در یک مقاله بررسی شد؛
ویژگی‌های محیطی فضاهای شهری
سپهرغرب، گروه شهر: افزایش جمعیت در پیرامون شهرها، ناشی از مهاجرت به همراه رشد سریع جمعیت، توازن اکولوژیکی را مختل کرده است؛ نتیجه این روند عدم تعادل و ناسازگاری میان انسان و طبیعت و به هم خوردن رابطه اکوسیستم خواهد بود.
بر اساس چکیده یک مقاله، با توسعه شهرها مظاهر و ارزش‌های محیط طبیعی در معرض نابودی قرار گرفته و شهرنشینان از جاذبه‌های طبیعی محروم شده‌اند.
در پاسخ به این ناکارآمدی، رهیافت جدید برنامه‌ریزی محیطی در راستای حفاظت از محیط و نگهداشت منابع طبیعی مطرح شده است. شهرهای کنونی با گسترش افقی خود منجر به تخریب زمینهای کشاورزی و جنگلی، نابودی اکوسیستم‌های طبیعی همچون رودخانه‌ها و تالاب‌ها و انتشار آلاینده‌های محیطی شده‌اند.
جوامع انسانی نیز جدا از عوامل اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی قادر به زندگی نیستند؛ بنابراین برای برخورداری از نیازهای اساسی خود به طبیعت و به‌ویژه محیط زیست وابسته هستند.
عدم رعایت سازگاری محیط طبیعی در توسعه شهرها موجب بروز مخاطرات گوناگون می‌شود که رعایت عوامل طبیعی و مطابقت دادن توسعه شهرها از اقدامات اساسی در جهت مقابله با رخدادهای طبیعی محسوب می‌شود.
در پاسخ به ناکارآمدی، رهیافت جدید برنامه‌ریزی محیطی در راستای حفاظت از محیط و نگهداشت منابع طبیعی مطرح است.
یکی از مهم‌ترین زمینه‌های عمل برنامه‌ریزی محیطی، تشخیص نواحی است؛ با تحلیل مناسبت محیطی می‌توان ضمن شناخت مشکلات توسعه‌های شهری در گذشته، اطلاعات لازم برای اصلاح وضع موجود و بهبود در آینده را به دست آورد؛ در واقع ماهیت گسترش فضایی کلان‌شهرها، ضرورت کاربرد روش‌های تحلیل مناسبت به محیطی را در زمینه‌های کاهش فشار ناشی از هجوم گسترش فضایی بر بستر طبیعی و نواحی پیرامون آن، ایجاد شرایط مناسب برای تحقق اهداف توسعه پایدار و هدایت گسترش فضایی نواحی دارای مناسبت محیطی ایجاب می‌کند؛ بنابراین با توجه به اهمیت موضوع تحقیقات گسترده‌ای نیز توسط کارشناسان انجام شده است.
رهیافت برنامه‌ریزی محیطی
برنامه‌ریزی محیطی با هدف تعادل بخشیدن به نیازهای انسانی و محیط زیستی در دهه‌های 1970 میلادی مورد توجه برنامه‌ریزان واقع شد؛ این نوع برنامه‌ریزی دربرگیرنده اطلاعات محیط زیستی، کالبدی، فرهنگی و اجتماعی بوده، تا فعالیت‌های انسانی را پایدار ساخته و از نابودی و تخریب منابع طبیعی جلوگیری کند. زمینه‌های عمل برنامه‌ریزی محیطی شامل تشخیص نواحی از نظر محیط منحصر به‌فرد در وضعیت بحرانی و مکان یابی فعالیت‌های تخریب‌کننده محیط طبیعی است.
در ارتباط با سیر تفکر و تحلیل مناسبت محیطی نیز باید اشاره داشت که با آغاز پیشرفت‌های فناوری در جهان و شروع زندگی آمیخته با صنعت، رشد سرسام‌آور جمعیت و به‌دنبال آن گسترش شهرها و معیارهای تحلیل مناسبت، رویکردی اقتصادی پیدا کرده است.
با دگرگونی نسبی تحلیل مناسبت مکان‌ها به تدریج بحران‌های زیست محیطی هشدارگونه، دلیلی بر توجه به واکنش‌های محیطی و کنترل فعالیت‌های لجام‌گسیخته و آلاینده انسان شد.
تحلیل مناسبت محیطی، هر ناحیه را به منظور توسعه و برنامه‌ریزی توسعه آن به طور کلی تحلیل مهندسی بوم می‌نامند.
مطالعه بوم‌شناسی یک ناحیه یا به‌کارگیری جنبه‌ها و عوامل کالبدی مختلفی همچون طبیعت، منظر و منابع طبیعی در برابر ویژگی‌های کاربردی مناسب مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
این مناسبت محیطی نشان می‌دهد که هرگاه همه شاخص‌های مناسبت محیطی برای گسترش فضایی بر هم منطبق شوند، ناحیه به دست آمده دارای بالاترین مناسبت گسترش و توسعه در مقایسه با سایر نواحی است.
نتیجه نهایی تحلیل مناسبت محیطی، تحلیل ترکیبی است که معمولاً در چهار دسته نواحی مناسب گسترش فضایی، نواحی کمتر مناسب برای گسترش فضایی، نواحی نامناسب گسترش فضایی و نواحی حفاظتی طبقه‌بندی می‌شود که راهبردهای تحلیل مناسبت محیطی نیز شامل نگهداری و توسعه مدیریتی احیاگرایانه است.
نتیجه‌گیری
تحلیل مناسبت محیطی از مهم‌ترین فنون مورد استفاده توسط برنامه‌ریزان محیطی برای شناسایی نواحی طبیعی با ارزش است؛ در این راستا تحقیقاتی انجام شده تا زمینهای مناسب برای شناخت و به‌کارگیری این رهیافت در توسعه فضای شهری فراهم شود.
مرور متون تخصصی نشان می‌دهد تحلیل مناسبت محیطی، یک روش هم‌پوشانی فضایی است، که با انتخاب شاخص‌های مناسب و ترکیب آن‌ها، فضای مورد مطالعه از نواحی مناسب تا نامناسب پهنه‌بندی می‌شود و بنابراین به شناسایی مناسب‌ترین کاربری‌های در زمینهای نیازمند توسعه، کمک می‌کند. راهبردهای نگهداری، حفاظت، توسعه، احیاگرایانه و مدیریتی از راهبردهای تحلیل مناسبت محیطی هستند.
همچنین فرآیند عمومی تحلیل مناسبت محیطی مشتمل بر سه مرحله توصیف اطلاعات پایه، تفسیر اطلاعات پایه و پردازش است؛ فنون روی‌هم‌گذاری، فنون تحلیل سلسله مراتبی و فنون رایانه‌ای تحلیل، از فنون تحلیل مناسبت محیطی هستند، که با بهره‌گیری از هرکدام می‌توان به تحلیل مناسبت محیطی محدوده مورد مطالعه پرداخت.
شناسه خبر 47971
