رصد محصولات از زمان تولید تا رسیدن به دست مصرف‌کننده یکی از مسائلی است که چندین سال است در محصولات کشاورزی پیگیری می‌شود و در برخی محصولات هم نتایج موفقی داشته است، حال طرح شناسنامه‌دار کردن برنج با این هدف پیگیری می‌شود. درصورتی که این طرح به سرانجام برسد، مصرف‌کننده و یا مدیر برنامه‌ریزی تولید، می‌تواند اطلاع کامل و دقیقی در اختیار داشته باشد و از مباحثی چون محل تولید، کیفیت و نوع محصول، نوع و میزان مواد موجود در محصول و شرکت تولیدکننده مطلع شود. علاوه بر آن سیاست‌های واردات هم به‌درستی اعمال خواهد شد، در این صورت دچار واردات بیش از اندازه و مازاد یا کاهش عرضه در بازار نخواهیم شد یکی از چالش‌های مهمی که دولت و بخش خصوصی سال‌ها است با آن درگیر هستند، *عدم اطلاع از سرانه مصرف دقیق برنج است.

به‌عنوان نمونه طبق آمارها سال گذشته حدود 1.7 میلیون تن برنج وارد کشور شده، که از نگاه عده‌ای لازم بوده اما برخی معتقدند که بیش از نیاز کشور بوده و به تولید کننده داخلی آسیب وارد کرده است در چنین شرایطی داشتن آمار دقیق ضروری است که شناسنامه‌دار کردن برنج به این مهم کمک می‌کند.

دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کننندگان برنج ایران اعلام کرد: «انجمن آمادگی دارد در حوزه شناسنامه‌دار شدن برنج ایرانی پیش قدم شده و ضمن فراهم آوردن پیش نیازهای اجرای این طرح، در حوزه مدیریت و اجرای آن به صورت عملیاتی دولت را همراهی کند».

کشاورز ضمن تأکید بر اهیمت شناسنامه‌دار شدن برنج ایرانی، اظهار کرد: «با توجه به جایگاه و اهمیت برنج ایرانی در سبد تولیدات محصولات کشاورزی کشور و همچنین سهم آن در سبد مصرف خانوار به‌عنوان دومین محصول غذایی اساسی بعد از گندم، تاکنون در خصوص مدیریت آمار تولید، واردات و مصرف این محصول غفلت شده است».

وی تأکید کرد:‌ مدیریت بازار برنج نیازمند در اختیار داشتن آمار و اطلاعات مدون و متقن از سه گزینه تولید، واردات و مصرف است که تاکنون تنها در حوزه واردات آن هم به‌دلیل ضوابط حاکم بر این حوزه در خصوص ثبت سفارش سامانه جامع تجارت و همچنین اظهار در گمرک، آمار و اطلاعات ثبت می‌شده است.

در سال‌های گذشته نداشتن آمار دقیق از تولید و مصرف برنج ضربات جبران‌ناپذیری را بر بازار و تولید این محصول داشته است، سالانه حدود 500 هزار تن تا بیش از 1.5 میلیون تن برنج وارد کشور شده و در باره تولید داخل هم روایت وزارت جهاد کشاورزی دقیق نیست اصلاً آمارها مربوط به دو سال گذشته است و اخیراً به یک سال کاهش داده‌اند که تکیه بر این آمارهای قدیمی نمی‌تواند مبنای واردات دقیق باشد، در چنین شرایطی یا واردات بیش از نیاز شده و تولیدکننده داخلی متضرر می‌شودو یا کمتر از نیاز بوده و مصرف کننده آسیب می‌بیند.

یک کارشناس کشاورزی گفت:‌ اجرای طرح شناسنامه‌دار کردن برنج ا یرانی بسیاری از مجهولات بازار برنج را مشخص و شفاف می‌‌کند با ثبت آمار دقیق از میزان تولید و تطبیق آن با آمار واردات، میزان مصرف و نیاز کشور به برنج مشخص شده و از این پس نیازی نیست برای مدیریت بازار از ابزار غیرتجاری مانند ممنوعیت فصلی واردات استفاده کرد.

ابراهیم مرادزاده افزود: اگرتولیدات داخلی شناسنامه‌دار شوند، می‌توان آمار دقیقی از تولید به دست آورد، ضمن اینکه احتمال بروز تخلفاتی مانند اختلاط، تقلب و احتکار را به حداقل می‌رساند، آمار دقیقی از مصرف برنج ایرانی در اختیار متولیان بازار قرار می‌دهد.

وی ادامه داد: اگر آمارها شفاف شود، از تجمیع میزان برنجی که از دو منبع تولید و واردات برای عرضه در بازار تأمین می‌شود، می‌توان آمار دقیقی از مصرف برنج کشور به‌دست آورد و مجموع این آمار می‌تواند در مدیریت بهینه بازار مؤثرباشد.

این کارشناس حوزه کشاورزی با اشاره به اینکه شناسنامه‌دار شدن برنج‌های تولید داخل موضوع مهمی است که متأسفانه تا کنون مغفول مانده است، اظهار کرد: حق مصرف‌کننده است که از خصوصیات محصولی که استفاده می‌کند، اطلاع کامل و دقیقی در اختیار داشته باشد و از مباحثی چون محل تولید، کیفیت و نوع محصول، نوع و میزان مواد موجود در محصول و شرکت تولیدکننده مطلع شود.

در بسیاری از کشورها مصرف‌کننده حق دارد که از تمام فرایند تولید با خبر باشد، به علاوه این امکان وجود خواهد داشت که از تخلفات احتمالی در هر بخش یا زنجیره باخبر شد و محصول سالمی دست مصرف‌کننده خواهد رسید، مواردی هست که حتی با وجود اطمینان از اشکال در سلامت محصول در صورت نبود سیستم رصد امکان پیدا کردن فرد یا بنگاه متخلف وجود ندارد.