جذب سرمایهگذار در حد تکمیل پروژههای شهری
سپهرغرب، گروه شهر - طاهره ترابیمهوش: طبق گفتههای رئیس کمیسیون اقتصاد، سرمایهگذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر همدان میتوان گفت آنچه در سال 1400 بهعنوان جذب سرمایهگذار یاد میشود درواقع تکمیلکننده پروژههای ناقص شهری است.
جذب سرمایههای بخش خصوصی و سرمایههای خارجی برای اجرای پروژههای شهرداری از روشهای معتبر تأمین منابع مالی در حوزهی مدیریت محسوب میشود که بدون تردید میتواند منابع مالی موردنیاز برای اجرای پروژهها و طرحهای شهرداریها که نسبت به گذشته متنوعتر و حجم آنها هم بیشتر است تأمین کند، ضمن اینکه بهدلیل گسترش شهرنشینی و بهتبع آن افزایش فعالیتهای شهرداری و ضرورت ایجاد زیرساختهای شهری در موضوعات مختلف، اداره شهر با اعتبارات دولتی و عوارض که میزان آنها محدود است، امکانپذیر نیست.
البته طی سالهای اخیر یکی از رویکردهای اصلی در حوزههای مدیریت شهری در کشور، کم کردن وابستگی به کمکهای دولتی و عوارض، حرکت به سمت شناسایی درآمدهای پایدار و روشها و ابزارهای جدید تأمین منابع مالی در مدیریت شهری نظیر جذب سرمایهگذاران داخلی و خارجی است که موفقیت شهرداریها در این عرصه نیازمند قوانین و مقررات بهروز، حمایتهای قانونی از سوی دستگاهها و جلب اعتماد سرمایهگذاران و شهروندان است که دراینبین شهرداری همدان نیز از این قاعده مستثنی نیست براین اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا در خصوص رویکرد شورای شهر و شهرداری همدان در حوزه جذب سرمایهگذار برای مدیریت شهری در حوزههای مختلف در سال 1400 با رئیس کمیسیون رئیس کمیسیون اقتصاد، سرمایهگذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر همدان گفتگویی را ترتیب دهیم که در ادامه میخوانید:
حسین قراباغی با بیان اینکه بسیاری از پروژههای حوزه سرمایهگذاری در بودجه سال 1400 با استفاده از ظرفیت سرمایهگذاران کشوری و استانی نامدار شدهاند گفت: یکی از فرصتهایی که بهدنبال بهرهمندی از آن هستیم استفاده از ظرفیت قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاء است.
وی با اشاره به کلید خوردن پروژه قطار شهری در همدان که متولی اجرای آن نیز شهرداری است خاطرنشان کرد: براین اساس یکی از پروژههای مطرح جهت همکاری با قرارگاه خاتمالانبیاء آغاز عملیات اجرایی این پروژه است.
رئیس کمیسیون اقتصاد، سرمایهگذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر همدان با اشاره به اینکه یکی دیگر از پروژههای سرمایهگذاری که در بودجه شهرداری در سال 1400 نامدار شد بحث ساخت پارکینگ طبقاتی پشت هتل مرمر است ابراز کرد: این پروژه نیز قرار است بر اساس تفاهمنامه منعقدشده از طریق قرارگاه خاتمالانبیاء به اجرا درآید.
قراباغی با بیان اینکه ساخت زیرگذر بهشت از دیگر پروژههای سرمایهگذاری شهرداری در سال 1400 است تأکید کرد: این پروژه هم توسط قرارگاه خاتمالانبیاء عملیاتی خواهد شد و یقیناً در تسهیل ترافیک نقش بسزایی را ایفا خواهد کرد.
وی با اشاره به اینکه پروژه ساخت المان تپه حاج عنایت از دیگر پروژههایی حوزه سرمایهگذاری در سال 1400 است تشریح کرد: این پروژه نیز از طریق قرارگاه خاتم عملیاتی خواهد شد البته مطالعات این پروژه از قبل انجام شده است.
این عضو شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه بحث سرمایهگذاری در بوستان اکباتان نیز از دیگر مباحثی است که در حوزه سرمایهگذار بهدنبال اجرای آن هستیم بیان کرد: دراین پروژه اقدامات زیرساختی توسط شهرداری انجام شده است بنابراین درحال حاضر نیازمند حضور سرمایهگذاران برای سرمایهگذاری در لوپهای تعریفشده هستیم.
قراباغی افزود: ایجاد بوستان گیاهان دارویی، ایجاد و ساخت آلاچیقهای سبک جهت استراحت و غیره ازجمله لوپهای تعریف شده برای جذب سرمایهگذار جهت اجرا است.
وی با تأکید براینکه در بوستان 100 هکتاری ولایت نیز چندین پروژه سرمایهگذاری بر اساس زونبندیهای انجامشده نیازمند جذب سرمایهگذار است، تصریح کرد: در این پروژه نیز اقدامات زیرساختی توسط شهرداری انجام شده و برای اجرای پروژهها در زونهای تعریفشده نیازمند حضور سرمایهگذار است.
رئیس کمیسیون اقتصاد، سرمایهگذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر همدان با اشاره به اینکه یکی دیگر از حوزههای جذب سرمایهگذار ایجاد فیبر نوری است که خوشبختانه با سرمایهگذار قرارداد آن منعقد شده است تشریح کرد: نصب کانکسهای سیار سرویس بهداشتی که قرارداد آن با یک شرکت تبریزی بسته شده است نیز از دیگر پروژههای سرمایهگذاری است.
قراباغی در پاسخ به این سؤال که پیشبینیهای انجام شده در حوزه سرمایهگذار در سال 1400 چه مبلغی است تشریح کرد: دراینباره جمعبندی صورت نپذیرفته که عددی را بتوانم اعلام کنم و در خاطرم نیست اما آنچه مسلم است اینکه همه پروژههای عنوانشده بهجز قطار شهری که دارای اعتبار ملی است در بودجه یک هزار و 600 میلیارد تومانی شهرداری نامدار شدهاند.
در ادامه با توجه به قانعکننده نبودن پاسخهای دادهشده از سوی رئیس کمیسیون سرمایهگذاری شورا برآن شدیم تا دراینباره گفتگویی تخصصی را بهصورت پرسش و پاسخ با دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران ترتیب دهیم که در ادامه میخوانید:
محسن طباطبایی مزدآبادی در پاسخ به این سؤال که تعریف سرمایهگذاری در اقتصاد شهری چیست و اهمیت آن را چگونه تبیین میکنید اظهار کرد: سرمایهگذاری در اقتصاد شهری را میتوان به بررسی مفاهیم سرمایهگذاری در اقتصاد و اقتصاد شهری تعمیم داد و سپس به شناسایی فرصتها و موانع سرمایهگذاری در شهرها برای جلب مشارکت بخش خصوصی پرداخت.
وی افزود: با توسعه شهرنشینی ارائه خدمات اصلی شهر به جمعیت روزافزون کلانشهرها یکی از آزمونهای معقول برای سنجش کارایی مدیریت کلانشهرها است، درعینحال یکی از دیدگاههای اساسی مدیران شهری انجام پروژههای شهری است، اما متأسفانه به دلایل گوناگون، اجرای پروژهها برمبنای زمانبندی و سرعت قابلقبول، همواره دچار چالشهای جدی بوده و ازآنچه پیشبینی شده است، زمان بسیار طولانیتری هزینه انجام آن میشود که یکی از مهمترین دلایل آن را میتوان عدم تأمین مالی و عدم وجود جریان مناسب نقدینگی در پروژهها نام برد.
وی با اشاره بهویژه در پروژههای شهری که در آنها میبایست مدیریت درآمد و هزینه، توأمان باید انجام پذیرد گفت: با توجه به تسری این ویژه بر همه پروژهها شهری تأثیر این مهم ازاینرو توجه به سازوکارهای تأمین مالی پروژههای شهری، بهواسطه ویژگیهای حاکم بر آن اهمیت فراوانی دارد.
دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران خاطرنشان کرد: موضوعی که باید به آن پرداخت این است که در گذشته 15 تا 20 درصد جمعیت کشور شهرنشین بودند اما در حال حاضر چیزی در حدود 80 تا 85 درصد جمعیت کشور شهرنشین هستند و این بدان معناست که این جمعیت نیاز به امکانات شهرنشینی دارند و سرمایهای که باید برای این بخش در نظر گرفته شود هم کمک دولت و هم بخش خصوصی را میطلبد.
طباطبایی مزدآبادی در خصوص الزامات لازم برای جذب سرمایهگذار نیز ابراز کرد: یکی از وظایف اصلی شهرداریها اجرای طرحهای عمرانی در سطح شهر است که اعتبار و سرمایه اجرای این طرحها را بهطور معمول از محل اعتبارات دولتی و اغلب از اعتبارات محلی تأمین میشود.
وی گفت: مسئلهای که باید بیشتر به آن پرداخته شود زمینهای راکدی است که در اختیار دولت و یا بخش خصوصی است این زمینها باید از تملک دولت درآمده و در اختیار شهرداریها قرار بگیرد تا با توجه به افزایش شهرنشینی شهرداریها بتوانند از این زمینها استفاده بهینه کرده و آنها را برای امکانات شهری استفاده کنند.
دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران افزود: بنابراین با توجه به اینکه یکی از منابع اصلی درآمد شهرداریها مربوط به اخذ عوارض و ساختوسازهاست، در سالهای اخیر بهدلیل رکود در بخش ساختوسازها بهدلیل شرایط حاکم بر کشور تحریمها و اپیدمی کرونا درآمد شهرداریها نیز از کاهش چشمگیری برخوردار بوده تا جایی که کمتر شاهد اجرای پروژههای عمرانی در سطح شهرها هستیم پس تنها راهی که بهنظر میرسد در این بخش میتواند یاریرسان شهرداریها باشد تأمین مالی از طرف دولت است که متأسفانه تاکنون محقق نشده است.
طباطبایی مزدآبادی در پاسخ به این سؤال که آیا شاخص و یا شاخصهای خاصی برای سرمایهگذاری در شهرها بر اساس محور توسعه آن وجود دارد بهطور خاص محور توسعه همدان از سوی مدیران مرتبط گردشگری است آیا میتوان نحوه جذب سرمایه را در این شهر از دیگر شهرها متمایز دانست؟ تشریح کرد: برای عبور از چالشهای سرمایهگذاری راههای متعددی وجود دارد، استفاده از ایدههای خلاق در کنار سرمایههای بخش خصوصی ازجمله این راهها است، بهنظر میرسد پیش از هر مسئلهای فرآیند پذیرش سرمایههای خارجی و داخلی باید برای کلانشهرها تعریف شود که متأسفانه بروکراسی پیچیده اداری، نبود شیوهنامهای مشخص برای سرمایهگذاری ازجمله موانعی است که نیاز به بسترسازی دارد.
وی ادامه داد: از طرفی هم آیتمهای تحقق «توسعه شهری» باید در برنامهریزیها و سیاستگذاریهای بهصورت کلان دیده شود همچنین برای آنکه محورهای شاخص توسعه در کلانشهرها شناخته و پیشرفت داشته باشد، باید با الگوهای تطبیقی با سند چشمانداز توسعه 1404 منطبق باشد. اجرای طرحهای عمرانی کلان در کلانشهرها، لحاظ رویکرد استراتژیک، سیاستها و راهبردهای توسعهای متناسب با نیازها و گنجایش شهر رویکردی است که میتواند بهعنوان الگویی جهت تهیه طرحهای توسعهای برای شهر همدان بهکار گرفت، دراینبین رسیدگی به پروژههایی که در دست احداث است و یا احداث آن متوقف شده خود عاملی است برای جذب گردشگر بنابراین باید موانع مرتفع شود.
دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران در واکنش به این سؤال در همدان مدیران شهری تکمیل پروژههای ناقص از طریق بخش خصوصی را جذب سرمایهگذار میدانند آیا این مهم منطق با رویکردهای تخصصی در حوزه اقتصاد شهری است نیز ابراز کرد: توسعه فعالیتهای اقتصادی در مناطق مختلف شهری یک کشور، منجر به کمبود منابع سرمایهگذاری شده است، بنابراین ضرورت مطالعه دقیق در اختصاص منابع مالی به طرحها و پروژههای مختلف شهری بیشازپیش باید موردتوجه قرار گیرد، ازاینجهت بررسی روشهای سرمایهگذاری در طرحها و پروژههای مختلف شهری اجراشده در کشورهای مختلف میتواند تا حد زیادی در تأمین مالی پروژههای شهری کشور مفید واقع میشود.
طباطبایی مزدآبادی ادامه داد: در شرایط فعلی منبع تأمین درآمد شهرداریها در راستای انجام خدمات عمومی، عوارض و بهای خدمات، کافی نیست و در آینده در صورت عدم اتخاذ تدابیر جدی برای توسعه منابع درآمدی، شهرداریها با مشکل مواجه خواهند شد.
وی با بیان اینکه با بررسی الگوهای تجربهشده و نحوه فعالیت و تأمین اعتبار و ارائه خدمات شهرداریها بهنظر میرسد که استفاده از منابع سرمایهگذاری بخش خصوصی و سرمایهگذاران اعم از داخلی و خارجی یکی از اصلیترین راهکارهای توسعه و پیشرفت اقتصاد شهرهاست تصریح کرد: امروز دیگر نمیتوان به راهکارهای سنتی و کلاسیک تأمین منابع برای پاسخگویی به نیازهای رو به افزایش خدمات عمومی در شهرها وابسته بود.
دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران ادامه داد: بنابراین سرمایهگذاری شهری در جهت نیل به شکوفایی و رونق اقتصادی و اشتغالزایی در شهرها ابتدا به بررسی مفاهیم سرمایه و سرمایهگذاری در اقتصاد و اقتصاد شهری و سپس به شناسایی فرصتها و موانع سرمایهگذاری در شهرها برای جلب مشارکت بخش خصوصی و پیشنهادهایی در این خصوص باید پرداخت.
طباطبایی مزدآبادی در پاسخ به اینکه رمز موفقیت در سرمایهگذاریها چیست و چه چیز باید در قراردادها قید شود که تضمینکننده منافع مردم و شهروندان باشد زیرا طی سالهای اخیر در بسیاری از پروژههای سرمایهگذاری شده در شهر همدان به دلایل مختلف سرمایهگذار سالیان سال پروژه را رها کرده و به نتیجه نمیرسد که ازجمله آن میتوان به پروژه میدان ترهبار اشاره کرد گفت: بهنظر میرسد رمز موفقیت در سرمایهگذاریها، حمایت از سرمایهگذار است، بنابراین در رونق اقتصادی شهر به شرطی آورده خوبی برای شهر خواهد داشت که بخش حمایت از سرمایهگذار موردتوجه قرار گیرد همچنین باید آثار و نتایج سرمایهگذاریهایی که در گذشته انجام شده را بررسی و موانع و علل عدم تحقق اهداف را آسیبشناسی نمود.
معالوصف با توجه به آنچه گفته شد متأسفانه هر آنچه از سوی رئیس کمیسیون سرمایهگذاری شهر همدان بهعنوان فعالیتها شاخص حوزه سرمایهگذاری مطرح شد بیشتر تکمیل پروژههای ناقص بود که آنهم تنها بر اساس تفاهمنامهای که با قرارگاه خاتم منعقد شده است که اخیراً در گفتگویی که با شهردار داشتیم امید آنچنانی بر اجرایی شدن تفاهمنامه نداشت زیرا به گفته وی تغییر در فرماندهی این قرارگاه سیاستگذاری را تغییر داده و تفاهمنامه منعقدشده تنها بهصورت پیشنهاد از سوی مدیریت شهری به این قرارگاه داده شده است بر اساس نظر کارشناسی ارائهشده برای کدام پروژه کلان کلانشهر همدان مدیریت شهری توانسته است سرمایهگذار واقعی جذب کند.
