هنر قطب‌های گردشگری در جهان این است که تصاویر دل‌انگیزی از مناطق گردشگری خود در ذهن عمومی ملت‌ها ایجاد می‌کنند.
اما با بررسی آمارها شاهد هستیم ایران علیرغم داشتن ظرفیت‌های منحصر به فرد گردشگری در این حوزه جایگاه خاصی ندارد به‌نحویکه با وجود کسب رتبۀ نخست ارزان‌‌ترین مقصد گردشگری، رتبه 10 میراث جهانی و رتبه 26 زیباترین کشورهای جهان، در سال 2019 فقط توانسته 0.62 درصد تعداد گردشگران ورودی جهان و 0.53 درصد مبلغی را که گردشگران بین‌‌المللی هزینه کرده‌اند جذب کند. همچنین، برای دستیابی به هدف تعیین‌شده در برنامۀ هفتم توسعۀ کشور، رشد سالانه حدود 30 درصدی ورود گردشگر بین‌‌المللی به کشور ضروری است از آنجائیکه همدان یکی از قطب‌های گردشگری ایران است بالطبع باید بخش قابل توجهی از سهم 30درصدی جذب گردشگر بین‌المللی را به خود اختصاص دهد برای بررسی وضعیت فعلی حوزه گردشگری استان مناسب دیدیم با مدیرعامل بنیاد توسعه گردشگری آسیا که 15 سال سابقه فعالیت در این عرصه را دارد گفت‌و‌گو کنیم که در ادامه می‌خوانید:
مدیرعامل بنیاد توسعه گردشگری آسیا با اشاره به اینکه مجموعه‌ای از هتل، اتوبوس خوب، تورلیدرخوب، امکان بازدید، امکان پارکینگ در تورهای داخلی مورد نیاز است، گفت: به نظر من بعد از دوران کرونا میزان تورهای گروهی ما نسبت به قبل کم‌ترشده است.
بهنام افتخاریان با بیان اینکه ممکن است تعداد مسافرانی که به همدان سفر می‌کنند رشد کرده باشد، اما مسافری که به صورت فردی به همدان سفر می‌کند با مسافری که به صورت گروهی سفر می‌کند متفاوت است، توضیح داد: به مسافران گروهی خدمات منظم‌تر و به صورت یکجا فروخته می‌شود.
وی افزود: ما در بیشتر مراکز تاریخی با مشکل پارکینگ اتوبوس مواجه هستیم. حتی برخی از هتل‌های بزرگ ما نیز با مشکل پارکینگ مواجه‌ هستند و خیلی از هتل‌ها گاهی نرخ تور را رعایت نمی‌کنند، البته این مورد برای همه هتل‌ها صدق نمی‌کند.
*به طورکلی برنامه‌ریزی گردشگری ما هم‌راستای با تور نیست
مدیرعامل بنیاد توسعه گردشگری آسیا در ادامه تاکید کرد: به طورکلی برنامه‌ریزی گردشگری ما هم‌راستای با تور نیست؛ در‌حالی‌که موزه‌های بزرگ دنیا یک فضای جدا برای ورود تورها در نظر گرفته‌اند و بسیاری از هتل‌های آن‌ها به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کنند که به تورها خدمات خاص ارائه کنند.
افتخاریان توضیح داد: جذب تور نیاز به این دارد که آژانس‌های مسافرتی در دیگر شهرها و کشورها را بتوان برای انتخاب همدان به عنوان مقصد سفر مجاب کرد، چرا که سفر به همدان برای آن‌ها نیز هزینه به دنبال خواهد داشت.
*سفر با تور باید نسبت به سفر تنهایی برای افراد مقرون به صرفه‌تر باشد
مدیرعامل بنیاد توسعه گردشگری آسیا با اشاره به اینکه طبیعتا باید برای این کار به دنبال شهرهایی باشیم که فاصله آن‌ها از ما دورتر و در عین‌حال سفر با تور به برای آن‌ها به‌صرفه‌تر است، گفت: نکته مهم دیگر رقابت قیمت است و این سفر باید نسبت به سفر تنهایی برای افراد مقرون به صرفه‌تر باشد.
وی با اشاره به اینکه در ایجاد دفاتر نمایندگی در استان‌های دورتر موفق عمل نکرده‌ایم افزود: برنامه‌ریزی تور متفاوت است و باید ابتدا مدیریت آژانس فروشنده خدمت برای سفر به همدان توجیه شود.
*جذاب کردن سفر به همدان برای تورگردانان خارجی
وی با اشاره به اینکه البته تورهای خارجی متفاوت هستند، خاطرنشان کرد: در این خصوص باید تورگردان خارجی را ترغیب کرد تا در مجموعه سفر خود همدان را نیز قرار دهد؛ چرا که این تورها هنگام انتخاب ایران مجموعه‌ای از شهرهای ویژه را انتخاب می‌کنند.
افتخاریان افزود: در گذشته بیان می‌شد که ثبت جهانی نبودن آثار همدان دلیل عدم انتخاب همدان به عنوان مقصد گردشگری از سوی گردشگران خارجی است.
*تبلیغات باید مستمر و متفاوت باشد
مدیرعامل بنیاد توسعه گردشگری آسیا با تاکید بر اینکه ما باید برای تبلیغات مستمر و متفاوت برنامه‌ریزی کنیم تا همیشه سفر به همدان برای خارجی‌ها جذابیت داشته باشد، اظهار کرد: اغلب مسافران خارجی در قالب تور به ایران سفر می‌کنند.
افتخاریان توضیح داد: تورگردان‌های خارجی در ابتدا برای برگزاری سفر ابتدا لیستی از شهرهای مورد نظر را تهیه می‌کند که متاسفانه عموما همدان جزو گزینه‌های سفر آنان نیست.
وی با بیان اینکه ما هنوز نتوانسته‌ایم برنامه درستی برای جذب گردشگر تدوین کنیم افزود: تفریح متفاوت، مرکز خرید ارزان قیمت و محصولات خاص از جمله عوامل ایجاد دلیل سفر در ذهن مخاطب به حساب می‌آید که افراد را ترغیب به انتخاب مقاصد گردشگری می‌کند.
افتخاریان با طرح این سوال که آخرین جاذبه گردشگری نو که در استان ایجاد شده متعلق به چه زمانی‌ است؟، توضیح داد: آخرین جاذبه گردشگری جدید ما تله‌کابین گنجنامه است این یک واقعیت است که برای ادامه حیات در حوزه گردشگری ضمن داشتن ظرفیت‌های تاریخی و طبیعی باید جاذبه‌های جدید نیز ایجاد کرد تا در تقویت برند جاذبه‌ها تاریخی نیز نقش مکمل را ایفا کنند.
* نبود سیستم برنامه‌ریزی اقتصادی گردشگری ومدیریت مقصد
مدیرعامل بنیاد توسعه گردشگری آسیا تصریح کرد: چون ما سیستم برنامه‌ریزی اقتصادی گردشگری نداشته و مدیریت مقصد را اجرا نمی‌کنیم؛ 6 ماه از سال فعالان عرصه گردشگری بی‌کار هستند.
افتخاریان با اشاره به اینکه یکی از مثال‌های خوب ما در برنامه‌ریزی گردشگری کشور ترکیه است، توضیح داد: این کشور برای هر تور خود فصلی تعیین کرده است، مثلا شهر وان ترکیه که از شهرستان بهار ما نیز کوچکتر است؛برای خرید معرفی شده و مورد توجه قرار گرفته است.
وی افزود: انتظار می‌رفت ثبت جهانی به بهبود وضعیت گردشگری همدان کمک کند البته آمار نیز نشان دهنده حضور بیشتر گردشگران در شهر است.
وی با بیان اینکه ما نیاز داریم بعد از ثبت جهانی کار جدیدی نیز در این حوزه انجام دهیم، خاطر نشان کرد: صنعت گردشگری خیلی کار حساسی است و با تغییرات کوچک دچار تغییر می‌شود ما باید کاری کنیم تا سودای سفر به همدان در سر مردم زیاد شده و بدین‌ترتیب درخواست استفاده از تورهای گردشگری نیز افزایش می‌یابد.
*قیمت مناسب یکی از عوامل افزایش تقاضا برای سفر
مدیرعامل بنیاد توسعه گردشگری آسیا تاکید کرد:قیمت مناسب در مقاصد گردشگری کمک زیادی به افزایش تقاضا برای سفر می‌کند، البته اگر سودای سفر ایجاد شود بقیه امور برنامه‌ریزی تور به طورخودکار اتفاق خواهد افتاد.
وی با اشاره به اینکه 15 سال است که سابقه تورگردانی دارم، تصریح کرد:وقتی تور برای یک آژانس به صرفه است که مسافر به تعداد کافی جذب و سودآوری داشته باشد.
* رقابت‌پذیری اقتصادی در سفر خیلی مهم است
افتخاریان در ادامه با اشاره به اینکه رقابت‌پذیری اقتصادی در سفر خیلی مهم است ولی ما در این امر ضعیف هستیم، اظهار کرد:در این راستا لازم است تا قیمت همه نهاده‌های گردشگری ما نیز کاهش یابد.
*تبلیغات به گونه‌ای در نظر گرفته شود که جایگزین‌پذیر نباشیم
وی با اشاره به اینکه نکته دوم و مهم تبلیغات است، گفت: تبلیغات باید به‌گونه‌ای در نظر گرفته شود که جایگزین‌پذیر نباشیم، مثلا مینی‌‎ورلد ملایر نیاز به تبلیغات گسترده دارد تا مردم بخواهند برای بازدید این محل به همدان سفر کنند و ماندگاری سفرشان بیشتر باشد.
مدیرعامل بنیاد توسعه گردشگری آسیا افزود: اغلب تورهای همدان دو روزه است و برای افزایش زمان سفر باید جاذبه‌ها به خوبی معرفی شوند مثلا تپه نوشیجان ملایر با آنکه جزو معدود بناهای به جای مانده از دوران ماد است اما هنوز بسیاری از گردشگران آن را نمی‌شناسند.
وی با تاکید بر اینکه مردم جهان باید تصویر درستی از جاذبه‌های همدان داشته باشد عنوان کرد: همه این موارد به ایجاد رویای سفر بازمی‌گردد که هنور برای همدان محقق نشده و ما کج‌دارو مریز در حوزه گردشگری فعالیت می‌کنیم.
*دسترسی به شهر خیلی مهم است
مدیرعامل بنیاد توسعه گردشگری آسیا در بخش دیگر سخنان خود با تاکید بر اینکه دسترسی به شهر خیلی مهم است، گفت: فرض کنید قرار باشد از شیراز توری برای سفر به همدان بسته شود، آیا برای این امر قطار یا هواپیما داریم؟ تنها گزینه حمل و نقل برای سفر به همدان اتوبوس است که کیفیت مناسبی هم ندارند.
افتخاریان با بیان اینکه اگر وضعیت اتوبوس‌ها را بررسی کنید میزان رقابت‌پذیری حمل و نقل استان را به دست خواهید آورد گفت: من به شما قول می‌دهم اگر پرواز همدان مشهد به زودی راه بیفتد و ما یک سال کار کنیم بعد از یک سال خواهیم توانست مجموعه غرب کشور را از آن خود کنیم چرا که ما چنین تجربه‌ای را داشته‌ایم.
*برنامه ریزی تک بعدی نجات بخش گردشگری همدان نیست
وی در پایان با اشاره به اینکه برنامه‌ریزی برای رونق گردشگری در همه فصول باید به صورت جورچین کنار هم قرار بگیرد،گفت: حمل و نقل، اصلاح قیمت‌ها، تبلیغات و سایر موارد باید کنار هم قرار بگیرد، اما برنامه‌‎ریزی ما اینگونه نبوده و تک بعدی است؛ درحالیکه همه این موارد کنار هم باعث موفقیت خواهد شد.
با توجه به آنچه در این گفت‌وگو آمد، داشتن نگاه همه‌جانبه در حوزه مدیریت گردشگری می‌تواند جهش قابل توجهی در جذب گردشگر و اقتصاد این حوزه رقم بزند قطعا تحقق چنین مدیریتی نیاز به دانش و مهارت کافی دارد به نحویکه بتواند بخش‌های مختلف را در راستای این هدف هم‌سو و هماهنگ سازد.
باتوجه به تغییری که در سیستم اجرائی کشور و بالطبع استان ایجادشده انتظار می‌رود سکانداری حوزه گردشگری را به فردی بسپارند که خودش تصویر درستی از ظرفیت‌ها و نیازهای این بخش داشته باشد در عین حال توانایی و سرمایه اجتماعی کافی جهت تحقق این هدف که همدان نیز وارد فهرست مقاصد گردشگری مردم جهان شود را داشته باشد در این صورت است که از متولیان حوزه حمل و نقل گرفته تا آن دستفروش کنار آبشار گنجنامه خود را در برابر این هدف مسئول دانسته و به وظیفه‌اش که در همین راستا تعریف شده عمل می‌کند چراکه همه می‌دانند که اگر به دنبال زندگی خوب در همدان هستند باید سهم خود را برای تحقق آن بپردازند و این هدف محقق نمی‌شود مگر اینکه مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان نه بر اثر بده‌بستان‌ها بلکه با نگاه به توانایی‌ها و تعهد افراد انتخاب شود.