از نوجوانی به‌عنوان دوره بحران نام‌ برده شده است. سرعت رشد در این دوره به‌ویژه در میل و علایق جنسی بالا می‌رود؛ جنس مخالف در این دوران برای او جذابیت دارد و تمایل دارد که به‌دوراز هرگونه معیار منطقی و عقلانی با جنس مخالف ارتباط برقرار کند. ازآنجایی‌که یکی از منشأهای عشق و علاقه در دوران نوجوانی جنسی است، هر یک از دو طرف ابتدا به حداقل‌ها راضی می‌شوند و شاید هدفی جز نگاه کردن و سخن گفتن با یکدیگر نداشته باشند اما با توجه به اینکه نوجوانی، دوران اوج بلوغ جنسی به‌حساب می‌آید دیگر به این حد قانع نبوده و ممکن است ارتباطات بیشتری در بین آن‌ها شکل ‌گیرد؛ چنانچه متأسفانه در حال حاضر سن ارتباط با جنس مخالف به 11 سالگی رسیده است.

  مقصر کیست؟

برخی مهم‌ترین علت پایین آمدن بلوغ جنسی و دوستی با جنس مخالف را شبکه‌های مجازی و دسترسی آسان به اینترنت می‌دانند و برخی دیگر تقصیر را به گردن بی‌بندوباری‌های موجود در جامعه می‌اندازند اما به‌راستی مقصر کیست؟!

شاید هر دو مقصر باشند اما بر اساس گزارش پلیس فتا در سال 1395 بیش از 42 درصد از دوستی‌ها با جنس مخالف که در شبکه‌های مجازی اتفاق می‌افتد به مسائل خانوادگی مربوط می‌شود بنابراین شاید بهتر باشد دلیل اصلی انحراف نوجوانان را عدم مدیریت صحیح والدین دانست.

  چه واکنشی نشان دهیم؟

نحوه مدیریت نوجوانان در فضای مجازی با هوشمندی والدین و راهکارهای مقابله با آسیب‌های فضای مجازی نکته حائز اهمیتی است. با توجه به اینکه در دنیای کنونی، نه می‌توانیم نوجوانان را به کوچه‌ها بفرستیم تا باهم سن و سالانشان لی‌لی، دوچرخه‌سواری و هفت‌سنگ بازی کنند و نه می‌توانیم آنان را وادار کنیم که در خانه بنشینند و برنامه کودک ببینند، باید با شرایط روز با آن‌ها برخورد کنیم. علایق اکثر نوجوانان امروز حضور در شبکه‌های مجازی و بازی با تلفن همراه است و لازم است که والدین در عین احترام به سلایق آنان، محدودیت‌هایی همچون زمان‌بندی برای استفاده از تلفن همراه، عدم استفاده از فیلترشکن، محدود کردن دسترسی به اینترنت و... را ایجاد کنند؛ بنابراین والدین نقش مهمی را در شکل‌گیری رفتار و افکار فرزندانشان ایفا می‌کنند و با توجه به حساسیت‌های دوران نوجوانی لازم است پدر و مادرها با نحوه برخورد صحیح با نوجوانان و انحرافات آنان، آشنا شوند.

روانشناس و مشاور کودک و نوجوان در این زمینه می‌گوید: ما شاهد هستیم که برخی از خانواده‌ها وقتی صحبت از روابط عاطفی نوجوان با جنس مخالف به میان می‌آید با تندی برخورد می‌کنند اما این واکنش باعث می‌شود که نوجوان سؤالات خود را در خانواده مطرح نکند و در پی آن صدمات جبران‌ناپذیری به نوجوان وارد می‌شود پس واکنش درست چیست؟

سید شهرام علیزاده می‌گوید: ما می‌خواهیم یک حد تعادل در خانواده مطرح شود تا نوجوان بتواند مسائل خودش را بدون ترس از قضاوت و شماتت در خانواده مطرح کند بنابراین والدین می‌توانند پیش‌قدم شوند و نظر نوجوان را در مورد مسائل عاطفی و جنسی جویا شوند مثلاً نظر فرزند خود را درباره دوستی با جنس مخالف بپرسید و از او بخواهید که محاسن و معایب این دوستی را برای شما بیان کند. وقتی یک والد با آرامش و گشاده‌گویی این مسئله را مطرح می‌کند باعث می‌شود که نوجوان در آرامش خاطر دیدگاهش را بیان کند و این والد می‌تواند با هوشمندی خطاهایی که در ذهن فرزندش وجود دارد را اصلاح کند.

وی ادامه می‌دهد: اگر با این سؤالات، نوجوان از محیط خانواده طرد شود، قطعاً برای جواب گرفتن به‌ سوی همسالانش پناه می‌برد و آنان بدون داشتن اطلاعات کافی درباره این مسائل اظهارنظر خواهند کرد و نوجوان با مشکل مواجه خواهد شد بنابراین سعی کنید دیدگاه نوجوان را درباره روابط جنسی و همچنین روابط عاطفی زودهنگام با جنس مخالف جویا شوید، به میزان کافی اطلاعات لازم را در اختیار نوجوانتان قرار دهید و در رابطه با این مسائل تا جایی که امکان دارد با آنان صحبت کنید.

محدودیت‌های خانوادگی را به فرزندتان بگویید؛ اینکه رأس یک ساعت مشخص خانه باشد و در زمان‌های استراحت ارتباط تلفنی را محدود کند.

این روان‌شناس اظهار می‌کند: با توجه به صحبت‌های مطرح‌شده باید توجه داشت که در دوره نوجوانی به دلیل تغییرات جسمی و روحی، زودرنجی و حساسیت بر آنان غلبه دارد و لازم است که والدین به نکات زیر هم توجه کنند:

1- نظارت با کنترل کردن متفاوت است؛ شما حق این را دارید که از راه دور مراقب اعمال و رفتار فرزندتان باشید اما حق ورود به حریم شخصی نوجوانتان را ندارید؛ چک کردن تلفن همراه، کیف، وسایل شخصی و... تنها باعث سلب اعتماد می‌شود پس سعی کنید به‌جای کنترل کردن با صحبت کردن بر او نظارت کنید.

2-یکی از راه‌های نظارت از راه دور، شناخت دوستان فرزندتان است. از نوجوانتان درباره دوستانش سؤال کنید و از او بخواهید که شمارا با آن‌ها آشنا کند؛ گاهی حسن نیتتان را به فرزندتان ثابت کنید و اجازه دهید که دوستانش را به خانه دعوت کند.

3-محدودیت‌های خانوادگی را به فرزندتان بگویید؛ اینکه رأس یک ساعت مشخص خانه باشد و در زمان‌های استراحت ارتباط تلفنی را محدود کند.

4-به‌جای جنگ‌ و دعوا بهتر است که با فرزندتان دوستانه و صادقانه برخورد کنید چراکه با تنش و بحث کردن بر سر مسائل مختلف تنها راه لجبازی را بازخواهید کرد.