کند.

سلامت کودک نقش حائز اهمیتی در سلامت جامعه دارد، در نتیجه سلامت جامعه شاداب و سالم در گرو سلامت زنان باردار است که اهمیت ویژه‌ای دارد. این امر از طریق تغذیه صحیح قبل از بارداری محقق می‌شود.

تصمیم‌گیری برای بچه‌دار شدن کار بسیار بزرگی است و زوج‌ها قبل از بارداری باید از سلامت جسمی و روحی خود مطمئن باشند. زوج‌های جوان قبل از تصمیم بارداری باید با یک پزشک حاذق مشورت کنند و با روش‌های درمانی و برنامه‌های غذایی رژیم غذایی خود را اصلاح کنند.

در طب سنتی به سلامت مادر و جنین اشاره ویژه‌ای شده است. هر زوجی قبل از تصمیم گرفتن برای بارداری باید مزاج خود را اصلاح کند و از سلامت روان و جسم خود اطمینان حاصل کند. برای همین قبل از اقدام به بارداری باید با یک پزشک سنتی مشورت کنید. معمولا خانم‌ها وقتی باردار می‌شوند به‌دلیل تغییرات هورمونی، معده آن‌ها ضعیف شده و مثل قبل نمی‌تواند غذا را هضم کند و عوارضی مانند سوزش معده، رفلاکس و … در پی دارد. به توصیه طب سنتی مصرف بعضی مواد غذایی کمک می‌کند معده دچار این مدل مشکلات نشود.

در زمان‌های گذشته جامعه کمتر درگیر غذاهای فست فودی و صنعتی بود و بیشتر غذاهای سالم مصرف می‌کردند. در نظر داشته باشید که مردم به اندازه کافی خواب مناسب داشتند و کمتر دچار استرس و اضطراب در زندگی روزمره می‌شدند ولی متأسفانه جامعه امروزی به‌شدت درگیر افسردگی و استرس، غذاهای فست‌فودی، عدم تحرک، ورزش و … شده است. داشتن زمینه سالم برای بارداری بسیار در طب سنتی مهم است و یکی از اصلی ترین علت‌های ناباروری در جامعه مزاج افراد است.

تغذیه قبل از بارداری در طب سنتی اهمیت زیادی در سلامت جنین و مادر دارد. به طور کلی تغذیه سالم می‌تواند سلامت مادر را در طی دوران بارداری تأمین کند. همچنین باید گفت سلامت جنین تا حد زیادی به سلامت مادر و تغذیه‌ او بستگی دارد.