در آموزه‌های سبک زندگی اسلامی توجه و تأکید زیادی نسبت به نهاد خانواده شده و انس و الفت میان همسران یکی از موضوعات مؤکد میان زن و شوهر است. این موضوع به قدری اهمیت دارد که می‌توان از قهر و کدورت همسران به عنوان یکی از آسیب‌های اساسی در کمین نهاد خانواده یاد کرد.

دکتر طاهره محسنی، کارشناس اسلامی و استاد دانشگاه امام صادق علیه السلام، به بررسی موضوع قهر همسران و پیامدهای آن در زندگی مشترک پرداخته است.

توجه قرآن به انس در خانواده

 در آموزه‌های مربوط به سبک زندگی در مورد انس و آشتی میان همسران تأکید زیادی شده است. آیا در آیات قرآن کریم هم به این موضوع اشاره دقیقی شده است؟

بله. انس و دوستی میان همسران یکی از نکات مهم در آموزه‌های اسلامی است. این موضوع به اندازه‌ای دارای اهمیت است که خدای متعال در سوره نساء آیه 128 بر ایجاد صلح و دوستی میان زن و شوهر تأکید کرده و می‌فرماید: «وَ إِنِ امْرَأَةٌ خافَتْ مِنْ بَعْلِها نُشُوزاً أَوْ إِعْراضاً فَلا جُناحَ عَلَیْهِما أَنْ یُصْلِحا بَیْنَهُما صُلْحاً وَ الصُّلْحُ خَیْرٌ وَ أُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ وَ إِنْ تُحْسِنُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ کانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبیراً؛ و اگر زنی از طغیان و سرکشی یا اعراض شوهر خود بیم داشته باشد، مانعی ندارد با هم صلح کنند (و زن یا مرد از پاره ای از حقوق خود به خاطر صلح صرف نظر نماید) و صلح بهتر است اگر چه مردم (طبق غریزه حبّ ذات در این گونه موارد) بخل می‌ورزند. و اگر نیکی کنید و پرهیزگاری پیشه سازید (و بخاطر صلح، گذشت نمایید) خداوند به آنچه انجام می‌دهید آگاه است (و پاداش شایسته به شما خواهد داد).»

بر اساس این آیه شریفه به زنان سفارش شده است تا حد امکان در میان خود و همسرشان صلح و الفت برقرار کرده و از قهر و جدایی بپرهیزند تا به این ترتیب آرامش و آسودگی خاطر را در خانواده برقرار شود.

 به هر حال قهر و کدورت در هر خانواده‌ای به وجود می‌آید. اما چه راهکاری برای کم شدن و ختم مشاجرات و دلخوری‌ها میان همسران وجود دارد؟

دقت کنید که قهر کردن زن و شوهر با یکدیگر به دلایل متفاوتی اتفاق می‌افتد. گاهی اوقات زن نسبت به رفتار و یا کارهای همسرش اعتراض دارد و با قهر کردن و گوشه گیری می‌خواهد نظر مرد را به خودش جلب کرده و اعتراض خود را به او بفهماند.

در چنین شرایطی مرد وظیفه دارد که خیلی زود با همسر خود به صحبت و گفت و گو بنشیند و به این ترتیب، دلیل اعتراض او را متوجه شود تا اگر حق با اوست، رفتار خودش را اصلاح کند و اگر دلیلی دارد بازگو کند تا به هر صورت آشتی و صلح در بین آن‌ها برقرار شود.

 این گونه برخورد در مورد خانم‌ها هم صدق می‌کند؟

بله. اگر مردی با همسرش قهر کرد تا نارضایتی خود را نسبت به موضوع یا اتفاقی به او بفهماند، زن مسئولیت دارد تا از او دلجویی کند و با نرمی و مدارا، او را به ادامه زندگی دلگرم کند و جلوی ادامه پیدا کردن قهر را بگیرد.

سرانجام ادامه دادن قهر و طولانی کردن زمان آن

اگر هیچ کدام از زن و شوهر حاضر به دلجویی و گذشت در اختلافات نباشند،‌ چه باید کرد؟

اگر زن و شوهر در قبال نارضایتی و قهر طرف مقابل، واکنشی برای آشتی کردن از خود نشان ندهد و قهرشان ادامه پیدا کند، کسی که قهر کرده چه زن باشد و چه شوهر، ممکن است آن قدر به جدایی خود ادامه دهد که همان دلخوری کوچکی که می‌توانست با چند جمله دلجویانه مرتفع شود، به کینه و بغضی عمیق تبدیل می‌شود که زن و شوهر را از هر روز از یکدیگر دور و دورتر می‌کند.

به عبارت دیگر، پافشاری در قهر کردن یکی از زوجین و لجبازی طرف مقابل برای ادامه دادن این شرایط می‌تواند آسیب‌های جبران ناپذیری را به زندگی مشترک آنها وارد کند. چراکه این نوع دلخوری‌ها در ذهن باقی می‌ماند و به مرور زمان زن و شوهر را نسبت به یکدیگر دلسرد می‌کند.

نکته قابل توجه در این مورد آن است که نه تنها ادامه دادن قهر و طولانی کردن زمان آن می‌تواند به زندگی‌های مشترک افراد آسیب برساند، بلکه تکرار قهر کردن هم روابط عاطفی در زندگی را سست می‌کند.

پس بهتر است هیچ‌کسی خودش را به قهر کردن عادت ندهد و اگر از رفتار یا گفتار همسر خود رنجیده شد، این موضوع را از طریق گفت‌وگوی دوستانه با او مطرح کرده و راه‌حل را با کمک و مشورت یکدیگر پیدا کنند.