اینترنت ماهواره‌ای و فعالیت آن در ایران اگرچه طی سال‌های گذشته مطرح بوده اما در مدت سه سال اخیر بیش از پیش به آن پرداخته شد. در واقع پس از اعمال محدودیت برای برخی از پیام‌رسان‌های خارجی اظهارنظر مسئولان درباره نحوه شرایط فعالیت قانونی آن در کشور آغاز شد.

هدف پروژه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک (Starlink) که زیر نظر شرکت اسپیس‌ایکس(SpaceX) متعلق به ایلان ماسک اداره می‌شود، رساندن اینترنت پرسرعت به بسیاری از نقاط جهان به خصوص مناطقی است که تا پیش از این دسترسی به شبکه اینترنت در آنها ممکن نبوده است.

این ماهواره‌ می‌تواند با توجه به ویژگی‌های ذاتی خود مانند پایداری، انعطاف‌پذیری، تأخیر کم و تأمین ظرفیت قابل ملاحظه و ارزان‌قیمت، کمک شایانی در کاهش شکاف دیجیتال در کشور و سیگنال‌رسانی به مناطق محروم و دورافتاده داشته و به عنوان بخش مهمی در لایه زیرساخت و خدمات پایه معماری شبکه اینترنت نقش‌آفرین است. در این راستا شرکت فضایی اسپیس‌ایکس پروژه اینترنت ماهواره‌ای "استارلینک" را در سال 2015 با هدف فراهم کردن پوشش گسترده اینترنت آغاز کرد.

از آنجایی که سرعت رشد و توسعه فناوری در جهان بالاست، پای این فناوری به ایران هم مانند سایر کشورها باز شده و طبق ضوابط و شرایطی مانند فعالیت قانونی در کشور از آن استقبال می‌شود. پس از غیر مجاز شناخته شدن ارائه خدمات استارلینک در ایران به دلیل عدم رعایت قوانین سرزمینی این شرکت در جلسه هیأت مقررات رادیویی اتحادیه بین‌المللی مخابرات مکلف به همکاری با ایران شد.

در نهایت پس از پیگیری‌های انجام شده ابتدای تابستان سال گذشته اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) اعلام کرد که ارایه خدمات از سوی استارلینک در مرزهای جمهوری اسلامی ایران به دلیل عدم رعایت قوانین سرزمینی، غیرمجاز است. مطابق یکی از قطعنامه‌های ITU، ارایه خدمات از سوی یک شرکت خارجی در چارچوب مرزهای کشور دیگر منوط به دریافت مجوز از سوی آن کشور است که در بررسی‌های به عمل آمده مشخص شد استارلینک برای ارائه اینترنت ماهواره ای هیچ مجوزی را تاکنون از جمهوری اسلامی ایران دریافت نکرده است.

اما با گذشت چندین ماه با پیگیری‌های انجام شده همزمان با اختتامیه کنفرانس جهانی ارتباطات رادیویی (WRC-23) در شهر دبی، قواعد سرزمینی جمهوری اسلامی ایران به امضای مدیرعامل شرکت یاه کلیک رسید تا مقدمات فعالیت قانونی این شرکت برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای در کشور فراهم شود. با امضای این سند توسط اپراتور یاه ست و پس از طی مراحل اداری مربوطه، پروانه فعالیت در ایران برای ارائه خدمات اینترنت ماهواره‌ای به این شرکت اعطا خواهد شد.

حال به تازگی عیسی زار پور- وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- با انتشار پستی در یک شبکه اجتماعی داخلی درباره آخرین وضعیت فعالیت اینترنت ماهواره‌ای در ایران اظهار کرد: در این دوره، امکان فعالیت قانونی اینترنت ماهواره‌ای با پیگیریهای بین‌المللی گسترده به دست آمد.وی افزود: مقدمات آغاز فعالیت اولین اپراتور اینترنت ماهواره‌ای در حال انجام است.

وزیر ارتباطات تأکید کرد: کمیسیون تنظیم مقررات جهانی(RRB)در جلسه اخیر خود مجددا استارلینک را مکلف به همکاری با ایران کرد.

در پایان می‌توان گفت منظومه‌های ماهواره‌ای‌ می‌توانند با توجه به ویژگی‌های ذاتی خود همچون پایداری، انعطاف‌پذیری، تأخیر کم و تأمین ظرفیت قابل ملاحظه و ارزان‌قیمت، کمک شایانی در کاهش شکاف دیجیتال در کشور و سیگنال‌رسانی به مناطق محروم و دورافتاده داشته و به عنوان بخش مهمی در لایه زیرساخت و خدمات پایه معماری شبکه ملی اطلاعات نقش‌آفرین است.

منبع: خبرگزاری ایسنا