سپهرغرب، گروه سیاسی: در انتخابات ریاست جمهوری رای مردم حرف اول را می‌زند، اما آرایی وجود دارند که برای نامزد و حزب خاصی نیستند.

سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری 28 خرداد ماه 1400 یعنی کمتر 10 روز دیگر برگزار می‌شود. در این انتخابات 7 نامزد «محسن رضایی، محسن مهرعلیزاده، امیر حسین قاضی زاده هاشمی، عبدالناصر همتی، ابراهیم رئیسی، علیرضا زاکانی، سعید جلیلی» وارد گود سختِ رقابت انتخابات ریاست جمهوری از سوی دو جناح اصولگرا و اصلاح طلب شده اند و هر یک سعی دارند بر سبد رای خود بیفزایند.

 معمای آرای خاکستری

در انتخابات ریاست جمهوری در مورد مساله انتخاب‌کنندگان 3 بخش مردمی وجود دارد که رای می‌دهند. گروه اول احزاب، جریان‌ها، گروه‌های سیاسی و افرادی که سازمان رای دارند و فعالیت‌های انتخاباتی آن‌ها سازمان‌یافته است هستند و گروه دوم کسانی هستند که رای نمی‌دهند و گروه سوم در جرگه این تقسیم بندی نمی‌گنجند و رای آن‌ها برای اصولگرا و اصلاح طلب نیست. در واقع بر اساس آنچه تحلیل‌گران معتقدند 30 درصد آرا در هر انتخاباتی متعلق به جناح اصولگرا و اصلاح‌طلب، حدود 20 تا 30 درصد مردم نیز هر کدام به دلیلی در انتخابات شرکت نخواهند کرد و گروه سوم نیز که حدود 30 تا 36 درصد آرای جامعه را تشکیل می‌دهند مربوط به آرای خاکستری هستند. در ادبیات جامعه‌شناسی سیاسی، به این بخش از رای دهندگان انتخابات «آرای خاکستری»، «آرای خاموش» یا در ادبیات مرسوم نظرسنجی ایرانی، «مرددین» می‌گویند. آرای این گروه در انتخابات سرنوشت‌ساز است و ابتدا می‌توانند مشارکت حداکثری را شکل دهند و ثانیا می‌توانند ورقِ سبد رای را به نحو محسوسی تغییر دهند.

جناح‌ها و جریان‌های سیاسی در تلاش هستند تا در این فرصت، آرای خاکستری را به نفع خود، وارد عرصه کنند. نامزد‌های انتخابات در این ایام بیشتر از اینکه به فکر کسانی باشند که مشخص است می‌خواهند به چه نامزدی رای بدهند بیشتر به کسانی که هنوز تصمیمی برای مشارکت نگرفته اند گرایش دارند و سعی دارند آن‌ها را به نفع خود پای صندوق‌های رای بکشانند تا سبد رای پُرتری داشته باشند تا مرگ سیاسی آن‌ها رقم نخورد.

 نامزد‌های انتخابات با زبان بدن آرای خاکستری را نصیب خود می‌کنند

محمد علی بیدارمغز چهره ماندگار تشریفات ایران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره تاثیرگذاری آرای خاکستری در انتخابات گفت: حسن روحانی در سال 96 با یک دقیقه نگاه به لنز دوربین و حرف زدن با مردم توانست تاثیر زیادی بر سبد رای خود بگذارد. در انتخابات مردم به سه دسته تقسیم می‌شوند؛ دو گروه طرفدار دو جبهه هستند و یک گروه هم بی طرف هستند. کسی که می‌خواهد پیروز شود باید آرای بی طرف یا اصطلاحا خاکستری را به خود جذب کند. در انتخابات آمریکا 7 درصد رای خاکستری بود که بایدن آن‌ها را از آن خود کرد و پیروز شد. اگر کسی بتواند آرای خاکستری را جذب کند می‌تواند این رای را بخرد. وقتی روحانی به لنز دوربین خیره شد می‌دانست که مردم در آن سوی لنز به او نگاه می‌کنند.

 آرای خاکستری باعث پیروزی روحانی شد

عباس عبدی فعال اصلاح طلب درباره آرای خاکستری گفته است: آرای خاکستری که قابل جذب است شامل کسانی می‌شود که تردید دارند در انتخابات شرکت کنند و کسانی که شرکت می‌کنند، ولی هنوز نامزد خود را انتخاب نکرده‌اند و نیز کسانی که در شرایط کنونی نامزد خود را انتخاب کرده‌اند، ولی امکان تغییر نظر آنان وجود دارد. این گروه در سال 1392 زیاد بودند و آرای آنان به وسیله آقای روحانی و اصلاح‌طلبان تغییر کرد، در حالی که پیش از آن درباره نامزد مورد نظر خود تصمیم موقتی گرفته بودند.

عبدی ادامه داد: آمار نظرسنجی‌ها در تهران نشان می‌دهد که این گروه حدود 30 تا 35 درصد کسانی است که در تهران رأی خواهند داد و باید برای جذب آنان برنامه‌ریزی کرد و آنان را مخاطب خود قرار داد. این‌ها افراد به نسبت متنوعی هستند. بخشی از آنان علاقه‌ای به شرکت در انتخابات ندارند. ولی اگر بیایند معلوم است که به چه جناحی رأی می‌دهند.

 اصلاح‌طلبان می‌توانند امیدوار باشند که 10 تا 15 درصد افراد را از طریق تشویق به مشارکت به آرای خود اضافه کنند. آنان کم و بیش سهم سبد نامزدان اصلاح‌طلب هستند. هر دو گروه اصلاح‌طلب و اصول‌گرا می‌توانند برای آنان برنامه داشته باشند.

 آرا خاکستری بیشتر به نفع اصلاح طلبان جذب می‌شود

حسین کنعانی مقدم فعال سیاسی اصولگرا درباره تاثیر آرای خاکستری بر پیروزی انتخابات گفت: همیشه بیش از 25 درصد آرای مردم، آرای خاکستری و مردد هستند که بیشتر به سمت اصلاح‌طلبان جذب می‌شوند تا اصولگرایان. در انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم اصلاح طلبان تمرکز ویژه‌ای به آرای خاکستری داشتند و توانستند که این بخش از آرا را به پای صندوق بیاورند، مجموع اصلاح‌طلبان و آرای خاکستری و البته گروه‌هایی که هرگز حاضر به رای دادن در انتخابات نمی‌شدند باعث شدند تا روحانی بیش از 23 میلیون رای آورده و اکثریت آرا را حفظ کند.

 مرددین انتخاباتی، چگونه ورق را برمی‌گردانند؟

با مروری بر نظر کارشناسان و صاحب نظران می‌توان اذعان کرد آرای خاکستری برای بالا بردن سطح مشارکت سیاسی و چرخاندن ورق نتیجه انتخابات تاثیر به سزایی دارد. کاندیدا‌های هر انتخاباتی از جمله انتخابات ریاست جمهوری نیز سعی می‌کنند با اقداماتی این آرای خاکستری را به سبد رای خود بیاورند. تا اگر پیروز انتخابات هم نباشند حداقل سبد رای ان‌ها از آرای باطله و سفید کمتر نباشد.

برگ برنده هر نامزدی در جریان انتخابات توجه به مقوله برندسازی است. یعنی داوطلبان باید در هر زمینه‌ای از برنامه و هدف گرفته تا شیوه پوشش و سخن گفتن در پی برند سازی برای خودشان باشند تا بتوانند آرای خاکستری را به سمت خود جلب کنند. در شرایط کنونی سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری نیز برخی از نامزد‌ها که از حمایت هیچ یک از دو جبهه اصلاح طلب و اصولگرا برخوردار نیستند در تلاش هستند این آرای خاکستری را نسیب خود کنند تا مرددین ورق را به نام آن‌ها برگردانند، زیرا احتمال رای دادن آن‌ها در هر صورت بیشتر از کسانی است که اعلام کرده اند رای نمی‌دهند.