ملایر یکی از شهرستان‌های زیبای استان همدان است که نه‌تنها در سطح ملی، بلکه در جهان با صنایع دستی و انگورش شناخته می‌شود. این شهر زیبا در خود مجموعه‌های عظیم گردشگری همچون بام ملایر، شهر زیرزمینی سامن، باغ تاریخی سیفیه، مینی‌وُرلد (که مجوعه جدید و زیبایی است) و ده‌ها و صدها اثر و بنای تاریخی را دارد و همواره پذیرای گردشگرانی از سراسر دنیا است.
از مبل و منبت گرفته تا انگور و سایر محصولات ملایر، همواره مورد توجه گردشگران قرار دارند؛ افزون‌بر این امروزه مجموعه تفریحی، توریستی و گردشگری مینی‌وُرلد یا جهان کوچک نیز به‌عنوان یک اثر جدید، مورد استقبال همه مسافران قرار گرفته و خود عاملی برای حضور آن‌ها است.
مینی‌وُرلد یک پروژه عظیم گردشگری و منحصربه‌فرد در خاورمیانه است که با هدف خلق آثار شاخص تاریخی ایران و جهان، درحال ساخت است و امروز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محرک‌های رشد اقتصادی این شهرستان در کنار دیگر ظرفیت‌هایش، به‌شمار می‌رود.
با توجه به آنچه بیان شد و اهمیت موضوع گردشگری در شهر ملایر، با محسن جانجان مدیر بنیاد ایران‌شناسی استان همدان گفت‌وگو کردیم که در ادامه متن آن را می‌خوانید:
مدیر بنیاد ایران‌شناسی استان همدان با اشاره به اینکه ملایر از گذشته مورد توجه گردشگران بوده و با توجه به برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شده امروز نیز از گردشگری سهم قابل توجهی را به خود اختصاص داده است، گفت: خوشبختانه ملایر در نقطه‌ای قرار گرفته که در حوزه گردشگری حرف زیادی برای گفتن در سطح کشور و استان دارد.
* تپه نوشیجان ملایر اثر به‌جای‌مانده از زمان مادها
محسن جانجان با بیان اینکه بسیاری از گردشگران این هدف را برای بازدید خود انتخاب می‌کنند و شهرستان ملایر آثار تاریخی شاخصی را دارا است، اظهار کرد: مهم‌‎ترین اثر تاریخی ملایر، تپه نوشیجان است که از دوران ماد به یادگار مانده و ما در کشور تنها دو یا سه اثر به‌جای‌مانده از این دوران را شاهدیم که تپه نوشیجان یکی از آن‌ها و هم‌اکنون نیز بنای آن سالم است.
* موزه مردم‌شناسی لطفعلیان، گذری به گذشته
وی افزود: دیگر ظرفیت گردشگری این شهرستان موزه لطفعلیان است که از موزه‌های شاخص در حوزه مردم‌شناسی است و آثار زیادی از دوره‌های مختلف و رویدادهایی مثل شیره‌پزی و وسیله‌های قدیمی که نماد زندگی مردم شهرستان در گذشته بوده، در آن به نمایش گذاشته شده است.
* ملایر قطب مبل و منبت ایران
مدیر بنیاد ایران‌شناسی استان همدان با اشاره به اینکه در گذشته برای ساخت مبل و منبت کارگاه‌های کوچک دایر بوده است، عنوان کرد: با توجه به شرایط ملایر، مسئولان و اداره کل میراث فرهنگی همدان برنامه‌ریزی‌هایی در این خصوص داشتند که با پیگیری‌های انجام‌شده کارگاه‌ها سامان‌دهی شدند و خوشبختانه ملایر به قطب مبل و منبت ایران تبدیل و در فهرست آثار جهانی نیز ثبت شد.
* انگور دومین گزینه ثبت جهانی ملایر
جانجان با اشاره به اینکه شهرستان در حوزه کشاورزی نیز دارای عنوان جهانی است، افزود: انگور ملایر دیگر گزینه‌ای بوده که در ملایر دارای عنوان جهانی است.
وی با تأکید بر اینکه در ملایر در حوزه صنایع دستی نیز شاهد عنوان جهانی هستیم، تصریح کرد: ما در طول سال شاهد خیل عظیمی از گردشگرانی که ملایر را برای سفر خود انتخاب می‌کنند، هستیم که علاوه‌بر سیاحت، مبل و منبت نیز خریداری می‌کنند.
جانجان با بیان اینکه هرساله به مدت یک ماه جشنواره مبل و منبت در این شهرستان برگزار می‌شود، گفت: تبلیغات جشنواره مبل و منبت در رسانه‌های کشور نیز باعث جذب قابل توجهی از گردشگران می‌شود.
وی افزود: امسال نیز از 15 شهریورماه تا 15 مهرماه جشنواره مبل و منبت را در شهرستان ملایر خواهیم داشت.
* مینی‌ورلد مجموعه‌ا‌ی کم‌نظیر در دنیا
مدیر بنیاد ایران‌شناسی استان همدان ظرفیت مهمی که طی سال‌های اخیر در ملایر افتتاح شده را مینی‌ورلد یا جهان کوچک برشمرد و گفت: این ظرفیت یک مجموعه‌ کم‌نظیر در دنیا بوده که حدود 48 هکتار است و قرار شده که در این محل 64 اِلمان از آثار تاریخی شاخص دنیا و ایران، ساخته شود.
جانجان ادامه داد: تاکنون 36 مورد از اِلمان‌ها مانند تخت جمشید، آرامگاه حافظ، آرامگاه سعدی، تاج‌محل هندوستان، آکروپولیس در یونان و غیره در این محل ساخته شده است.
وی افزود: گردشگران برای بازدید از این آثار لازم است حدود هفت تا هشت ساعت زمان اختصاص دهند تا آن‌ها را مشاهده کنند؛ این مجموعه دارای جذابیت بسیار خاصی است.
مدیر بنیاد ایران‌شناسی استان همدان با اشاره به اینکه جاده سلامت و بام ملایر دو ظرفیت گردشگری دیگر جای‌گرفته‌ در این شهرستان‌ هستند، گفت: در بام ملایر اخیراً یک غار آکواریوم افتتاح شده، این غار به طول 50 الی 100 متر بوده که در طرفین آن آکواریوم ماهی قرار گرفته است.
* مشکل اسکان مسافران رفع شد
وی با عنوان اینکه در گذشته برای اسکان دچار یک‌سری مشکلات بودیم، اظهار کرد: با توجه به ظرفیت‌های ایجادشده و گردشگرانی که به ملایر سفر می‌کنند، تعدادی تأسیسات گردشگری برای اسکان در این شهرستان ایجاد شد.
مدیر بنیاد ایران‌شناسی استان همدان افزود: متل شهرداری با 11 سوئیت در دامنه کوه و فضای دلپذیر و دل‌انگیز توسط شهرداری ایجاد شده و مسافران می‌توانند در همان محل اسکان داشته باشند. همچنین متل الماس، هتل کریم‌خان و چندین اقامتگاه دیگر در این شهر برای اسکان مسافران فراهم شده است.
* ملایر دارای 331 اثر تاریخی ملموس و ناملموس است
جانجان تأکید کرد: ملایر دارای 331 اثر تاریخی ملموس و ناملموس است که از این تعداد 195 مورد در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده که آمار قابل توجهی است و نشان‌دهنده ظرفیت‌های تاریخی و گردشگری این شهرستان است.
وی یادآور شد: با توجه به جهانی بودن مبل و منبت و انگور ملایر که موجب برگزاری جشنواره‌ها و رویدادهایی در آن می‌شود، جذب گردشگر داریم و امید است با سامان‌دهی بهتر این رویدادها، بتوان گردشگران بیشتری را در ملایر جذب و ماندگاری حضورشان را بیشتر کرد.
جانجان در ادامه با عنوان اینکه دیگر اثر تاریخی این شهرستان باغ تاریخی سیفیه است، اظهار کرد: نام این اثر در فهرست آثار ملی ثبت شده و یکی از باغ‌های زیبای غرب کشور است که سابقه‌اش به دوران قاجار و قبل آن بازمی‌گردد؛ جذابیت و طبیعت خاص سیفیه باعث شده تا اکثر مسافران حتماً به این باغ سر بزنند.
وی افزود: یخدان‌ میرفتاح، پارک معلم، پارک و دریاچه کوثر با دارا بودن شهر بازی و دسترسی به هتل و دریاچه مصنوعی بام ملایر، از دیگر فضاهای گردشگری این شهرستان است.
مدیر بنیاد ایران‌شناسی استان همدان در ادامه با اشاره به اینکه در ملایر آثاری را شاهدیم که در سطح جهانی حرفی برای گفتن دارند و یکی از این موارد شهر زیرزمینی سامن است، تأکید کرد: کاوش این محل از سال 1386 آغاز شد و مجموعه‌های زیرزمینی این محل توسط باستان‌شناسان آواربرداری و خواناسازی شد.
جانجان ادامه داد: مشخص شد در این محل یک شهر زیرزمینی با عمق پنج متری در دل زمین وجود دارد و طبق شواهدی که داریم، این آثار مربوط به دوران اشکانی است؛ تمام راه‌روها و اتاق‌هایی که در اینجا ساخته شده، در گذشته کاربری‌های متفاوتی داشته‌اند.
وی با اشاره به اینکه ازنظر من به‌عنوان یک باستان‌شناس کاربری‌های اولیه این شهر زیرزمینی آیینی بوده است، گفت: از قرون میانی اسلامی به بعد از این محل به‌عنوان پناهگاه برای در امان ماندن از هجوم اقوام مهاجم استفاده می‌شده است.
مدیر بنیاد ایران‌شناسی استان همدان تصریح کرد: تاکنون حدود پنج هکتار زیرزمین آماده بازدید شده است. فضاهای سنگی و گرانیتی در این مجموعه در گذشته با دست ایجاد شده که نشان از عظمت مجموعه است و خوشبختانه بسیار مورد استقبال گردشگران قرار گرفته و ازجمله پُربازدیدترین آثار تاریخی ما در ایام نوروز و تعطیلات تابستان بوده است.
وی با بیان اینکه کار باستان‌شناسی حدود سه هکتار شهر زیرزمینی سامن انجام شده و اقدامات لازم برای سامان‌دهی و نورپردازی آن مورد توجه قرار گرفته و آماده بازدید گردشگران است، گفت: خوشبختانه این مجموعه با سفر وزیر وقت به استان ملایر افتتاح شد و امید است در آینده بخش‌های دیگر آن نیز بعد از سامان‌دهی و استحکام‌بخشی و نورپردازی، به منطقه قابل بازدید اضافه شود و بتواند ماندگاری گردشگران را افزایش دهد.
* تبلیغات مناسب جذب گردشگر می‌کند
جانجان با اشاره به اینکه برخی ظرفیت‌های یک شهر موجب معرفی آن می‌شود که در ملایر جشنواره مبل و منبت و پخش تیزر آن در شبکه‌های مختلف سیما باعث شده تا این مهم اتفاق بیفتد، اظهار کرد: ما در حوزه معرفی نیاز داریم قوی‌تر عمل کنیم، خوشبختانه شهرداری ملایر نرم‌افزاری را تهیه کرده که دارای لینک و بارکد بوده و با ورود به این لینک شما یک سفر مجازی به شهر ملایر خواهید داشت.
وی تأکید کرد: ما باید به‌روز حرکت کنیم؛ چراکه دوران بروشور و چنین مواردی گذشته است و برای معرفی ظرفیت‌ها، باید از امکانات به‌روز مانند هوش مصنوعی و دیگر موارد جهت معرفی هرچه بهتر استفاده کنیم. البته لازم است بتوانیم ظرفیت‌های گردشگری خود را ارتقا دهیم و در کنار آن باید زیرساخت‌های گردشگری نیز ارتقا یابند.
مدیر بنیاد ایران‌شناسی استان همدان افزود: ما در ملایر این ظرفیت را داریم تا هتل، مراکز اقامتی، رستوران سنتی و سایر ظرفیت‌ها و تسهیلات گردشگری را به موازات ظرفیت‌های گردشگری، اضافه کنیم.
جانجان در ادامه اظهار کرد: تبلیغات محیطی، تبلیغات در رسانه ملی و مطبوعات و از همه مهم‌تر رضایتمندی گردشگران، بهترین تبلیغ برای هر شهر است؛ چراکه با تعریف خوبی‌ها، موجب ترغیب دیگران برای حضور در آن شهر می‌شوند.
مدیر بنیاد ایران‌شناسی استان همدان تأکید کرد: رضایتمندی گردشگران از حضور در جشنواره‌‌ها و رویدادها، بهترین تبلیغ برای جذب گردشگر در آینده برای هر شهر است.
وی در پایان ابراز کرد: ما با کمک صنعت گردشگری می‌توانیم اقتصادمان را پویا کنیم و برای این امر نیاز است بیشتر به موضوع مذکور بپردازیم. خوشبختانه اقدامات خوبی در این عرصه انجام شده است؛ البته به نظر من کافی نیست و ظرفیت ملایر بسیار بیشتر بوده که امید است با همدلی و هم‌افزایی این ظرفیت‌ها را اضافه کنیم و موفق عمل کنیم تا مردم از سود اقتصادی این حوزه بهره‌مند شوند.
تبلیغات یکی از مواردی است که اگر برای هر موضوعی به‌درستی مورد استفاده قرار بگیرد، موجب رشد و شناخت آن مهم خواهد شد؛ خوشبختانه در ملایر تبلیغات مورد توجه قرار گرفته و موجب جذب گردشگر به این شهرستان شده است.
دیگر نقطه قوت ملایر در حوزه گردشگری، اضافه شدن فضای گردشگری جدید و به‌عبارتی خلق اثر نو در مجموعه مینی‌ورلد است که مخاطبان زیادی را از سراسر دنیا به خود جذب می‌کند.
کلام آخر آنکه همان‌گونه که پیش‌تر نیز بیان شد، رضایتمندی گردشگران، شاه‌کلید موفقیت در امر گردشگری است؛ اما نکته قابل توجه این امر، عوامل ایجاد رضایت است که زیرساخت‌ها، حمل‌ونقل، جاده‌ ایمن و دیگر موارد می‌توانند در این حوزه نقش اساسی داشته باشند. انتظار می‌رود با توجه به اینکه استان همدان و جاذبه‌های گردشگری آن هم‌اکنون شهرت جهانی یافته‌اند، در این زمینه شاهد رشد و نبوغ باشیم.

شهره کرمی