قرار است اواخر ماه جاری چهارمین جلسه شورای عالی مسکن با حضور رییس‌جمهور برگزار شود. مهم‌ترین دستور کار این نشست طبیعتا باید طرح نهضت ملی مسکن با هدف ساخت سالیانه یک میلیون واحد مسکونی باشد؛ طرحی که با جاخالی دادن بانک‌ها از تعهداتشان گرفتار شده است. در حال حاضر بسیاری از پروژه‌ها که وعده آن از ماه‌ها قبل داده شده یا به کلنگ‌زنی نرسیده، یا نیمه کاره مانده یا با ظرفیتهای بسیار محدود فعالیت می‌کنند.

از مناطق مختلف خبر می‌رسد که متقاضیان تاکنون چهار تا پنج مرحله آورده پرداخت کرده‌اند اما هنوز متمم 450 میلیون تومانی قرارداد مشارکت مدنی توسط بانک‌ها منعقد نشده است. در واقع سقف تسهیلات طرح نهضت ملی مسکن از زمان ابلاغ در مردادماه 1400 می‌بایست از 150 میلیون تومان به 450 میلیون افزایش پیدا می‌کرد اما آنطور که برخی پیمانکاران می‌گویند تا کنون متمم‌ها شکل اجرایی به خود نگرفته است.

متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن می‌بایست آورده خود را در چهار مرحله متناسب با پیشرفت پروژه‌ها بپردازند و تسهیلات بانکی نیز در سه مرحله پرداخت شود. با این حال آمار و ارقام می‌گوید رقم آورده متقاضیان حدود دو برابر تسهیلات بانکی است.

قرار بود در سال اول 360 هزارمیلیارد تومان تسهیلات به طرح جهش تولید و تامین مسکن اختصاص یافت که 20 بانک در تامین این اعتبارات مشارکت کنند اما غیر از بانک مسکن که تا کنون 7438 میلیارد تومان وام به این پروژه پرداخت کرده، هیچ بانکی در این زمینه عملکرد نداشته است. 16 هزار و 200 میلیارد تومان نیز تا امروز آورده متقاضیان بوده که در واقع به بیش از دو برابر مبلغ تسهیلات رسیده است. مقایسه تسهیلات تکلیفی 360 هزار میلیارد تومانی با رقم 7438 میلیارد تومان وامی که اختصاص یافته حاکی از آن است که نظام بانکی به 2 درصد تکالیف خود عمل کرده است.

البته تناسبی هم بین متقاضیان موثر و ثبت نامی‌ها وجود ندارد. بر اساس آخرین آماری که بانک مسکن ارایه داده تا سه روز قبل 281 هزار نفر به حساب خود در این طرح پول واریز کرده‌اند، در حالی که تعداد افراد تایید شده 2 میلیون و 300 هزار نفر است؛ یعنی فقط یک هشتم متقاضیان موثر، آورده اولیه خود را واریز کرده‌اند.

گفته می‌شود که هدف‌گذاری بانک‌ها در سال جاری پرداخت 4000 هزار میلیارد تومان تسهیلات است که طبق قانون می‌بایست 20 درصد آن یعنی 800 هزار میلیارد تومان به بخش مسکن اختصاص پیدا کند. با گذشت حدود یک چهارم از سال تا کنون بانک‌ها می‌بایست نزدیک 200 هزار میلیارد تومان اعتبار به بخش مسکن پرداخت می‌کردند. سوال این است که آیا چنین رقمی پرداخت شده یا به رسم گذشته، عمده تسهیلات به بخش غیرمولد خدمات اختصاص پیدا کرده است؟

با توجه به محدودیت منابع بانک مسکن بیم آن می‌رود که به زودی کفگیر این بانک نیز به ته دیگ بخورد. در این بین متقاضیان می‌مانند و پروژه‌های به گل نشسته که احتمالا با تورمهای آتی نیز مواجه خواهد شد.

در این بین اما امیدواری‌هایی نیز وجود دارد. تا کنون زمین 2 میلیون و 800 هزار واحد تامین شده و مشکلی از این بابت وجود ندارد. از طرف دیگر استانداران به عنوان روسای شورای مسکن استانها مکلف شده‌اند که امورات این پروژه‌ها در نقاط مختلف کشور را پیگیری و در جلسات شورای عالی مسکن، نتایج اقدامات خود را به رییس جمهور گزارش دهند.