سال‌ها پیش اگر با وسیله نقلیه خود مرتکب تخلفی می‌شدیم، افسر قانونمند راهنمایی و رانندگی به روش‌های سنتی به استقبالمان می‌آمد و خلقمان را تنگ می‌کرد! اما پیشرفت فناوری این اصل را به همه ما ثابت کرد که ثبت تخلفات نیز می‌تواند راه ساده‌تری داشته باشد؛ راهی که حتی کوچک‌ترین تخلفات نیز از چشمش دور نمی‌ماند و نیازی به بودن افسر هم نخواهد بود. دوربین‌های موجود در جاده‌ها و خیابان‌ها جرایم را ضبط و در پرونده‌ سوابق درج خواهند کرد، این‌روزها روش ثبت خلافی با دوربین بسیار شناخته‌شده است و تقریباً همه‌ رانندگان از وجود آن باخبر هستند.

دوربین‌های ثبت خلافی از دسته‌ دوربین‌های مداربسته هستند که در مکان‌های مشخصی نصب می‌شوند؛ وظیفه‌ اصلی این دوربین‌ها بررسی تخلفات و ثبت آن‌ها است، با این کار درواقع از تلفات جاده‌ای و تصادفات شدید جلوگیری خواهد شد. دوربین‌های هوشمند پلیس راهنمایی و رانندگی به لطف داشتن هوش مصنوعی، این توانایی را دارد که در زمان تخلف، تصویری از خودرو یا موتور شما را ثبت کند. تصویر خروجی این دوربین‌ها حاوی پلاک خودرو است که در پرونده‌ راهنمایی رانندگی شخص راننده قرار خواهد گرفت، بنابراین این مهم به‌عنوان یک ضرورت برای کنترل حوزه ترافیک شهرها طی چند دهه اخیر مورد استفاده قرار گرفته و شهر همدان نیز از این قاعده مستثنا نیست، اما مسئله این است که متولی نصب و نگهداری از این دروبین‌ها طبق قانون شهرداری است که طی چندسال اخیر همواره پلیس راهور از عدم توجه به این مقوله و درعین‌حال تعداد اندک دوربین‌ها و حتی خاموش بودن آن‌ها گلایه‌مند است، به‌نحوی که این مهم سال گذشته توسط استاندار وقت نیز مورد نقد قرار گرفت.

حال با گذشت بیش از یک سال از این موضوع، بر آن شدیم تا در این ارتباط گفت‌وگویی را با سرهنگ فرخ جمالی، رئیس پلیس راهور شهرستان همدان و نیز مهدی حیدری، رئیس کمیسیون فنی، عمرانی، حمل‌ونقل و ترافیک شورای اسلامی شهر همدان گفت‌وگویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

رئیس پلیس راهور شهرستان همدان با بیان اینکه یکی از اولویت‌های پلیس راهور استفاده از ابزارهای نوین نظارتی برای کاهش تخلفات و سوانح رانندگی است بنابراین در این راستا نصب و راه‌اندازی دوربین‌های هوشمند نظارتی به‌صورت جدی در دستور کار قرار دارد، گفت: گرچه درحال حاضر تعدادی دوربین نظارتی و ثبت تخلف در سطح شهر فعال هستند، اما آنچه مسلم است اینکه تعداد آن‌ها به اندازه‌ای نسیت که بتواند کل معابر شهر را پوشش دهد.

سرهنگ فرخ جمالی با تأکید بر اینکه با توجه به حجم ترافیک کنونی و درعین‌حال با گسترش محدوده شهری طی سال‌های اخیر و گسترش آتی آن براساس طرح جامع افزایش این تعداد یک ضرورت انکارناپذیر است، ابراز کرد: تعداد دوربین‌ها فعال فعلی کفایت نمی‌کند.

وی با اشاره به اینکه متأسفانه شهرداری در این زمینه قدم‌های مناسبی برنداشته است، اذعان کرد: البته منکر فعالیت آن‌ها نیستیم، اما همان‌طور که پیش‌تر عنوان شد، این تعداد دوربین با توجه به حجم بالای ترافیک، کافی نیست.

این مقام مسئول با بیان اینکه لازم است همت بیشتری برای نصب و فعال‌سازی دوربین از سوی شهرداری در دستور کار قرار گیرد، ابراز کرد: اگر بخواهیم با روند فعلی کار را پیش ببریم، به هیچ عنوان قادر به کنترل ترافیک به‌ویژه در معابر اصلی شهر نخواهیم بود.

جمالی با اشاره به اینکه در کل معابر شهرستان (اعم از شهرک‌ها و غیره) نیازمند نصب 200 فقره دوربین هستیم، اذعان کرد: متأسفانه درحال حاضر تنها میادین اصلی و تقاطع‌های اصلی شهر دوربین دارند.

رئیس پلیس راهور شهرستان همدان افزود: این درحالی است که بیشترین تصادفات در بلوار فرودگاه (شهید همدانی)، ارتش، بلوار امام خمینی (ره)، بلوار بهشت، مطهری و زیرگذرها و درعین‌حال رینگ اطراف شهر اتفاق می‌افتد که متأسفانه فاقد دوربین هستند.

وی با اشاره به اینکه درحال حاضر در شهرکی همچون مدنی با وجود اینکه جمعیت بیش از 100 هزار نفر را در خود جای داده و درعین‌حال بسیاری از معابر آن برای نظم ترافیکی گسترش یافته دوربین ثبت تخلف نداریم، ابراز کرد: مسئله این است که حتی در معابر اصلی شهر همدان نیز هنوز با مشکل نبود دوربین دست‌وپنجه نرم می‌کنیم.

سرهنگ جمالی با اشاره به اینکه البته در این معابر دوربین‌های نظارتی وجود دارد اما آنچه مسلم است نبود دوربین ثبت تخلف بوده که بتواند سرعت را مخصوصاً در زیرگذرها و رینگ اطراف شهر کنترل کند، اذعان کرد: به‌عنوان مثال درحال حاضر یکی از دغدغه‌های پلیس راهور شهرستان سرعت غیر مجاز در زیرگذر صداوسیما است، زیرا این زیرگذر امروزه علاوه‌بر میزبانی از خودروهای بومی محلی، برای تردد خودروهای عبوری جهت رسیدن به غرب کشور بوده که متأسفانه فاقد دوربین ثبت تخلف است.

وی در پاسخ به این سؤال که شهرداری در پاسخ به عدم همکاری برای نصب این دوربین‌ها چه بهانه‌ای دارد؟ خاطرنشان کرد: بارها جلسات متعدد و درعین‌حال بی‌فایده‌ای با شهرداری داشتیم که طی چندسال نتیجه‌ای نیز از آن‌ها حاصل نشده است.

سرهنگ جمالی افزود: گویا با شرکتی قرارداد بسته‌اند و در پی آن بنا به بروز برخی مشکلات شرکت مورد نظر پیشتیبانی لازم را ندارد؛ بنابراین به نظر می‌رسد قراردادهای بسته‌شده قرارداد‌هایی ناقص است، به‌طوری که شرکت مذکور به‌لحاظ حقوقی پایبند به قرارداد نیست و کارشان به شکایت رسیده است.

رئیس کمیسیون فنی، عمرانی، حمل‌ونقل و ترافیک شورای اسلامی شهر همدان نیز با بیان اینکه درخصوص دوربین‌های ثبت تخلف باید گفت طبیعتاً وظیفه قانونی نصب و نگهداری آن‌ها برعهده شهرداری است، ابراز کرد: بر این اساس در شهر همدان نیز تعدادی دوربین ثبت تخلف در معابر اصلی هم به‌صورت مکانیزه و هم به‌صورت دستی فعال بوده و در مرکز کنترل ترافیک شهرداری به‌صورت روزانه و لحظه‌ای مورد رصد و برررسی قرار می‌گیرند.

مهدی حیدری افزود: به اعتقاد بنده لازم است این دوربین‌ها هم به‌لحاظ کیفی و هم ازنظر تعداد در سطح معابر شهری ارتقا یابند.

وی با اشاره به اینکه متأسفانه درحال حاضر برای ورودممنوع‌های موجود در شهر هیچ دوربین ثبت تخلف و یا نظارتی وجود ندارد، اذعان کرد: علاوه‌بر اینکه در بسیاری از معابر که کنترل سرعت در آن‌ها ضروری است (رینگ اول و دوم شهر) نیز نیازمند نصب دوربین ثبت تخلف و نظارتی هستیم.

حیدری افزود: در بودجه 1401 تلاش خواهیم کرد که برای پیاده‌سازی و ارتقای کمی و کیفی دوربین‌ها بودجه بهتری را درنظر بگیریم.

مع‌الوصف؛ با توجه به آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد افزایش روزافزون جمعیت شهری و استفاده زیاد از وسایل نقلیه برای محلات مسکونی مشکلاتی را به‌وجود آورده است. امروزه سطح ایمنی و آرامش در معابر و آرام‌سازی ترافیک یکی از بحث‌های مهم در شهرسازی و برنامه‌ریزی حمل‌ونقل شهری بوده، آرام‌سازی ترافیک مجموعه‌ای از استراتژی‌هایی است که توسط برنامه‌ریزان شهری و مهندسان ترافیک به‌منظور کاهش سرعت ترافیک استفاده می‌شود (تعریف عام)؛ نتیجه مستقیم این امر افزایش ایمنی ترافیک به‌ویژه برای افراد پیاده و سواره است و از آثار جانبی مهم آرام‌سازی ترافیک می‌توان به کاهش سروصدا و آلودگی هوا نیز اشاره کرد.

بهره‌گیری از این سیستم‌ها نه‌تنها اقدامی در جهت استفاده از فناوری روز و اتفاقاً کمتر کردن سطح تماس پلیس با آحاد مردم بوده، بلکه امنیت شهروندان را در موارد خاص با کنترل متخلفان مد نظر داشته است، رویکردی که گرچه در دنیای پیشرفته امروز جا افتاده و عادی بوده و در شهر خودمان نیز به دفعات محاسن آن به اثبات رسیده است، اما هنوز به بلوغ فکری برای ضروری دانستن آن نرسیدیم! بیشترین عملکرد در این باب در حد شعار است، عدم توجه و کاهلی شهرداری همدان در عمل به تعهد خود در این زمینه نابخشودنی بوده؛ زیرا علاوه‌بر مال، با جان همشهریان و حتی هم‌وطنان بازی می‌کند. با این تفاسیر، از طرفی هم معابر، تقاطع‌ها، زیرگذرها و روگذر‌های همدان در نبود کنارگذر غربی و شرقی، یک شاهراه به حساب می‌آیند!