درعصر حاضر چون عوامل جذب و وقت پرکن زیاد شده، ناخودآگاه می‌بینیم توجه به بعضی از امور کاهش پیدا می‌کند. مثل درس خواندن که امروز تحت تأثیر عواملی چون رسانه‌های مجازی، تلویزیون، گوشی و... قرار گرفته و خانواده‌ها از کم‌توجهی فرزندانشان به این امر گله‌مند هستند.

از دغدغه‌های بسیاری از پدر و مادرها، کسالت فرزندان در خواندن نماز است. در این فرصت به بیان نکات و راهکارهایی می‌پردازیم که هرکسی با تداوم به عمل کردن به آن‌ها، قطعاً تأثیرات خوبی در رغبت فرزندان خود به نماز مشاهده خواهد کرد.

***از خودتان شروع کنید

از مهم‌ترین عوامل در ترغیب فرزندان به هرکار خوب من جمله خواندن نماز این است که والدین الگوی مناسبی در این امر بوده و قبل از هر اقدامی از خود شروع کنند. اگر شما به عنوان والدین نسبت به نماز و توجه به اول وقت خواندن آن بی‌توجه هستید، نباید انتظاری از فرزندتان داشته باشید.

حجت‌الاسلام سیدعلیرضا تراشیون نقش والدین را در ترغیب فرزندان به نماز خواندن را این‌گونه بیان می‌کند: «تعبیری هست که می‌گویند تا نمازخوان‌هایمان نمازخوان نشوند، بی‌نمازها نمازخوان نمی‌شوند. والدین توجه داشته باشند در صورت عدم وجود عذری، به نماز اهمیت زمانی داده و در اول وقت بخوانند. 5 دقیقه قبل اذان عطر زده، جانماز و لباس آراسته پوشیده و با فراهم کردن اسباب، زمینه‌ ترغیب فرزندان به نماز را ایجاد کنند. همچنین بعد از نماز نیز سریع بلند نشده و 5 دقیقه سر سجاده نشسته و تعقیباتی بخوانند.»

***فرزندانتان را عادت دهید

با شیوه‌های مختلف فرزندان خود را قبل از بلوغ و به تعبیر روایات از هفت سالگی به نماز عادت داده و خواندن نماز را به او آموزش دهید اما مراقب باشید تا زمانی که نماز برایش واجب نشده او را مجبور به نماز خواندن نکنید. مثلا قبل از اذان با کودک کمی بازی کرده، موقع اذان که شد بگویید دخترم، پسرم اذان است من می‌خواهم نماز بخوانم تو چه؟ دستور نداده، بلکه پیشنهاد دهید.

***فشار نیاورید

در دعوت فرزندان به نماز آسان‌گیر بوده و از حساسیت زیاد خودداری کنید. توجه داشته باشید آسان گرفتن به معنای کم کردن از دستورات الهی نیست، بلکه به این معنی است که دستورات دینی به صورت قابل فهم برای فرزندان به تناسب سن و موقعیتشان توضیح داده شود.

هنگامی که نماز خواندن را به او آموزش می‌دهید، مستحبات را کنار گذاشته تا فرزندتان خسته و دلزده نشود.

اگر فرزندتان برای خواندن نماز صبح خواب ماند، او را سرزنش نکرده، به او یاد دهید تا قضای نماز را به جای آورد.

در ابتدای کار، فرزندان را به دلیل نحوه خواندن نماز(تند خواندن و...) سرزنش نکنید. نکته مهم در مرحله اول اصل خواندن نماز است، حتی اگر تند خوانده شود.

اول وقت خواندن نماز خیلی فضیلت دارد ولی واجب نیست. تراشیون ادامه می‌دهد: «ذهن بچه‌ها را فعال کرده و توپ تصمیم‌گیری را در زمین آن‌ها بیاندازید. مثلاً بگویید: دخترم، پسرم اذان این ساعت است، نیمه شب شرعی که نماز قضا می‌شود هم این ساعت است. شما کی می‌خواهی نمازت را بخوانی؟ بگذارید خودش وارد میدان عمل شده و تصمیم بگیرد. اغلب بچه‌ها مخصوصاً در دوران نوجوانی و جوانی وقتی تصمیمی را خودشان بگیرند به آن پایبندترهستند.»

***تشویق کنید

تشویق یعنی ایجاد شوق. یاد دادن و وادار کردن با زور نتیجه ای نداشته و والدین باید جوری رفتار کنند که بچه‌ها خودشان به نماز رغبت پیدا کنند. به هر شکلی که می‌توانید موجبات تشویق و شوق نمازخواندن برای فرزندانتان را فراهم کنید. زیاد به او "بارک الله" گفته، جایزه بدهید، اظهار محبت کنید که بفهمد و قتی نماز می‌خواند بر محبت شما نسبت به او افزوده می‌شود.

استاد بهرامپور، مفسر قرآن کریم در این رابطه می‌گوید: «اگر فرزندتان کاهل نماز است؛ یعنی گاهی می‌خواند و گاهی نمی‌خواند، زمانی که نماز می‌خواند تشویق‌هایی برای او در نظر بگیرید تا بداند نماز خواندن او برای شما بسیار اهمیت دارد. اگرهم اصلاً نماز نمی‌خواند یک جوری او به سمت نماز بیاورید که حداقل 40 روز کامل مداومت پیدا کند. مثلا موبایلی چیزی می‌خواهد، آن را مشروط کنید به اینکه اگر 40 روز نمازت را بخوانی این را می‌خرم. بعضی بزرگان می‌گویند اگر کسی 40 روز نماز را به طور کامل مداومت داشته باشد، با نماز مأنوس خواهد شد.»

***همسالان را جدی بگیرید

دراین میان نقش همسالان و کسانی که با آن‌ها رفت و آمد دارید در ترغیب فرزندان به نماز بسیار کمک کننده و تأثیرگذار است. در معاشرت با خانواده‌های دیگر دقت کرده و سعی کنید تا با خانواده‌های مذهبی و دوستان مؤمن رفت و آمد داشته باشید. تراشیون پیشنهاد می‌دهد: «شرایطی را فراهم کنید که دیدارهای فرزندتان با دوستانش در زمان نماز باشد. مثلاً بگویید این هفته از زمان نماز مغرب و عشا دوستت را دعوت کن تا بعد از خواندن نماز با هم درس خوانده و یا فلان بازی را انجام دهید.»

***در خانه، نماز جماعت بخوانید

فرزند خود را از کودکی با جلسات قرآنی و مسجد آشنا کرده و او را برای رفتن به این مکان‌ها تشویق کنید.در ایام کرونا و زمان‌هایی که شرایط برای شرکت در مساجد فراهم نیست، خانوادگی در خانه نماز جماعت بخوانید تا علاوه بر بهره‌مند شدن از ثواب نماز جماعت، بچه‌ها نیز به خواندن نماز تشویق شود. به تجربه ثابت شده اگرفرزندان به مسجد نرفته، در جمع نبوده و نماز خواندن جمع را نبینند به این کار تشویق نخواهند شد. چراکه حضور در جمع مشوق انسان است، آدم بزرگ هم وقتی خودش را در جمع اهل عبادت می‌بیند روح عبادت بیشتری پیدا می‌کند.

***تذکر دهید

زمان، مکان، حال و شرایط فرزندتان را درنظر گرفته و هر روز و هر لحظه تذکر ندهید. با فواصل طولانی تذکر داده و رد شوید. مراقب باشید تذکردادن‌هایتان منجر به گیردادن نشود. تا می‌توانید تذکرهایتان غیرمستقیم بوده و فقط از زبان شما هم گفته نشود.

***از او تعریف کنید

فرزند خود را غرق در محبت و عاطفه خود کنید. همانطور که برای کسب نمرات بالا در مدرسه یا قبولی در دانشگاه او را تشویق کرده و به او جایزه می‌دهید، نماز خواندن او را در مهمانی و در حضور دیگران ابراز کرده و به عنوان یک امتیاز از او تعریف کنیم.

***دعا کرده و صدقه بدهید

از دیگر راهکارهای مهم برای نمازخوان شدن فرزندان، دعای پدر و مادر در حق آن‌ها است. به طوری که می‌بینیم حضرت ابراهیم(علیه‌السلام) برای نمازخوان شدن ذریه خود دعا می‌کردند. در حالات مرحوم شاه آبادی آمده ایشان مبلغی را روزانه برای اینکه افراد خانواده‌شان از مسیر خدا و اهل بیت(علیهم‌السلام) خارج نشوند، صدقه می‌دادند.

***صبور باشید

نوجوانان به دلیل تغییرات هورمونی کمی دچار خستگی و سستی می‌شوند. بنابراین برای خواندن نماز مخصوصاً نماز صبح با او مشاجره نکنید، بلکه او را با عناوین زیبا، نوازش و محبت از خواب بیدار کنید. در این راه صبور بوده، خودتان حداقل نیم ساعت زودتر بیدار شده، باروشن کردن چراغ ها، پخش کردن صدای اذان در خانه در کنار بستر او نماز خوانده تا مقدمات بیدار شدن او را فراهم کرده و قبل و بعد از نماز خودتان او را برای خواندن نماز صدا بزنید.

***نگاه ابزاری نداشته باشید

پدر و مادر جایگاه نماز را به درستی برای فرزند تحلیل کرده و از نماز استفاده ابزاری نکنند که اگر نماز بخوانی در امتحان قبول می‌شوی، به خواسته‌ات می‌رسی و مشکلاتت حل می‌شود. چرا که ممکن است بعد از مدتی فرزند نماز را کنار بگذارد. گاه از نوجوان پرسیده می‌شود چرا نماز نمی‌خواند و او پاسخ می‌دهد که به فلان خواسته ای که از خدا داشتم و به آرزویم نرسیدم، به همین دلیل دیگر نماز نمی‌خوانم. و این به دلیل همان نگاه ابزاری به نماز است که خطرات زیادی را در پی خواهد داشت.