آلودگی هوا یک معضل بزرگ است که شهرهای سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. غلظت آلاینده‌های مضر در شهرها افزایش یافته و باعث تخریب محیط زیست و ایجاد خطرات جدی برای سلامتی موجودات زنده شده است. خوشبختانه، راهبردها و اقدامات متعددی وجود دارد که می‌توان برای کاهش آلودگی هوا و ایجاد شهرهای پاک‌تر و سالم‌تر اجرا کرد. در این گزارش، راه‌هایی برای کاهش آلودگی هوا و ترویج زندگی پایدار در محیط‌های شهری را بررسی می‌کنیم.

**تشویق به حمل‌ونقل عمومی و پایدار

یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا در شهرها انتشار گازهای گلخانه‌ای حاصل از وسایل نقلیه است. مردم برای صرفه‌جویی در زمان ترجیح می‌دهند از خودروی شخصی خود به جای وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند. اگر بتوان راهکارهایی پیدا کرد که مردم را تشویق کند از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند یا به جای خودروی شخصی از دوچرخه یا موتور استفاده کنند و این کار را با دیگران به اشتراک بگذارند کمک زیادی به کاهش تعداد وسایل نقلیه در خیابان می‌شود که نتیجه آن بهبود کیفیت هوا خواهد بود. بنابراین سرمایه‌گذاری در سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی، ارتقای زیرساخت‌های دوچرخه‌سواری و ایجاد انگیزه برای استفاده از وسایل نقلیه الکتریکی که به سیستم نقلیه پایدار معروف هستند می‌تواند نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا داشته باشد.

**افزایش کنترل گازهای منتشر شده در محیط‌های صنعتی

صنایع اغلب آلاینده‌های زیادی در محیط زیست منتشر می‌کنند. اجرای مقررات و استانداردهای سختگیرانه در جهت کنترل انتشار این آلاینده‌ها می‌تواند گام بزرگی در راستای کاهش آلودگی هوا باشد. تشویق به پذیرش فناوری‌های پاک‌تر، مانند استفاده از اسکرابر و فیلتر می‌تواند به میزان قابل‌توجهی انتشار آلاینده‌های مضر را کاهش دهد. نظارت منظم محیطی و اجرای استانداردهای انتشار برای اطمینان از رعایت و حفاظت از کیفیت هوا در مناطق شهری حیاتی است.

**ترویج شیوه‌های ساخت‌وساز پایدار

طی اجرای پروژه‌های ساخت و ساز، علاوه بر گردوغبار، گازهای گلخانه‌ای زیادی نیز در هوا منتشر می‌شود. به همین علت اجرای اقداماتی برای کنترل گرد و غبار ساختمانی، مانند استفاده از اسپری‌های آب، پوشاندن محل‌های ساخت و ساز و مدیریت صحیح زباله‌های ساختمانی می‌تواند کمک بزرگی به ساخت و ساز پایدار و در نهایت کاهش آلودگی حاصل از ساخت و ساز باشد.

*ارتقای بهره‌وری انرژی

تولید و مصرف انرژی از عوامل اصلی آلودگی هوا هستند. ترویج اقدامات بهره‌وری انرژی می‌تواند به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از نیروگاه‌ها و ساختمان‌های مسکونی کمک کند. تشویق به استفاده از وسایل برقی کارآمد، ترویج منابع انرژی تجدیدپذیر و اجرای قوانین ساختمانی که بهره‌وری انرژی را در اولویت قرار می‌دهند، همگی می‌توانند به کاهش آلودگی هوا در شهرها کمک کنند. با اتخاذ شیوه‌های انرژی پایدار، نه‌تنها می‌توانیم کیفیت هوا را بهبود بخشیم، بلکه می‌توانیم انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش دهیم و با تغییرات آب‌وهوایی مبارزه کنیم.

*اجرای فضاهای سبز و برنامه‌ریزی شهری

فضاهای سبز مانند پارک‌ها و باغ‌ها نقش حیاتی در کاهش آلودگی هوا در شهرها دارند. درختان و گیاهان به‌عنوان فیلترهای طبیعی هوا عمل می‌کنند و آلاینده‌ها را جذب و اکسیژن آزاد می‌کنند. گنجاندن فضاهای سبز در طرح‌های برنامه‌ریزی شهری می‌تواند به ایجاد یک محیط شهری سالم‌تر کمک کند.

**بهبود کارایی خودرو

اجرای استانداردهای آلایندگی دقیق‌تر برای وسایل نقلیه، حمایت از پذیرش فناوری‌های پاک‌تر، تشویق به استفاده از وسایل نقلیه الکتریکی و هیبریدی، ترویج توسعه زیرساخت‌های شارژ، تعمیر و نگهداری منظم خودرو اقداماتی است که نتیجه مؤثری در کاهش آلودگی هوا دارد.

**آموزش و افزایش آگاهی

آگاهی عمومی و آموزش، عناصر کلیدی در مبارزه با آلودگی هوا هستند. اطلاع‌رسانی به شهروندان در مورد خطرات ناشی از آلودگی هوا و مسئولیت اجتماعی آن‌ها در برابر کاهش آلودگی می‌تواند باعث ایجاد تغییرات مثبت شود. کمپین‌های آموزشی، کارگاه‌ها و برنامه‌های مشارکت اجتماعی می‌توانند به افزایش آگاهی در مورد شیوه‌های زندگی پایدار کمک کنند و شهروندان را تشویق به انتخاب‌های آگاهانه از نظر زیست‌محیطی کنند.

**تقویت شیوه‌های مدیریت پسماند

مدیریت نادرست پسماند یکی دیگر از معضلاتی است که از طریق انتشار گازهای سمی و سوزاندن زباله منجر به آلودگی هوا می‌شود. پیاده‌سازی سیستم‌های مدیریت پسماند مؤثر، از جمله برنامه‌های بازیافت، تفکیک زباله و تأسیسات دفع زباله کنترل‌شده، می‌تواند به حداقل رساندن آلودگی ناشی از زباله‌ها کمک کند.

همچنین تشویق به کمپوست‌سازی و کاهش پلاستیک‌های یک‌بار مصرف نیز می‌تواند به کاهش ضایعات و متعاقباً آلودگی هوا کمک کند.

**همکاری و حمایت از تغییر

رسیدگی به آلودگی هوا مستلزم همکاری بین واحدهای مختلف ازجمله سازمان‌های دولتی، کسب‌کارها و شهروندان است. با همکاری و به اشتراک گذاشتن دانش، منابع و حمایت از قوانین سختگیرانه‌تر، می‌توانیم تأثیری جمعی در کاهش آلودگی هوا در شهرها ایجاد کنیم.

**اجرای پایش کیفیت هوا

نصب ایستگاه‌های پایش در سراسر شهر برای جمع‌آوری داده‌ها در مورد آلاینده‌های مختلف و توسعه شبکه‌های جامع نظارت بر کیفیت هوا برای ردیابی سطوح آلودگی می‌تواند باعث سهولت در تصمیم‌گیری برای شناسایی نقاط حساس آلودگی و اقدامات کنترلی را شود.

رویکردهای نوآورانه متفاوتی برای مبارزه با آلودگی هوای شهری در حال رشد است. در ادامه به چند نمونه برجسته اشاره می‌کنیم.

**باغ‌های شهری و پوشش‌های گیاهی

اجرای باغ‌های شهری که فضای سبز بیشتری را در شهرها می‌گنجاند یکی از رویکردهایی است که به مبارزه با آلودگی هوا کمک می‌کند. گیاهان در این باغ‌ها آلاینده‌های هوا را جذب و اکسیژن آزاد می‌کنند و در نتیجه منجر به بهبود کیفیت هوا می‌شوند. همچنین اجرای باغ‌های شهری می‌تواند تا حدی با پدیده افزایش گرمای شدید سراسری مقابله کند. در آریزونا محققان گزارشی ارائه دادند مبنی بر اینکه پوشش گیاهی بیشتر روی زمین می‌تواند به طور قابل‌توجهی نیاز به تهویه مطبوع را کاهش می‌دهد.

بسیاری از شهرها، از بوگوتا تا نیویورک بر سرمایه‌گذاری در فضاهای سبز به عنوان نوعی راه‌حل مبتنی بر طبیعت برای مبارزه با آلودگی هوا متمرکز شده‌اند. فضای سبز، برخلاف ساختمان‌ها و کوچه و خیابان گرما را جذب و در نتیجه هزینه‌های انرژی مورد نیاز برای سرمایش و بیماری‌های ناشی از گرما را کاهش می‌دهد.

رهبران شهری در سئول، پروژه‌ای برای ایجاد یک جنگل را انجام دادند که هوا را با کاشت درختان نزدیک به هم در کنار جاده‌ها و رودخانه‌ها به مرکز شهر هدایت می‌کند و باعث کاهش غلظت آلاینده‌های هوا و همچنین ورود نسیم خنک‌کننده به شهر می‌شود. وزش باد می‌تواند نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا داشته باشد چرا که منجر به پراکندگی آلاینده‌ها و مخلوط کردن آن‌ها با هوای پاک کمک می‌شود. هرچه سرعت باد بالاتر باشد محیط برای واکنش‌های شیمیایی ذرات معلق در هوا نامناسب‌تر می‌شود.

**نوآوری‌های مرتبط با ترافیک

مدیریت هوشمند ترافیک یکی از مداخلاتی است که به کاهش آلاینده‌های خودرو کمک می‌کند. در شهر استراسبورگ فرانسه، ابتکاراتی برای کاهش ترافیک و رفت و آمد اجرا شده است. در تایپه، چراغ‌های راهنمایی هوشمند به‌عنوان بخشی از یک سیستم ترافیکی تطبیقی هوشمند، هدایت جریان ترافیک و در نتیجه کاهش توقف‌های پشت چراغ قرمز را بهینه‌سازی کرده‌اند.

شهر کپنهاگ فناوری موج سبز را معرفی کرد که چراغ‌های راهنمایی را برای دوچرخه‌سواران هماهنگ می‌کند و استفاده از دوچرخه‌سواری را به‌عنوان جایگزینی سریع و کارآمد برای رانندگی به محل کار تشویق می‌کند. این شهر همچنین استانداردهای ایمنی خاصی همچون مسیرهای دوچرخه‌سواری اختصاصی اجرا کرده است.

در لندن، منطقه‌ای تحت عنوان «منطقه بسیار کم انتشار» تعداد و نوع وسایل نقلیه مجاز در مرکز شهر را محدود می‌کند و نشان داده شده است که این کار باعث شده تعداد وسایل نقلیه 38 درصد و در نتیجه میزان انتشار NO2 را تا 44 درصد، PM2.5 تا 27 درصد و کربن را تا 6 درصد در شهر کاهش یابد.

سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر نیز بخشی از راهکارهای رسیدن به محیط زیست سالم‌تر است، هرچه سوخت‌های فسیلی کمتر استفاده شود گازهای گلخانه‌ای و آلاینده‌های هوا کمتر می‌شود و به نفع کیفیت هوا و تغییرات اقلیمی است. در نیویورک، انتظار می‌رود سرمایه‌گذاری 1.4 میلیارد دلاری اخیر در انرژی‌های تجدیدپذیر- ازجمله تأمین مالی برای نیروگاه‌های خورشیدی و مزارع بادی- باعث کاهش انتشار کربن به میزان 1.6 میلیون تن یا معادل 340 هزار خودرو کمتر در جاده‌ها شود.