امروزه عسل به‌عنوان یک ماده مقوی در سبد غذایی خانواده ایرانی، شناخته شده و ارزش آن بیش از گذشته مشخص است. ازسوی دیگر در دنیای امروز نگاه ویژه‌ای به حرفه زنبورداری شده که لازمه تولید عسل است. به‌گونه ای که در کشورمان ایران، زنبورداری به‌عنوان یک رشته مهم در جهادکشاورزی به‌رسمیت شناخته شده است.

حال آنکه زنبور در کنار تولید عسل، نقشی مهم در گرده‌افشانی گیاهان زراعی، باغی، احیای مراتع و همچنین بهبود محیط‌زیست دارد و به‌جرأت می‌توان گفت: این حشره باارزش تأثیر بالایی در افزایش محصولات کشاورزی و حفظ جنگل‌ها دارد.

در عصر کنونی در کنار کشورهای پیشتاز در زنبورداری، این حرفه در ایران نیز موردتوجه بوده و موجب شده تا جزء کشورهایی باشیم که در زمینه زنبورداری، تعداد کلونی‌ها یا کندوهای زنبور عسل و همچنین تولید عسل مرغوب، حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشیم.

در ایران صنعت زنبورداری در بسیاری از استان‌های غربی و شمالی غربی رواج دارد، اما در ادامه باید گفت که استان لرستان با توجه به قابلیت‌های اقلیمی و پوشش گیاهی، از شرایط و بستر مناسبی برای پرورش زنبور عسل برخوردار بوده و از طرفی تعداد علاقه‌مندان به حرفه زنبورداری در این استان نیز زیاد است، اما فعالان این حوزه با مشکلات و چالش‌های زیادی مواجه هستند.

این در حالی است که به‌گواه کارشناسان، عسل تولیدشده استان از نمونه‌‌های ممتاز دنیا است، اما طبق بررسی‌های انجام شده، جایگاهی در صادرات ندارد. بر این اساس و با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا با فرامرز حیدری؛ مدیرعامل اتحادیه زنبورداران استان لرستان گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مدیرعامل اتحادیه زنبورداران استان لرستان با اشاره به اینکه براساس آمار سال 98، حدود سه‌هزار و 100 نفر در استان به کار زنبورداری مشغول هستند، گفت: این تعداد زنبوردار بیش از 320 هزار کلونی را مدیریت می‌کنند.

فرامرز حیدری با تأکیدبر اینکه امسال حدود 20 درصد به این آمار اضافه شده است، تصریح کرد: متأسفانه‌ امسال تولید عسل از وضعیت خوبی در استان برخوردار نبوده و به‌طور متوسط در هر کلونی، میزان تولید به 6 تا هفت کیلو تقلیل یافته است.

وی با اشاره به دلایل کاهش میزان تولید طی سال‌ جاری اظهار کرد: نوسانات جوی، عدم بارش نزولات آسمانی در فصل بهار و در نتیجه کاهش ذخیره پوشش گیاهی، منجر به کاهش میزان تولید عسل شد.

مدیرعامل اتحادیه زنبوداران استان لرستان با بیان اینکه شهرستان‌های خرم‌آباد، سلسله و بروجرد اصلی‌ترین مراکز تولید عسل برحسب تعداد کلونی‌ها هستند، عنوان کرد: البته در مواردی همچون روستای کفراج نورآباد بنا به مساعد بودن شرایط اقلیمی(قرارگرفتن در منطقه گرین)شاهد اشتغال اکثر اهالی به زنبورداری هستیم.

حیدری با اشاره به اینکه یکی از اصلی‌ترین مشکلات ما در عرصه بازاریابی برای فروش محصول به نبود برند بازمی‌گردد، اذعان کرد: البته اخیراً زنبورداران روستای کفراج و خرم‌آباد، به‌دنبال فراهم کردن بستر برای برندسازی این محصول تولیدی هستند.

وی با تأکیدبر اینکه متأسفانه زمینه بسته‌بندی شکیل و فرآوری عسل برای برندسازی در استان محدود است، اذعان کرد: درواقع نبود صنایع تبدیلی و فراوری، یکی از اصلی‌ترین موانع پیش‌روی صادرات عسل این استان است.

مدیرعامل اتحادیه زنبوداران استان لرستان با تأکیدبر اینکه استان لرستان در حوزه چگونگی استحصال مواد جانبی همچون ژل رویال، زهر زنبور، بره‌موم و... دارای جایگاه برتر کشوری است، عنوان کرد: پیش از بروز کرونا، جایگاه استان در مبحث آموزش این موارد چهارم بود.

حیدری با اشاره به اینکه عسل تولیدشده در استان لرستان به‌لحاظ کیفیت، یقیناً بنا به شرایط آب‌وهوایی و نیز وجود پوشش گیاهی مناسب و در عین حال ذخایر گیاهی دارویی، جزء رتبه‌ها برتر کشوری است، خاطرنشان کرد: البته تاکنون به این دلیل که محصول(عسل) تولیدی در سراسر کشور از استاندارد اجباری تبعیت نکرده و از فرصت استاندارد تشویقی بهره‌برده، امکان رتبه‌بندی دقیق فراهم نیست.

وی با اشاره به اینکه مشکل عدم امکان بهره‌مندی از بیمه تأمین‌اجتماعی برای فعالان این عرصه، اصلی‌ترین مشکل زنبورداران لرستانی بوده که البته این مسئله در سطح ملی‌تر نیز جزء اصلی‌ترین خواسته‌های فعالان این حوزه است، گفت: سال‌های پیش دولت این امکان را فراهم کرده بود که در یک مقطع، تنها چهارهزار نفر از آن در سطح کشور بهره‌مند شدند.

مدیرعامل اتحادیه زنبوداران استان لرستان با تأکیدبر اینکه البته طی یک‌سال گذشته حدود 10 تا 15درصد از زنبورداران لرستان در بیمه روستایی و عشایری ثبت‌نام کرده‌اند، ادامه داد: اما نیاز ما در این قبیل بیمه‌ها مرتفع نمی‌شود، زیرا با توجه محدودیت‌های تعریف‌شده برای این قبیل بیمه‌ها، نمی‌توان به آن‌ها به‌عنوان یک پشتوانه کافی مالی نگاه کرد.

مدیرعامل اتحادیه ‌زنبورداران استان لرستان با اشاره به مشکلات عدیده در تأمین نهاده‌ها بر اثر نوسان قیمت در شکر و دارو گفت: متأسفانه قیمت شکر طی ماه‌های اخیر به‌طور سرسام‌آوری افزایش‌یافته و ازطرفی داروهای استاندارد در دسترس نیست و شاهد قاچاق داروی موردنیاز زنبورداران هستیم.

حیدری با تأکیدبر اینکه متأسفانه در مبحث اصلاح نژاد نیز کار خاصی در کشور انجام نشده، عنوان کرد: همین امر منجر به آن شده که زنبورداران به واردات قاچاق ملکه روی بیاورند.

وی با تأکیدبر اینکه بخش خصوص اغلب توان اجرای کارهای تحقیقاتی را ندارد و دولت می‌بایست در این زمینه پای کار باشد، خاطرنشان کرد: متأسفانه آنچه وجود دارد، فعالیت‌های محدودی است که ازسوی بخش خصوصی در این‌باره انجام شده است.

مدیرعامل اتحادیه زنبوداران استان لرستان با انتقاد از اینکه در مبحث کرونا ردیف اعتباری خاصی برای فعالیت زنبورداران علی‌رغم وجود هشت‌ونیم تا 9 میلیون کلونی در سراسر کشور دیده نشده، اذعان کرد: علی‌رغم ورود خسارت جدی هیچ‌گونه خدمات و تسهیلاتی به فعالان این رسته پرداخت نشد.

حیدری کاهش توان مالی مردم برای خرید عسل را نیز از دیگر مشکلاتی دانست که طی ماه‌های شدت یافته و هر روز سبد خرید مردم کوچک‌تر می‌شود.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد؛ به‌نظر میرسد زنبورداران لرستانی علی‌رغم وجود موهبت الهی در این استان در زمینه پوشش گیاهی مناسب و شرایط آب‌وهوایی و در عین حال وجود تعداد کثیری فعال در این زمینه، هنوز نتوانسته جایگاه درخور شأنی را به‌خود اختصاص دهد، به‌طوری که هنوز بدیهی‌ترین زیرساخت‌های صنعت زنبورداری در این استان همچون صنایع فراوری و نهاده‌های موردنیاز با قیمت متعارف فراهم نیست و همین امر در تأثیرپذیری کلونی‌ها از کوچک‌ترین مخاطرات طبیعی مؤثر خواهد بود.

ازطرفی عدم درج فعالیت زنبورداران در رسته‌های منتفع از مبحث تسهیلات کرونایی،بسیار عجیب است، زیرا بنا به ‌گفته مدیرعامل اتحادیه زنبورداران لرستان، در سطح کشوری حدود هشت‌ونیم تا 9 میلیون کلونی دایر است و یقیناً به‌لحاظ آماری بخش اعظمی از بهره‌برداران حوزه کشاورزی را شامل می‌شود.

بنابراین انتظار می‌رود سازمان جهادکشاورزی نسبت به جبران حقوق تضییع‌شده این بهره‌بردارن اقدام کرده و با رایزنی با دستگاه‌های متولی، خواهان قرارگرفتن این رسته، در بین رسته‌های 14گانه باشند.