سپهرغرب، گروه خبر - طاهره ترابی‌مهوش: نظر به اهمیت و جایگاه صنعت طیور در تولید بخشی از مواد پروتئینی مورد نیاز جامعه و نیز به لحاظ مزایای پرورش طیور، مسئله اقتصادی کردن فرآیند تولید در واحد‌های مرغداری صنعتی استان همدان به دلیل ظرفیت بالای استان در این بخش، ضروری به نظر می‌رسد.

باتوجه به اینکه صنعت مرغداری گوشتی یکی از زیربخش‌های فعال و قابل توجه بخش کشاورزی استان محسوب می‌شود، اما این واحدهای صنعتی دارای ظرفیت‌های یکسان نیستند و در اندازه‌ها و ظرفیت‌های متفاوت در مناطق مختلف تأسیس شده‌اند، به‌طوری‌که در این صنعت واحدهایی با ظرفیت کمتر از پنج هزار قطعه یا بیشتر از 500 هزار قطعه به چشم می‌خورد.

البته باوجود افزایش فعالیت در این صنعت طی سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، توسعه لازم در راستای تولید مواد اولیه دان صورت نگرفته، چراکه هنوز بخش قابل توجهی از مواد اولیه مورد نیاز این صنعت وارادتی است و همین مسئله باعث‌شده که هزینه‌ زیادی به تولیدکنندگان این بخش تحمیل شود.

درواقع تولیدکنندگان این صنعت وارد محیط و شرایط اقتصادی جدیدی شده‌اند که توانمندی در رقابت، با شاخص داشتن نقدینگی، شرط اصلی دوام در این صنعت شده‌است نه پویایی و کیفیت کار؛ خبرنگار سپهرغرب با توجه به اهمیت موضوع در خصوص وضعیت این صنعت گفت‌وگویی با حسن ملکی‌روشن یکی از صنعتگران باسابقه در این عرصه و مدیرعامل پیشین اتحادیه مرغداران استان همدان و همچنین محمدنظرپور، معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی همدان ترتیب داده که در ادامه می‌خوانید:

این مرغدار باسابقه همدانی با اشاره به اینکه فعالان صنعت مرغداری در چاهی افتاده‌اند که راه نجاتی برای آن‌ها وجود ندارد، گفت: مرغداران دار و ندار خود را در بیابان‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند درحالی‌که عایدی برای آن‌ها نمی‌توان متصور شد.

حسن ملکی‌روشن با اشاره به اینکه در حال حاضر فعالان عرصه مرغداری به روز سیاه نشسته‌اند، عنوان کرد: زمانی که دولت در نشست‌های خود از افراد غیرمتخصص در خصوص برآورد هزینه‌های تولید بهره می‌برد شرایط همین‌گونه پیش می‌رود.

وی ادامه داد: سال گذشته در این جلسات قیمت مرغ را هشت هزار و 500 تومان برآورد کردند حال آنکه در آن مقطع، قیمت جوجه یک‌روز دو هزار تومان و قیمت خدماتی همچون حمل‌ونقل به‌مراتب نسبت به سال جاری پایین‌تر بود.

ملکی‌روشن با بیان اینکه طی سال جاری در هزینه کرایه حمل‌ونقل شاهد افزایش 200 درصدی بودیم، ابراز کرد: سال گذشته کرایه هر تن بار، 120 هزار تومان بود، اما حالا این رقم به 300 هزار تومان رسیده‌است.

وی با تأکید بر اینکه طبق مصوبه سازمان صنعت، قیمت هر کیلوگرم ذرت یک هزار و 350 تومان تعیین شده، اما این ذرت‌ها کجا است که دست من مرغدار به آن نمی‌رسد، خاطرنشان کرد: حتی در صورت خرید از واردکننده و یا واسطه، ذرت خریداری شده پس از گذشت 6 ماه به دست ما می‌رسد.

مدیرعامل سابق اتحادیه مرغداران همدان با اشاره به اینکه فعالیت افراد رانت‌خوار و دلال در بخش نهاده‌ها منجر به آن شده که من مرغدار در حال حاضر هر کیلوگرم ذرت را به قیمت یک هزار و 700 تا یک هزار و 800 تومان خریداری کنم، گفت: متأسفانه قیمت‌گذاری گوشت مرغ بر اساس نهاده یک هزار و 350 تومانی انجام می‌شود.

ملکی‌روشن با بیان اینکه وضعیت تأمین نهاده سویا نیز به همین منوال است، یادآوری کرد: علاوه‌براین، شاهد افزایش چندین برابری قیمت ریزمغذی‌ها و داروهای مورد نیاز نیز هستیم.

وی با اشاره به اینکه داروی یک میلیون تومانی را در حال حاضر سه میلیون تومان خریداری می‌کنیم، عنوان کرد: هزینه‌های جانبی دیگری همچون پرداخت هزینه به مدیر فنی که از سوی دامپزشکی تعیین شده اما حتی محل مرغداری‌ها را هم بلد نیست و هزینه استفاده از سامانه مدیریت اطلاعات صنعت طیور «صط» برای هربار جوجه‌ریزی، صنعت مرغداری را به دکانی برای دولت بدل کرده‌است.

این مرغدار باسابقه همدانی با بیان این مثال که درواقع در بخش مرغداری، کدخدای ده نیز برای ما ارباب‌شده، افزود: در زمان فروش مرغ توسط مرغدار نیز همه دستگاه‌ها ازجمله تعزیرات و سازمان صمت و غیره احساس وظیفه می‌کنند.

ملکی‌روشن با اشاره به اینکه پاسخ دستگاه‌های متولی به انتقادها این است که اگر فعالیت در صنعت مرغداری عایدی ندارد چرا همچنان اصرار به ادامه آن دارید‍! حال آنکه تعطیلی مرغداری مترادف با نابودی آن است، تصریح کرد: دو سال بود که یکی از مرغداری‌های بنده تعطیل بود و برای جلوگیری از نابودی سرمایه‌ام بازهم مجبور به جوجه‌ریزی در آن شدم.

وی با تأکید بر اینکه کسی به داد صنعت مرغداری نمی‌رسد، عنوان کرد: خطاب به دوستانی که به اعترارض‌های ما نقد دارند باید بگویم که مرغداری همچون مغازه‌ای است که حتی اگر بخواهی چیزی در آن بفروشی هم باید فعال باشد پس به ناچار در حال فعالیت هستیم.

مدیرعامل سابق اتحادیه مرغداران همدان با بیان اینکه همه این مشکلات ریشه در بهره‌گیری از نظرات غیرکارشناسی دارد، ادامه داد: تصمیم‌گیری‌ها در این صنعت همواره پشت درب‌های بسته بوده، درحالی‌که تولیدکننده در ارائه نظرات به دلیل درگیر بودن با همه مسائل مربوطه بهترین کارشناس است.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز در ادامه با ارائه نمایی از وضعیت صنعت طیور در استان، اظهار کرد: در همدان حدود 530 واحد پرورش مرغ گوشتی وجود دارد.

محمدنظرپور گفت: ظرفیت تولید این واحدها حدود 9 و نیم میلیون قطعه در هر دوره است، حال آنکه این واحدها به‌صورت میانگین سالانه می‌توانند در چهار تا پنج دوره اقدام به جوجه‌ریزی کنند.

وی با بیان اینکه میزان جوجه‌ریزی توسط این واحدها طی 10 ماه گذشته افزون‌بر 24 میلیون قطعه بوده، ابراز کرد: این جوجه‌ریزی در یک هزار و 132 واحد مرغداری با در نظر گرفتن چهار یا پنج دوره جوجه‌ریزی در هر یک از 530 واحد مرغداری انجام شده‌است.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با بیان اینکه در مقایسه میزان جوجه‌ریزی امسال با سال گذشته رشد 17 درصدی را شاهد بوده‌ایم، تصریح کرد: بخشی از این رشد را مرهون افزایش سرانه مصرف مرغ به دلایلی همچون نوسان قیمت در گوشت قرمز و در عین حال مسائلی همچون تمایل بیشتر مردم به مصرف مرغ به دلایل پزشکی و بهداشتی هستیم.

نظرپور با اشاره به اینکه طی دی ماه سال جاری نیز بیش از سه میلیون و 600 هزار قطعه جوجه‌‌ریزی داشتیم، ادامه داد: این میزان جوجه‌ریزی نسب به مدت مشابه سال گذشته رشد 15 درصدی داشته‌است.

وی با بیان اینکه در تولید نیز نسبت به سال گذشته رشد چشمگیری داشتیم، یادآوری کرد: در این بخش شاهد رشد 17 درصدی بودیم.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به اینکه وضعیت جوجه‌ریزی طی بهمن‌ماه نیز مناسب ارزیابی می‌شود، خاطرنشان کرد: تا روز گذشته حدود دو میلیون و 600 قطعه جوجه‌ریزی در این ماه داشته‌ایم.

نظرپور با بیان اینکه این عدد و رقم‌ها بیانگر زحمات بیشتر مرغداران همدانی طی سال جاری است، در واکنش به گلایه‌‌های مطرح‌شده از سوی مرغداران، گفت: مسائل مرتبط با قیمت‌گذاری گوشت مرغ از حیطه پاسخگویی بنده خارج بوده اما در خصوص تأمین نهاده‌ها باید بگویم که بیش از 80 درصد از ‌نهاده‌های مورد مصرف در مرغداری‌ها وارداتی است.

وی تأکید کرد: اگرچه 100 درصد نهاده‌ها در این بخش توسط ارز دولتی خریداری و وارد کشور می‌شود، اما به‌صورت سهمیه و دولتی در اختیار مرغداری‌ها قرار نمی‌گیرد.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به اینکه این نهاده‌ها توسط واردکنندگان در اختیار مرغداران قرار می‌گیرد، اظهار کرد: البته دراین‌بین وزارتخانه بخشی از نهاده را از طریق طراحی سامانه‌ای با عنوان بازارگاه عرضه می‌کند.

نظرپور با بیان اینکه در حال حاضر کنجاله سویا از طریق این سامانه با مشارکت واردکنندگان توزیع می‌شود، افزود: این سامانه کار خود را از شهریورماه آغاز کرده‌است.

وی با بیان اینکه مرغداران بدون هیچ‌گونه محدودیتی می‌توانند از طریق این سامانه نسبت به خرید کنجاله سویا به میزان نیاز اقدام کنند، اذعان کرد: در این سامانه، اسامی کلیه واردکنندگان و فروشندگان حتی انتخاب فروشنده بر عهده مرغدار است.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان عنوان کرد: البته هنوز نهاده ذرت وارد سامانه بازارگاه نشده‌است و مرغداران خارج از سامانه اقدام به تهیه آن می‌کنند.

نظرپور با اشاره به اینکه نحوه خرید و قیمت‌گذاری نهاده خارج از سامانه بر اساس عرف که از گذشته بر این بازار حاکم بوده صورت می‌گیرد، ادامه داد: البته شرکت پشتیبانی نیز هرساله بخشی از نهاده‌ها را به‌عنوان کالای راهبردی برای مواقع بروز بحران ذخیره می‌کند که می‌بایست این ذخایر به‌روزرسانی شوند؛ بر این اساس هرساله با ذخیزه‌سازی جدید، مقدار پیشین وارد بازار می‌شود.

وی اضافه کرد: این نهاده‌ها با هماهنگی سازمان جهاد کشاورزی در اختیار تشکل‌ها و اتحادیه‌ها قرار می‌گیرد و آ‌نها نیز اقدام به توزیع بین مرغداران می‌کنند.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با بیان اینکه از این محل 98 هزار و 219 تن ذرت و 55 هزار تن کنجاله سویا توزیع شده، خاطرنشان کرد: این میزان ذرت و سویا علاوه بر مقدار موجود در بازار امسال بوده‌است.

به گفته نظرپور با همه این تفاسیر به مشکلات ایجادشده برای مرغداران با توجه به تحریم ‌ها واقف هستیم؛ خوشبختانه با تدابیر اندیشیده شده مشکلی برای تأمین نهاده از طریق تخصیص ارز دولتی به واردات نداشتیم.

وی با بیان اینکه بخشی از مشکل تأمین نهاده برای مرغداری‌ها به زمان ارسال نهاده بازمی‌گیرد، یادآوری کرد: قرار گرفتن در نوبت حمل در شرکت‌های فروشنده نهاده، تأمین خودرو و افزایش کرایه درخواستی برای حمل بار ازجمله این مسائل است.

معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان با اشاره به اینکه می‌بایست دراین‌باره مرغدار نیز به‌موقع برای خرید نهاده از طریق بخش خصوصی اقدام کند تا با مشکل مواجه نشود، بیان کرد: ازآنجایی‌که تأمین نهاده و واردات آن از طریق ارز دولتی انجام می‌شود قیمت آن در کل کشور یکسان است، از طرفی همان‌طور که عنوان شد کنجاله سویا از طریق سامانه توزیع می‌شود پس وجود واسطه در این بخش منتفی است، اما جهت تأمین ذرت مرغداران نهاده را به‌صورت اقساطی و مدت‌دار از طریق واسطه خریداری می‌کنند که این قضیه تابعی از عرف است.

نظرپور با اشاره به قیمت تعیین‌شده در بازار برای هر کیلوگرم مرغ، افزود: طی سالی جاری با توجه به افزایش جوجه‌ریزی در برخی مواقع با افزایش قیمت جوجه یک‌روزه و نیز قیمت نهاده می‌بایست قیمت تعیین‌شده از سوی ستاد تنظیم بازار افزوده می‌شد تا از ضرر و زیان مرغدار جلوگیری شود.

وی عنوان کرد: برای افزایش بهای کرایه حمل نیز نیازمند تدبیر از سوی راهداری هستیم زیرا این افزایش منجر به بالا رفتن قیمت تولید و تضییع حقوق تولیدکننده شده‌است.

مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد به نظر می‌رسد باوجود تلاش‌های صورت گرفته همچنان صنعت نخست استان در گردابی از مشکلات گیر کرده و تدابیر اتخاذشده فقط در حد مرهمی بوده که زخم‌های جدیدی همچون افزایش کرایه حمل بار و درعین حال بالا رفتن هزینه‌های جانبی، کارآمدی آن را بی‌اثر کرده‌است؛ بر این اساس انتظار می‌رود دستگاه‌های متولی بیش‌ازپیش جهت رفع مشکلات این صنعتگران ورود کرده و از طریق تعامل درست با دستگاه‌های دخیل در افزایش زنجیره‌ای قیمت‌ها بتوانند بخش از بار تحمیل شده بر دوش تولیدکننده و صنعتگر را بردارند، زیرا طبق آنچه گفته شد به نظر می‌رسد در حال حاضر مرغدار اهرم تنظیم بازار قیمت مرغ بوده‌است و افزایش قیمت از جیب صنعتگر کسر می‌شود تا بتوان قیمت را در بازار به‌صورت معقول مدیریت کرد.