سپهرغرب، گروه سلامت: محققان در یک مطالعه نشان داده اند که مصرف منظم کافئین می‌تواند ماده خاکستری مغز را تغییر دهد. با این حال به نظر می‌رسد این اثر موقتی است.

قهوه، نوشابه‌های گازدار و نوشابه‌های انرژی‌زا از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های حاوی کافئین در دنیا هستند.

کافئین به اکثر ما کمک می‌کند تا هوشیارتر باشیم. با این حال، اگر در شب مصرف شود، می‌تواند خواب را مختل کند. کمبود خواب می‌تواند به نوبه خود بر روی ماده خاکستری مغز تأثیر بگذارد. از اینرو محققان دانشگاه باسل سوئیس به بررسی این موضوع پرداختند که آیا مصرف منظم کافئین به دلیل کم خوابی می‌تواند بر ساختار مغز تأثیر بگذارد.

یافته‌ها نشان داد کافئین مصرف شده به عنوان بخشی از مطالعه منجر به خواب نامناسب نشد. با این حال، محققان تغییرات در ماده خاکستری را مشاهده کردند. ماده خاکستری به قسمتهایی از سیستم عصبی مرکزی اشاره دارد که در درجه اول از سلول‌های عصبی تشکیل شده، در حالی که ماده سفید عمدتاً شامل مسیرهای عصبی است.

گروهی متشکل از 20 جوان سالم که همه آن‌ها به‌طور منظم روزانه قهوه می‌نوشیدند، در این مطالعه شرکت کردند. به آنها قرص‌های داده شد تا در طول دو دوره 10 روزه مصرف کنند و از آن‌ها خواسته شد که در این مدت کافئین دیگری مصرف نکنند.

در طی یک دوره مطالعه، آنها قرص‌های حاوی کافئین دریافت کردند. در دوره دیگر، قرص‌هایی که هیچ ماده مؤثری نداشت (دارونما) دریافت کردند. در پایان هر دوره 10 روزه، محققان حجم ماده خاکستری افراد را با استفاده از اسکن مغز بررسی کردند. آنها همچنین با ثبت فعالیت الکتریکی مغز (EEG)، کیفیت خواب شرکت کنندگان را در آزمایشگاه خواب ارزیابی کردند.

مقایسه داده‌ها نشان داد که عمق خواب شرکت کنندگان بدون در نظر گرفتن اینکه کافئین یا کپسول‌های دارونما مصرف کرده‌اند، برابر است. اما تفاوت قابل‌توجهی در ماده خاکستری هر دو دوره مشخص شد. بعد از 10 روز مصرف دارونما یعنی عدم مصرف کافئین، حجم ماده خاکستری بیشتر از مدت زمان مشابه دریافت کپسول‌های کافئین بود.

این تفاوت به ویژه در لوب گیجگاهی داخلی راست، از جمله هیپوکامپ، منطقه‌ای از مغز که برای تثبیت حافظه ضروری است، چشمگیر بود.

دکتر کارولین ریچرت تأکید می‌کند: «نتایج ما لزوماً به این معنی نیست که مصرف کافئین روی مغز تأثیر منفی دارد. اما مصرف روزانه کافئین به‌طور واضح بر سخت‌افزار شناختی ما تأثیر می‌گذارد که نیاز به مطالعات بیشتری در این زمینه است.»

اگرچه به نظر می‌رسد که کافئین حجم ماده خاکستری را کاهش می‌دهد، اما فقط پس از 10 روز پرهیز از مصرف قهوه، به‌طور قابل‌توجهی در افراد مورد آزمایش احیا شد از این رو احتمالاً این تغییرات موقتی است.